Του Γιώργου Κακούρη
Την Πέμπτη ο Πρόεδρος της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, έφτασε στις Βρυξέλλες για πρώτη φορά από την έναρξη της Ρωσικής εισβολής στη χώρα του. Ήταν μια ημέρα όπου η κάθε κίνηση και δήλωση είχε συμβολικές και επικοινωνιακές προεκτάσεις. Και η Κύπρος και η εικόνα της είχαν ιδιαίτερο συμβολικό βάρος, τόσο στο ευρύτερο ευρωπαϊκό πλαίσιο, όσο και σε σχέση με την εικόνα της ίδιας της χώρας για τον εαυτό της.
Είχε τη δική του σημασία να βλέπουμε τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας να κάνει θερμή χειραψία με τον κ. Ζελένσκι, να συζητούν με ζωντανό τρόπο μπροστά στις κάμερες. Είχε ειδικό βάρος γιατί μετά από δέκα χρόνια ο Πρόεδρος της Κύπρου εκπροσωπεί, με τα καλά του και τα κακά του, την κυπριακή κοινωνία και ιδιοσυγκρασία.
Όλα τα πιο πάνω δεν εξαρτώνται μόνο από τον εκάστοτε Πρόεδρο, ούτε καν μόνο από τον εκάστοτε υπεύθυνο για τη σύνταξη και την μετάδοση της επικοινωνίας
Εκπροσωπεί μια χώρα που έχει στην ιστορία της μια εμπειρία εισβολής ανάλογη με αυτή της Ουκρανίας, και που ζει δίπλα σε έναν ισχυρό και απρόβλεπτο γείτονα που έχει αφήσει σημάδια μέχρι σήμερα. Ταυτόχρονα εκπροσωπεί και μια χώρα που έχει όσο λίγες επικριθεί για την φιλική στάση της προς τη Ρωσία, και έχει ταυτιστεί με συγκεκριμένες καταστάσεις και συμφέροντα.
Και εκπροσωπεί μια χώρα που για λόγους αρχών, αλλά και για λόγους πολιτικής, έχει κάνει στην πράξη μια τεράστια στροφή, προκαλώντας κόστος στην οικονομία της, συμμετέχοντας στις πανευρωπαϊκές αποφάσεις και κυρώσεις κατά της Ρωσίας.
Όμως αδυνατεί να το επικοινωνήσει - όπου ο όρος «επικοινωνία» δεν αφορά αυτό που έχει καθιερωθεί να ονομάζεται, υποτιμητικά, ως «επικοινωνιακό». Αφορά την ανάγκη η πραγματική στάση της χώρας να αντανακλάται σε όλες τις εκφάνσεις των δραστηριοτήτων της.
Το μεσημέρι της Πέμπτης, μετά την συνάντηση των 27 με τον Ουκρανό Πρόεδρο, ο επίσημος λογαριασμός του Προέδρου Αναστασιάδη στο Twitter ανέβασε φωτογραφία με τους δύο Προέδρους σε μια πολύ θερμή συζήτηση, που αντανακλά ίσως και τη στάση που πρακτικά έδειξε η Κύπρος απέναντι στην Ουκρανία, καθώς και το ταλέντο που έχει ο κ. Αναστασιάδης στην προσωπική διάδραση.
Τη στιγμή όμως που οι ηγέτες και οι θεσμοί ανέβαζαν αναρτήσεις και έκαναν δηλώσεις με προσεγμένα μηνύματα όπου το συναίσθημα χρησιμοποιείται ως εργαλείο αλλά αποτελεί και το ίδιο μήνυμα (γιατί οι ηγέτες τους, όπως και οι λαοί, έχουν συναισθήματα) η ανάρτηση του Προέδρου έκανε λόγο για «παραγωγική ανταλλαγή απόψεων» με τον Πρόεδρο Ζελένσκι, «ο οποίος συμμετείχε στο πρώτο μέρος του σημερινού έκτακτου EUCO».
