Του Γιώργου Κακούρη
Η πτώση του καθεστώτος Άσαντ στη Συρία μάς αφορά, και όχι μόνο επειδή το πολιτικό μας προσωπικό ελπίζει πως επιτέλους θα μπορεί να πουλήσει στους ψηφοφόρους ότι «έλυσε» το μεταναστευτικό. Η κατάσταση στο μεταναστευτικό δεν βελτιώθηκε απλώς επειδή ανεστάλη η επεξεργασία αιτήσεων ασύλου από Σύρους (όπως θυμίσαμε τους εταίρους στην Ε.Ε. που έλαβαν ανάλογες αποφάσεις, περηφανευόμενοι πως το κάναμε… πρώτοι όταν ο Άσαντ ακόμα φυλάκιζε κόσμο στα υπόγεια). Βελτιώθηκε κυρίως επειδή έγινε επένδυση και σχεδιασμός για να τύχουν επεξεργασίας οι αιτήσεις που εκκρεμούσαν.
Η πτώση του καθεστώτος μάς αφορά, όχι μόνο επειδή η κακιά Τουρκία ασκεί επιρροή στη βόρεια Συρία για τα δικά της συμφέροντα, κάτι που καταδικάζουμε εμμέσως μιλώντας για την ανάγκη σεβασμού της εδαφικής ακεραιότητας της χώρας και της ανάγκης να επέλθει σταθερότητα, χωρίς να διευκρινίζουμε αν επικρίνουμε και τις ευκαιριακές κινήσεις της κυβέρνησης Νετανιάχου.
Η επικράτηση των ισλαμιστών ανταρτών της HTS έπιασε εξ απροόπτου όχι μόνο την Κύπρο αλλά και την Ε.Ε. στο σύνολό της, και τους πλείστους από εμάς στον δημόσιο διάλογο, πέρα από τα όποια σήματα μπορούσαν να δουν ειδικοί που παρακολουθούν τις δυναμικές στη χώρα εδώ και χρόνια.
Η κατάσταση στη Συρία μάς αφορά γιατί είναι μια ευκαιρία να δούμε προληπτικά την κατάσταση στη γειτονική μας χώρα, τόσο γειτονική που ναρκωτικά που παρήγαγε το καθεστώς κατέληγαν να ξεβράζονται στις κυπριακές ακτές. Και τόσο γειτονική που σε περίπτωση που η νέα κατάσταση πραγμάτων οδηγήσει σε νέες συγκρούσεις ή σε μια νέα ισλαμική αυτή τη φορά δικτατορία στην περιοχή μας, θα φέρει νέα κύματα προσφύγων.
Μας αφορά επίσης και για έναν ακόμα πιο πραγματιστικό λόγο: η Κύπρος έχει τη δυνατότητα να παίξει ρόλο ως κράτος-μέλος της Ε.Ε. και, ταυτόχρονα, μεσανατολική χώρα. Σε αυτό το πλαίσιο η Ε.Ε. πρέπει να δει την Κύπρο, όχι μόνο ως μια χώρα που αντιτίθεται στα συμφέροντα της Τουρκίας, αλλά και ως χώρα που μπορεί να μιλά με όλους στην περιοχή, κυρίως με το Ισραήλ τον Λίβανο και την Ιορδανία.
Εκείνο που χρειάζεται αυτή τη στιγμή η Ε.Ε. είναι συμφωνία και συντονισμός μεταξύ των κρατών-μελών για τη στάση της απέναντι στην HTS και σε σχέση με τη νέα κατάσταση πραγμάτων που διαμορφώνεται, ώστε αυτή να κινηθεί προς την επανασύσταση των θεσμών της χώρας.
Η συμφωνία των κρατών-μελών, την οποία χαρακτήρισε προτεραιότητα κοινοτικός αξιωματούχος σε ενημέρωση του Τύπου ενόψει της συνάντησης των ΥΠΕΞ της Ε.Ε. τη Δευτέρα, είναι σημαντική κυρίως ώστε η Ε.Ε να μπορέσει αυτή τη φορά να κινηθεί γρήγορα και αποτελεσματικά, σε αντίθεση με την ασυμφωνία και την ασυνεννοησία που έφερε στις Βρυξέλλες ο πόλεμος Χαμάς - Ισραήλ.
Η διαμόρφωση της θέσης της Ε.Ε. πρέπει να γίνει σε συντονισμό με τις χώρες της περιοχής, τους νότιους γείτονες της Ευρώπης γενικότερα και της Κύπρου ειδικότερα, είτε πρόκειται για προβληματικές δημοκρατίες όπως το Ισραήλ και τον Λίβανο, είτε για συγκεντρωτικά ή αυταρχικά κράτη όπως την Ιορδανία και την Αίγυπτο.
Ο ρόλος της Κύπρου μπορεί να είναι αρκετά σημαντικός σε αυτό το πλαίσιο, και σε αυτή τη θετική διάσταση του ρόλου μας θα πρέπει να εστιάσουμε αντί στον ανταγωνισμό με την Τουρκία. Αν υπάρξει ανταγωνισμός με την Τουρκία, αυτός θα πρέπει να προκύπτει έμμεσα λόγω της δικής μας υπεύθυνης στάσης – εφόσον η Τουρκία δεν επιδείξει υπευθυνότητα.
Η φιλοσοφία αυτή θα πρέπει να διέπει την ευρύτερη στάση μας, ως κράτους που δημιουργεί λύσεις παρά ως κράτους που διαλέγει «ομάδες» σε έναν γεωπολιτικό φούρπο ανάλογα με το ποια πλευρά έχει επιλέξει η Τουρκία. Στο Μεσανατολικό ζήτημα για παράδειγμα, η στενόμυαλη στήριξη Ερντογάν στη Χαμάς δεν σημαίνει πως υποχρεωνόμαστε να στηρίζουμε χωρίς όρους και προϋποθέσεις το Ισραήλ.
Αν θέλουμε –σύντομα– να είμαστε το κράτος Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων με καλές σχέσεις με όλους τους γείτονες, καλό είναι να αρχίσουμε να συμπεριφερόμαστε ως τέτοιο από τώρα. Η ύπαρξη του Κυπριακού, η πεισματική στάση του σημερινού Τ/κ ηγέτη και η προσέγγιση της Τουρκίας δεν πρέπει να αποτελούν δικαιολογία. Ή θέλουμε να είμαστε υπεύθυνοι, ή δεν θέλουμε.
