Του Γιώργου Κακούρη
Η συνομιλία του προέδρου Χριστοδουλίδη με τον πρόεδρο Ερντογάν στη Βουδαπέστη, στο ίδιο τραπεζάκι με τον πρωθυπουργό Μητσοτάκη και τον πρωθυπουργό Ράμα πάνω από αδιευκρίνιστης ταυτότητας αλμυρά, δεν είναι κάτι νέο για την ιστορία του Κυπριακού.
Οι άτυπες συζητήσεις σε διεθνή φόρα όπου συνυπάρχουν στο ίδιο δωμάτιο, και κάποτε στο ίδιο πλάνο, Κύπριοι (βλέπε Ελληνοκύπριοι) και Τούρκοι αξιωματούχοι είναι απολύτως φυσιολογικές. Όπως και με τη χειραψία Αναστασιάδη - Ερντογάν στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ το 2018, προσπαθούμε να διαβάσουμε το φλιτζάνι του καφέ, υπεραναλύουμε τη γλώσσα του σώματος και των προσώπων, διαβάζουμε χείλη. Δεν συμβαίνουν όμως τέτοιες συζητήσεις κάθε μέρα, και είναι και σχετικά σπάνιο να γίνονται σε δημόσια θέα, με την επίγνωση όχι μόνο της ελληνοκυπριακής πλευράς που έχει να κερδίσει επικοινωνιακά, αλλά και της τουρκικής πλευράς που είναι αυτή που δεν αναγνωρίζει την Κυπριακή Δημοκρατία.
Από όσα ακούστηκαν, η συζήτηση προέκυψε τυχαία, αλλά συνδέεται και με την προσπάθεια της Τουρκίας εσχάτως να φανεί πιο παραγωγική για χάρη των σχέσεων με την Ε.Ε. Οι ηγέτες βρέθηκαν στην ίδια αίθουσα και έγινε μια γρήγορη συζήτηση, όπως αυτές για τις οποίες όλοι οι ηγέτες πάνε στην Ευρωπαϊκή Πολιτική Κοινότητα, ένα άτυπο φόρουμ για μέλη και μη της Ε.Ε. Το ότι η συζήτηση διήρκεσε αρκετά λεπτά και δεν ήταν μια ανταλλαγή φιλοφρονήσεων στο πόδι, είναι επίσης μια ένδειξη… για κάτι. Δεν ξέρουμε όμως για τι ακριβώς αποτελεί ένδειξη.
Η κυπριακή πλευρά δεν είπε πολλά, και ο ΠτΔ περιορίστηκε στις δηλώσεις του να μας ενημερώσει για το τι είπε ο ίδιος στον κ. Ερντογάν, χωρίς να αναφέρει τι του απάντησε ο Τούρκος πρόεδρος. Φυσικά και ένας ηγέτης δεν θα μιλήσει εκ μέρους του άλλου, όμως σε αντίθεση με την άτυπη συνάντηση με τον Ερσίν Τατάρ στη Νέα Υόρκη, από την οποία διέρρευσαν αρκετές λεπτομέρειες για τις αδέξιες παρεμβάσεις και αστοχίες του Τ/κ ηγέτη, το Προεδρικό ήταν σε αυτή την περίπτωση πολύ πιο προσεκτικό. Μια μέρα μετά τη συνάντηση, αφού είχε προηγηθεί και η συνάντηση Μακρόν - Ερντογάν, ο πρόεδρος Χριστοδουλίδης φάνηκε να θέλει να αναδείξει από την παρουσία του Τούρκου προέδρου στη Βουδαπέστη το μήνυμα πως οι ηγέτες της Ε.Ε. του θέτουν το Κυπριακό και υιοθετούν πως για να υπάρξει πρόοδος στα ευρωτουρκικά, χρειάζεται και πρόοδος στην προσπάθεια επανέναρξης διαπραγματεύσεων.
Πρόκειται ενδεχομένως για ένα μήνυμα στο εσωτερικό και στις επικρίσεις πως το Κυπριακό δεν έχει διασυνδεθεί επαρκώς με τα ευρωτουρκικά όπως υποσχόταν προεκλογικά ο κ. Χριστοδουλίδης. Η ουσία χάνεται πολλές φορές μεταξύ των δύο άκρων, από τη μια του μηδενισμού λόγω… προεκλογικής αντιπάθειας από τους χαμένους των εκλογών ή της λεγόμενης «σκληρής» γραμμής στο Κυπριακό από όσους θέλουν συνομιλίες περίπου μόνο μετά την άρση της κατοχής, και από την άλλη του άκρου του χειροκροτήματος κάθε χειρισμού του ΠτΔ και της επιμονής πως το Κυπριακό πλέον συνδέεται απόλυτα με τα ευρωτουρκικά.
Όμως αυτά τα μηνύματα δεν αρκούν. Η κυβέρνηση χρειάζεται να προωθήσει ένα συντεταγμένο, διαφανές αφήγημα που να βάζει μπροστά την πλευρά μας όσον αφορά τη βούληση να προχωρήσει με το Κυπριακό, ειδικά στην ευρωπαϊκή αρένα στην οποία έχει το περιθώριο για περισσότερες κινήσεις σε αντίθετη με τον –χρήσιμο αλλά μετά την επανεκλογή Τραμπ κάπως πιο απρόβλεπτο– ρόλο των ΗΠΑ. Εφόσον η ε/κ πλευρά θέλει εξελίξεις, θα πρέπει από τώρα να ενημερώνει και να μιλά καθημερινά για τη λύση που προωθεί στο Κυπριακό και να εξηγεί στον κόσμο ποια είναι η επόμενη ημέρα για να προλάβει τους φόβους και τις ανησυχίες. Εκεί γίνεται η δύσκολη δουλειά: όχι όταν τα πράγματα είναι καλά και σε κάποιο στάδιο που ο κ. Χριστοδουλίδης θα μοιράζεται ζιβανίες με τον κ. Ερχιουρμάν στο Μπουγιούκ Χαν. Αλλά όταν περνάμε περιόδους στασιμότητας, όταν ριζώνει στην κοινή γνώμη η πεποίθηση πως τίποτε ποτέ δεν θα αλλάξει.
Για να μη βρεθεί ο κ. Χριστοδουλίδης στο μέλλον να λέει παρασκηνιακά, όπως ο κ. Αναστασιάδης μετά το 2017, πως δεν ήταν σίγουρος αν θα μπορούσε να περάσει σε δημοψήφισμα τις (βελτιωμένες σε σχέση με προηγούμενο σχέδιο που είχε δεχθεί) πρόνοιες της λύσης που διαβουλεύτηκε.
