Του Γιώργου Κακούρη
Ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης θεωρεί λοιπόν πως «είναι επίσης στο συμφέρον της ίδιας της Ε.Ε. να επενδύσει πολιτικό κεφάλαιο σε μια συνολική διευθέτηση του Κυπριακού Προβλήματος» σύμφωνα με τα όσα αναφέρει στο non-paper / μπούσουλας της παρουσίασης των θέσεών του στις Βρυξέλλες. Ο ΠτΔ το έχει ξαναπεί, και έχει δίκαιο – η Ε.Ε. έχει κάθε λόγο να θέλει να δει το Κυπριακό λυμένο ώστε ένα από τα προβληματικά κράτη μέλη της να αποκτήσει νέες προοπτικές, να λειτουργεί καλύτερα ως ίσος μεταξύ των 27, και ώστε οι σχέσεις Ε.Ε. - Τουρκία να μπορέσουν να πορευθούν σε μια συγκεκριμένη κατεύθυνση, όποια τελικά και να είναι αυτή. Η Ε.Ε. ήδη επενδύει πολιτικό κεφάλαιο στο Κυπριακό, έχοντας χρηματοδοτήσει έργα και προγράμματα που προετοιμάζουν τον δρόμο για ομοσπονδιακή μεταρρύθμιση του κυπριακού κράτους, έχοντας ξεκαθαρίσει πως δεν δέχεται δύο κράτη στο νησί, και έχοντας βάλει και το Κυπριακό στη λίστα με τα ανοικτά ευρωτουρκικά ζητήματα.
Η Ε.Ε. δεν κάνει πάντα ακριβώς αυτό που προτάσσει το στενό συμφέρον των Ελληνοκυπρίων, γιατί πολίτες της Κυπριακής Δημοκρατίας, και κατ’ επέκταση της Ε.Ε., είναι και οι Τουρκοκύπριοι, και τα δικά τους συμφέροντα πρέπει να ληφθούν υπόψη (όπως τα λαμβάνει υπόψη, όταν λειτουργεί σωστά, και η κυβέρνηση της Κυπριακής Δημοκρατίας).
Επίσης η Ε.Ε., είτε μιλάμε συγκεκριμένα για τους θεσμούς είτε νεφελωδώς για τα συμφέροντα των άλλων κρατών μελών, δεν μπορεί να παραβλέψει πως όσα πρέπει να γίνουν στο Κυπριακό επηρεάζουν τα ευρωτουρκικά από τις εμπορικές σχέσεις μέχρι το μεταναστευτικό, και από το κράτος δικαίου μέχρι την ενταξιακή πορεία της Τουρκίας. Το μεγάλο ερώτημα είναι πόσο πολιτικό κεφάλαιο θα επενδύσει η Ε.Ε. στο Κυπριακό μετά τις εκλογές στην Τουρκία. Η απάντηση αποτελεί το αποτέλεσμα μιας εξίσωσης που περιλαμβάνει τις εξελίξεις στην Άγκυρα, την πορεία των σχέσεων της Ρωσίας με την Τουρκία και –επί του εδάφους στην Κύπρο– τη διάθεση της ε/κ πλευράς να εργαστεί σοβαρά για τη λύση και (σε μικρότερο βαθμό) τις πολιτικές δυναμικές στην τ/κ κοινότητα.
Σε μεγάλο βαθμό, το ερώτημα αν βραχυπρόθεσμα ή μεσοπρόθεσμα η ένταξη της Τουρκίας στην Ε.Ε. είναι εφικτή έχει απαντηθεί και η απάντηση είναι αρνητική, λόγω της περιορισμένης διάθεσης μεγάλων κρατών για ουσιαστική διεύρυνση. Με αυτό το ερώτημα (προκαταρκτικά) απαντημένο, εκλείπει και ο κίνδυνος και το ενδεχόμενο όσα κράτη μέλη δεν θέλουν διεύρυνση να κρυφτούν ξανά πίσω από το Κυπριακό.
Όταν (ή αν) έρθει η στιγμή του ανοίγματος των ευρωτουρκικών σχέσεων, πρέπει να έχουμε έτοιμη πολύ συγκεκριμένη απάντηση για το πώς βλέπουμε, ως Κύπρος, το μέλλον των ευρωτουρκικών. Όχι μόνο γιατί εκεί θα κριθεί η αξιοπιστία μας αλλά γιατί η συγκεκριμένη αυτή θέση είναι που περιέχει την πρώτη ύλη για διαμόρφωση κινήτρων για την Τουρκία «από όλο το φάσμα των σχέσεων Ε.Ε. - Τουρκίας».
Τα κίνητρα αυτά είναι που λείπουν από το non-paper του ΠτΔ, τουλάχιστον αυτό που είδε η «Κ», το οποίο ως έχει δεν παρέχει το πλαίσιο για παράλληλο ξεκλείδωμα των ευρωτουρκικών και του Κυπριακού στο οποίο παραπέμπει εμμέσως στις δηλώσεις του ο κ. Χριστοδουλίδης. Ένα πλαίσιο το οποίο, σύμφωνα με την ανεπίσημη ενημέρωση από πλευράς κυβέρνησης, περιμέναμε να αποτελεί ένα είδος οδικού χάρτη με συγκεκριμένα παραδείγματα.
Σύμφωνα με τα όσα ακούγονται μέχρι στιγμής, τα πιθανά ανταλλάγματα αφορούν το γνωστό τρίπτυχο λιμάνια - αεροδρόμια/ Τελωνειακή Ένωση/ ταξιδιωτικές θεωρήσεις. Δεν ξέρουμε όμως σε συνδυασμό με ποια βήματα της Τουρκίας συζητήθηκαν, αν συζητήθηκαν. Και σε αυτά δεν περιέχεται κάτι νέο σε σχέση με τις προτάσεις που απορρίφθηκαν σε καλύτερες εποχές. Και ο μεγάλος αστάθμητος παράγοντας σε αυτή τη συζήτηση παραμένει η ενέργεια, και κατά πόσο έχουμε τη διάθεση να δώσουμε ενεργειακά κίνητρα στην Τουρκία και την τ/κ κοινότητα. Ζήτημα στο οποίο η Ε.Ε. επενδύει ήδη τεράστιο πολιτικό κεφάλαιο σε συνάρτηση με την απεξάρτηση από τη Ρωσία και την προώθηση των ανανεώσιμων. Το ότι ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης απέφυγε μέχρι στιγμής, στις δημόσιες δηλώσεις που συνόδευσαν τις επαφές του, να αναφερθεί στην ενεργειακή διάσταση του Κυπριακού δεν σημαίνει και ότι δεν λαμβάνει αυτά τα μηνύματα των Βρυξελλών.