Μια διαδικαστική δηλαδή ανάρτηση, τη στιγμή που η ατμόσφαιρα βρισκόταν σε έναν εντελώς διαφορετικό κόσμο, λες και συζητούσε με τον Τζάστιν Τριντό το εμπορικό ισοζύγιο Καναδά - Κύπρου σε σιρόπι σφενδάμου και χαλλούμι.
Πολύ εύκολα η ομάδα του Προέδρου θα μπορούσε να αξιοποιήσει τη θετική αίσθηση που άφηνε η φωτογραφία για να στείλει το μήνυμα πως η Κύπρος στέκεται δίπλα στην Ουκρανία, και πως καμία καταπάτηση της κυριαρχίας μιας χώρας δεν πρέπει να γίνεται αποδεκτή.
Λίγο αργότερα, όταν οι ηγέτες μοιράστηκαν σε τέσσερις ομάδες για να έχουν συναντήσεις με τον κ. Ζελένσκι για θέματα στρατιωτικής βοήθειας, η Κύπρος ήταν η μόνη από τις 25 χώρες (ο Όλαφ Σολτς και ο Εμανουέλ Μακρόν τον είχαν ήδη συναντήσει την προηγούμενη) της οποίας ο ηγέτης δεν παρευρέθηκε.
Ο λόγος, όπως ακούστηκε από την ομάδα του ΠτΔ, ήταν πως ήδη είχε γίνει συζήτηση το πρωί, στο περιθώριο των εργασιών. Μια άλλη πιθανή εξήγηση θα ήταν ότι ο Πρόεδρος δεν θα ήθελε ενδεχομένως να δεσμεύσει με κάποιον τρόπο τον διάδοχο του - όμως ακόμα και έτσι, οι συμβολισμοί και η παρουσία της Κύπρου έχουν τη δική τους αξία. Ειδικά όταν οι καλοθελητές που μας θεωρούν... εν δυνάμει Ουγγαρία είναι πολλοί.
Όλα τα πιο πάνω δεν εξαρτώνται μόνο από τον εκάστοτε Πρόεδρο, ούτε καν μόνο από τον εκάστοτε υπεύθυνο για τη σύνταξη και την μετάδοση της επικοινωνίας. Εξαρτάται από μια ομάδα η οποία πρέπει συνεχώς να αντιλαμβάνεται ποια μηνύματα στέλνει το άτομο που ουσιαστικά αποτελεί ενσάρκωση της χώρας. Και τα πάντα πρέπει να είναι ταυτόχρονα μελετημένα και αληθινά. Δεν είναι εύκολο, και για αυτό δεν μπορεί να αφήνεται στην τύχη.
Τα διαχρονικά λάθη στην επικοινωνία του Προεδρικού γίνονται όχι μόνο στις Βρυξέλλες αλλά και στην Κύπρο - ακόμα δεν μπορώ να αντιληφθώ πώς η κυβέρνηση δεν επικοινώνησε ποτέ αποτελεσματικά τη σύγκλιση στις διαπραγματεύσεις που θα επέτρεπε ουσιαστικά και στην πράξη την ελεύθερη διαμονή και περιουσία των Κυπρίων σε όλη την ομοσπονδιακή Κύπρο.
Υπάρχει ο κίνδυνος ο επόμενος Πρόεδρος να επενδύσει αποκλειστικά στην επικοινωνία και στο σπινάρισμα των γεγονότων για να μεταδίδει μια συνεχώς θετική εικόνα; Φυσικά. Η επικοινωνία είναι εργαλείο χρήσιμο και ταυτόχρονα επικίνδυνο, όπως όλα τα εργαλεία. Για αυτό βεβαίως υπάρχουν τα ΜΜΕ και όσοι δουλεύουμε σε αυτά, αν και αυτό είναι μια άλλη συζήτηση.
Πρέπει όλοι να βελτιώσουμε αυτό που κάνουμε, σε επαγγελματικό επίπεδο, για το καλό της χώρας αλλά και για να έχει η δουλειά μας περισσότερη αποτελεσματικότητα. Αυτό ισχύει και για το προσωπικό που θα μπει στο Προεδρικό την 1η Μαρτίου - για το καλό όλων μας.
