Του Γιώργου Κακούρη
Η σύγκρουση των πολιτικών ομάδων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για τους υποψήφιους επιτρόπους που εκκρεμούσαν, καθυστερώντας την έγκριση του νέου Κολεγίου των Επιτρόπων από το να πιάσει δουλειά την 1η Δεκεμβρίου, ήταν μια ιδανική πολιτικά στιγμή για να λειτουργήσουν οι δημοκρατικοί μηχανισμοί (όσο ατελείς και αν είναι) της Ε.Ε.
Πέτυχαν όμως οι πολιτικές ομάδες να «πάρουν τα μηνύματα» (κατά το δημοσιογραφικό και πολιτικό κλισέ) της ενίσχυσης της άκρας και σκληρής Δεξιάς, και της αποδυνάμωσης των Φιλελεύθερων και των Πρασίνων; Η καθυστέρηση που ήδη προκλήθηκε στην ανάληψη των καθηκόντων της νέας Κομισιόν, η οποία κανονικά ξεκινούσε την 1η Νοεμβρίου, είχε προκαλέσει πανικό, με την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν να ασκεί έντονη ειρηνευτική διπλωματία μεταξύ τριών από τις τέσσερις πολιτικές ομάδες που τη στήριξαν για να εκλεγεί: το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα, τους Σοσιαλδημοκράτες (S&D) και τους Φιλελεύθερους (Renew). Κεντρικό σημείο της ευρύτερης κόντρας (που δεν χωράει να εξηγηθεί σε αυτή τη στήλη), ήταν η απέχθεια του S&D για την επιλογή του Ρ. Φίτο (υπουργού της Τζόρτζια Μελόνι) ως αντιπροέδρου για τη συνοχή, και η επιμονή της ισπανικής Κεντροδεξιάς να αποτρέψει τον διορισμό της σοσιαλίστριας Τ. Ριμπέρα ως αντιπροέδρου για καθαρή μετάβαση και ανταγωνιστικότητα.
Το άγχος για την καθυστέρηση της έγκρισης της νέας Κομισιόν δεν είναι θεωρητικό και δεν αφορά μόνο το ότι η Ε.Ε. ήταν ακέφαλη την ώρα των κρίσιμων εκλογών στις ΗΠΑ. Άλλωστε η δημοκρατία παίρνει χρόνο. Το πρόβλημα με τις καθυστερήσεις ήταν ότι όσο η νέα Κομισιόν βρίσκεται στην αναμονή, στην αναμονή βρίσκονται και οι νομοθετικές πρωτοβουλίες της, χωρίς τις οποίες το Κοινοβούλιο δεν μπορεί να συζητήσει, να τροποποιήσει και να νομοθετήσει μαζί με τα κράτη-μέλη στο Συμβούλιο. Είναι λογικό λοιπόν οι πολιτικές ομάδες του συνασπισμού που στηρίζει την κα Φον ντερ Λάιεν να ήθελαν σταθερότητα και να πιάσει η ΕΕ δουλειά.
Η πολιτική συμφωνία στην οποία κατέληξαν οι τρεις πολιτικές ομάδες, αφήνοντας εκτός τους Πράσινους που διαμαρτύρονται, ήταν αποτέλεσμα παρασκηνιακών διαβουλεύσεων που οδήγησαν στην αποδοχή επιτρόπων που θα είχαν ίσως απορριφθεί για πολιτικούς λόγους και λόγους ουσίας. Επισφράγισε ακόμα τη στροφή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στα δεξιά, καθώς δεν δεσμεύει το ΕΛΚ από το να μην συνεργάζεται κατά περίπτωση με κόμματα της άκρας δεξιάς που έκαναν rebrand σε δεξιά ή… κεντροδεξιά, έχοντας ενταχθεί στους συντηρητικούς ECR και έχοντας αφήσει πίσω ακραία κόμματα όπως το γερμανικό AfD ή το Fidesz του Βίκτορ Ορμπάν. Στη συνέντευξη Τύπου πριν από την Ολομέλεια της επόμενης εβδομάδας, ο εκπρόσωπος του ΕΛΚ ήταν λακωνικός λέγοντας πως είναι ώρα για πράξεις, και η εκπρόσωπος του S&D υπερασπίστηκε την απόφαση της ομάδας λέγοντας πως ήταν απαραίτητο να δείξει υπευθυνότητα και ισορροπία. Οι δηλώσεις αυτές ήταν ενδεικτικές των δυναμικών: μετά από μήνες μπλόφας κατά τους οποίους οι Σοσιαλδημοκράτες επέμεναν πως δεν θα δέχονταν μια Επιτροπή με συμμετοχή της Ακροδεξιάς, συναίνεσαν παίρνοντας ως αντάλλαγμα την ισχυρή αντιπροεδρία της κας Ριμπέρα, καθώς και την αποδυνάμωση του χαρτοφυλακίου του Ούγγρου Επιτρόπου.
Όμως, θα ήταν μια εξ ίσου υπεύθυνη και βαθιά πολιτική στάση, αν οι S&D επέμεναν και απέρριπταν τους υποψηφίους με τους οποίους διαφωνούν. Αν το ΕΛΚ πετύχαινε να ανάψει το πράσινο φως στον κ. Φίτο (κάτι που μπορούσε να κάνει με τους συντηρητικούς στην αρμόδια κοινοβουλευτική επιτροπή), το S&D μπορούσε να ρίξει ολόκληρη τη νέα Κομισιόν ψηφίζοντας εναντίον στην Ολομέλεια, ενδεχομένως με τους Πράσινους και το Renew (δεδομένου ότι η Αριστερά και μεγάλο μέρος της άκρας δεξιάς θα ψήφιζε εναντίον).
Τελικά, το ΕΛΚ εγκατέλειψε την ανεύθυνη άνευ όρων στήριξή του στα μικροπολιτικά παιχνίδια που έπαιζε το ισπανικό Λαϊκό Κόμμα, δηλώνοντας ικανοποιημένο από την εμφάνιση Ριμπέρα στο ισπανικό κοινοβούλιο, αν και δεν δεσμεύτηκε να παραιτηθεί αν η ισπανική δικαιοσύνη της το ζητούσε στο πλαίσιο της διερεύνησης των ευθυνών για τις πλημμύρες στη Βαλένθια. Θα μπορούσε να ερμηνεύσει κανείς το παιχνίδι αυτό του ΕΛΚ ως μια προσπάθεια να προστατεύσει και να εξασφαλίσει την έγκριση Φίτο.
Όμως, ο κυνισμός του ΕΛΚ ήταν μέρος ενός επικίνδυνου παιχνιδιού, που μαζί με την αναποφασιστικότητα του S&D έδωσε περιθώριο στην ακροδεξιά να μιλά για έλλειψη διαφάνειας και δημοκρατίας, όπως έκανε ο εκπρόσωπος των Πατριωτών για την Ευρώπη (της ομάδας Ορμπάν, Σαλβίνι και Λεπέν) την Παρασκευή. «Τα μηνύματα» δεν λήφθηκαν, έξι μήνες μετά τις ευρωεκλογές. Όπως βλέπουμε συχνά και στα κράτη-μέλη, συμπεριλαμβανομένου του δικού μας, το πολιτικό σύστημα δεν αντιλαμβάνεται πού οδηγούν η ανακολουθία της κεντροαριστεράς και το φλερτ της Κεντροδεξιάς με την Άκρα Δεξιά.
