Του Γιώργου Κακούρη
Το αποτέλεσμα του άτυπου δείπνου στη Νέα Υόρκη, πέρα από την επιδίωξη να ενταθούν οι προσπάθειες να δοθεί τέλος στην ακινησία των τελευταίων επτά ετών στο Κυπριακό, ανέδειξε ξανά, ειδικά με τις δηλώσεις των Χριστοδουλίδη και Τατάρ να αυξάνονται και πληθύνονται μετά την επιστροφή τους από τις ΗΠΑ, τις διαφορετικές συνθήκες τις οποίες αντιμετωπίζουν οι δύο ηγέτες σε επίπεδο τακτικής.
Οι συνθήκες αυτές αφορούν τις δυνατότητες που έχουν ή δεν έχουν οι δύο ηγέτες να σπινάρουν και να προβάλουν τους χειρισμούς τους ως αποτελεσματικούς στα εσωτερικά ακροατήρια και στους εμπλεκόμενους στο εξωτερικό. Αν και υπάρχουν διαπραγματεύσεις, ούτε υπάρχει αυξημένη προοπτική επανέναρξής τους, γίνονται τα «προκαταρκτικά». Που αν θα θέσουν τις βάσεις για το μέλλον, χρειάζονται μια ολόκληρη διαβούλευση από μόνα τους.
Ο κ. Χριστοδουλίδης ήταν πιο άνετος στην επικοινωνία των όσων έγιναν
Τα «προκαταρκτικά» αφορούν τα διαδικαστικά και την ατζέντα των προσπαθειών πάνω στις δύο «ράγες» που έβαλε στο έδαφος για τις πλευρές ο ΓΓ: την πρόταση για διευρυμένες άτυπες συναντήσεις με συμμετοχή και των εγγυητριών (που θα πρέπει με κάποια μεθοδολογία να αγγίξουν διακυβέρνηση, στρατεύματα και εγγυήσεις), και των συναντήσεων των ηγετών στη Λευκωσία για προώθηση ΜΟΕ (που προς το παρόν αφορούν μόνο οδοφράγματα).
Και στις δύο αυτές «ράγες», η τακτική των δύο ηγετών διαμορφώνεται από την άνεση που νιώθουν ή δεν νιώθουν λόγω εσωτερικών πολιτικών ισορροπιών στις κοινότητές τους, αλλά και από το πώς η στάση του ηγέτη της μιας πλευράς διευκολύνει ή δυσχεραίνει τη στάση του άλλου.
Όσον αφορά τις διευρυμένες άτυπες συναντήσεις, ο Τ/Κ ηγέτης Ερσίν Τατάρ είχε επενδύσει στην ιδέα να γίνει αντί με πενταμερή σύνθεση (δύο πλευρές και τρεις εγγυήτριες) που παραπέμπει και στην προηγούμενη διαδικασία διαπραγμάτευσης, να γίνει με συμμετοχή των δύο κοινοτήτων και των δύο «κηδεμόνων», Ελλάδας και Τουρκίας. Στις πρώτες δηλώσεις του μετά τη συνάντηση θέλησε να εστιάσει την προσοχή μόνο στη συμμετοχή Ελλάδας και Τουρκίας στις άτυπες διαβουλεύσεις, όμως παραδέχθηκε πως ο ΓΓ του ΟΗΕ θα έρθει σε επαφή και με το Ηνωμένο Βασίλειο στο πλαίσιο της βολιδοσκόπησης. Και λόγω του ότι η Βρετανία θεωρεί ότι πρέπει να είναι παρούσα, κάτι με το οποίο συμφωνεί και η Ελλάδα, οι συνθήκες συγκλίνουν προς αυτήν την κατεύθυνση.
Ο κ. Χριστοδουλίδης ήταν πιο άνετος στην επικοινωνία των όσων έγιναν, ακριβώς για τον πιο πάνω λόγο. Όμως αυτό που δίνεται η δυνατότητα στην ε/κ πλευρά να υποβαθμίσει επικοινωνιακά, είναι πως η πραγματοποίηση των άτυπων διευρυμένων επαφών δεν είναι δεδομένο πως μπορεί να γίνει γρήγορα και μάλιστα πριν από τις εκλογές για νέο Τ/κ ηγέτη το 2025.
