Του Γιώργου Κακούρη
Μετά την επίσκεψη του Αμερικανού γερουσιαστή Ρόμπερτ Μενέντεζ στην Κύπρο, και τις βραβεύσεις δεξιά - αριστερά που θύμισαν γραφικές αλληλοβραβεύσεις ομογενών, ο άνευ ουσίας πολιτικός διάλογος πάνω στο κουφάρι της προσπάθειας λύσης συνεχίστηκε με επιλεκτικές αναγνώσεις δηλώσεων και ομιλιών του γερουσιαστή. Με ΜΜΕ και σχολιαστές να γράφουν πως ήταν τυφώνας μεν κατά του κακού Ερντογάν και της κατοχικής Τουρκίας και νιώσαμε όμορφα, μας υπενθύμισε δε πως θεωρεί λύση τη ΔΔΟ που μια φωνασκούσα μειοψηφία απεχθάνεται. Το τι λέει ο κ. Μενέντεζ για το Κυπριακό έχει διαχρονικά περισσότερη σημασία για τα κυπριακά ΜΜΕ από ό,τι για τον πολιτικό διάλογο στις ΗΠΑ. Η πλευρά μας θεωρεί πως μέσω του κ. Μενέντεζ περνά τις θέσεις μας στην Ουάσιγκτον. Μέχρι ενός βαθμού αυτό ισχύει. Οι φιλικές φωνές είναι χρήσιμες και δεν υπάρχει λόγος να μην αξιοποιούμε και εμείς τα εργαλεία της πολιτικής επιρροής στον βαθμό που μπορούμε. Στις ΗΠΑ ο κ. Μενέντεζ έχει ρόλο στις σχέσεις ΗΠΑ - Τουρκίας, και με αυτόν τον βασιλικό ποτίζεται και η δική μας η γλάστρα.
Όμως αν με την αναφορά του στη ΔΔΟ ο γερουσιαστής εξέφρασε τη διεθνώς κοινά αποδεκτή προσέγγιση για τη βάση λύσης (και δεν νομίζω να τον ενδιαφέρει αν ορισμένοι που τον λατρεύουν παθαίνουν σοκ), για την κυπριακή πολιτική σκηνή αυτή η αναφορά μετατρέπεται σε εργαλείο άνευ (ή μετά του ορθού) περιεχομένου. Η «ΔΔΟ» προστίθεται πλέον στις ατάκες του Κυπριακού, δίπλα στη «δίκαιη και βιώσιμη λύση» και το «όλοι οι πρόσφυγες στα σπίτια τους».
Περισσότερη ουσία στην παρούσα συνθήκη περιέχουν οι δηλώσεις και αντιδράσεις αξιωματούχων της Ε.Ε., των Ηνωμένων Εθνών και πολλών ξένων κρατών που καταδίκασαν τα γεγονότα στην Πύλα. Δεν αρκούν από μόνες τους και δεν πρέπει να γίνουν εργαλεία στον νέο μακροχρόνιο (βλέπε: εξασφαλίζουμε δηλώσεις τζαι ως πάρατζει), αλλά εργαλεία για να υπάρξει πραγματική κινητικότητα, όσο και αν αυτή φοβίζει κάποιους και στην ε/κ πλευρά. Ζούμε σε πολύ επικίνδυνες εποχές για το Κυπριακό για να εστιάζουμε αποκλειστικά στο αν ο κ. Μενέντεζ αναφέρθηκε στη ΔΔΟ, ή για να γιορτάζουμε επειδή έχουμε μια καταδικαστική δήλωση παραπάνω και να μένουμε εκεί. Η κυβέρνηση δείχνει να αντιλαμβάνεται την αξία της άμυνας κατά των κρας τεστ των ορίων του διεθνούς δικαίου και της περιθωρίων αλλαγής παραδείγματος στο Κυπριακό από την Τουρκία και την τ/κ ηγεσία. Αυτό που επιτεύχθηκε μέσω των διπλωματικών επαφών της Κυπριακής Δημοκρατίας, μέσω της επίμονης διατήρησης του Κυπριακού στην ατζέντα της Ε.Ε. και μέσω των διαβεβαιώσεων πως αυτή τη φορά είμαστε έτοιμοι να δείξουμε σοβαρότητα και αξιοπιστία μέχρι τέλους, ήταν η διεθνής κοινότητα να υπενθυμίσει στην τουρκική πλευρά πως τα όρια βρίσκονται στην άσκηση βίας και στην αμφισβήτηση του καθεστώτος της νεκρής ζώνης.
Όλα αυτά βέβαια προκύπτουν όχι μόνο από το τι κάναμε σωστά, αλλά κυρίως από το τι έκανε η τ/κ πλευρά λάθος. Η δουλειά των Ηνωμένων Εθνών στην Κύπρο δεν είναι να παρέμβουν στρατιωτικά ή διπλωματικά για να λύσουν το Κυπριακό. Η δουλειά τους είναι να αποτρέψουν την επιδείνωση του στάτους κβο, να ενθαρρύνουν όποιες προσπάθειες για λύση και να συμβάλουν σε αυτές εφόσον ξεκινήσουν. Πάντα όμως στον βαθμό που το επιτρέπουν και το επιδιώκουν οι ίδιες οι πλευρές.
Σε αυτό το πλαίσιο, η παρέμβαση της UNFICYP δείχνει πόσο σοβαρή ήταν η παραβίαση που επιχειρήθηκε σε επίπεδο στρατιωτικών ισορροπιών, εδαφικής κυριαρχίας και υπόσκαψης της σταθερότητας. Ας μην ξεχνάμε πως τα Ηνωμένα Έθνη ήταν πιο διαλλακτικά στο αίτημα των Τ/κ για το γήπεδο της Τσετίνκαγια για το οποίο παραπονιόμαστε εμείς, ή για την κατασκευή του πανεπιστημίου στην περιοχή της Πύλας ή του αμφιθεάτρου στη Δερύνεια, για το οποίο παραπονιέται η τ/κ ηγεσία.
Είναι καιρός για την κυβέρνηση να αποδείξει πως δεν θέλει μόνο να μείνει στην άμυνα, και πως ιδέες όπως ο διορισμός απεσταλμένου της Ε.Ε. δεν αποτελούν μόνο ευφάνταστες τακτικές για να κερδίσουμε χρόνο. Χρειάζονται πραγματικά ριζοσπαστικές κινήσεις και στρατηγικές προς την πλευρά των Τουρκοκυπρίων πολιτών, είτε ανθρωπιστικές είτε πολιτικές, ώστε να δημιουργηθούν πραγματικές συνθήκες για επιστροφή στο πλαίσιο λύσης –το οποίο θεωρητικά λέμε πως θέλουμε– αν αυτό είναι ακόμα εφικτό.