Όσον αφορά από την άλλη τη συζήτηση για άνοιγμα οδοφραγμάτων, η ε/κ πλευρά βρέθηκε στη θέση να μπορεί να διαρρέει μέσω άτυπης ενημέρωσης πως ενώ ο κ. Χριστοδουλίδης έκανε προτάσεις για περισσότερα μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης, ο κ. Τατάρ ανάλωσε πολύ από τον χρόνο της συζήτησης στα προβλήματα που του προκαλούν οι διώξεις κατά επιχειρηματικών συμφερόντων που χρησιμοποιούν παράνομα ε/κ περιουσίες.
Η εικόνα την οποία η ε/κ πλευρά εκμεταλλεύεται δεόντως είναι πως πρόκειται για την υπεύθυνη πλευρά με συγκεκριμένες προτάσεις και πρωτοβουλίες. Και είναι μια εικόνα που είναι εύκολο να χτίσει δεδομένων των συνεχών αυτογκόλ του κ. Τατάρ, τα οποία δεν εκτιμά ούτε η Άγκυρα η οποία φαίνεται να θέλει να έχει τη δυνατότητα των ρητορικών και προ-διαπραγματευτικών ελιγμών.
Για αυτό και ο κ. Τατάρ, αντιμέτωπος με επικρίσεις από την τ/κ αντιπολίτευση επιμένει ουσιαστικά να λέει πως «εγώ είπα τους τα», αναφερόμενος στη θέση για κυριαρχική ισότητα. Άσχετα αν και η επανάληψη αυτή χωρίς συγκεκριμένες προτάσεις δεν μπορεί να αποδώσει κάτι άλλο από αυτό που έχει αποδώσει ήδη για την τ/κ πλευρά, δηλαδή τη διάθεση του ΟΗΕ να τετραγωνίσει τον κύκλο ώστε μια μελλοντική διαδικασία να μην ξεφύγει από το πλαίσιο λύσης και ταυτόχρονα να απαντηθούν θεμιτές ανησυχίες των Τ/Κ για το μέλλον τους αν η υποθετική διαδικασία καταρρεύσει.
Η ε/κ πλευρά βρίσκεται σε αρκετά ευκολότερη θέση από τότε που ο Μουσταφά Ακιντζί, με δηλώσεις του πέρα από τα τετριμμένα που έκαναν αίσθηση στα ε/κ ΜΜΕ, και με προτάσεις όπως αυτή για τον χάρτη του εδαφικού χωρίς προσυνεννόηση με την Τουρκία, δημιουργούσε μια αίσθηση πως κάτι πρέπει να γίνει ή τώρα ή ποτέ. Ο κ. Χριστοδουλίδης μπορεί εύκολα να χρησιμοποιεί τη ρητορική μανούβρα «δεν είμαι εδώ για να επιρρίψω ευθύνες» αναφερόμενος στην ίδια πρόταση σε εισηγήσεις του ΓΓ που δεν έγιναν αποδεκτές από την τ/κ πλευρά, και διοχετεύοντας στην ανεπίσημη πληροφόρηση προς τον Τύπο περισσότερες λεπτομέρειες.
Η τακτική αυτή είναι βεβαίως θεμιτή, όχι γιατί η ε/κ πλευρά βρίσκεται σε ανταγωνισμό με την τ/κ πλευρά, αλλά επειδή διαχρονικά το πολιτικό προσωπικό και στις δύο πλευρές που θέλει να υπάρξει αποτέλεσμα στις διαπραγματεύσεις έχει δικαίωμα και λογικό συμφέρον να θέλει να καλλιεργήσει την εικόνα πως οι σοβαρές προτάσεις και όχι η απόρριψη είναι αυτές που θα αλλάξουν τη ροή της προσπάθειες και την καθημερινότητα των πολιτών της Κύπρου.
Η προσέγγιση της ε/κ πλευράς θα πρέπει να είναι θετικά επιθετική ειδικά τώρα που δεν χρειάζεται να είναι (για παράδειγμα με το μονομερές άνοιγμα του σημείου διέλευσης στη Μια Μηλιά που είχε προτείνει η κ. Ολγκίν), και να μην απαριθμεί μόνο ως απόδειξη της βούλησης της τα ναι που είπε απέναντι στα όχι της άλλης πλευράς (για τον διορισμό απεσταλμένου για παράδειγμα) και τα διαδικαστικά και περιορισμένα μέτρα για τους Τ/Κ πολίτες.
Γιατί όταν η μια πλευρά είναι κατά αδέξιο τρόπο αντιπαραγωγική, είναι πιο δύσκολο να αξιολογήσουμε την επάρκεια της πλευράς που χειρίζεται την επικοινωνία και τη διπλωματία της πιο έξυπνα.
