Του Γιώργου Κακούρη
Από τον Ιούλιο του 2026 θα ισχύει η υποχρέωση της Κύπρου, όπως και όλων των κρατών μελών, να διερευνούν μέσω ανεξάρτητων μηχανισμών τις όποιες καταγγελίες για παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο πλαίσιο των διαδικασιών στα εξωτερικά σύνορα, συμπεριλαμβανομένων των καταγγελιών για pushback, σύμφωνα με απάντηση που έδωσε στην «Κ» εκπρόσωπος της Κομισιόν, προσθέτοντας ωστόσο πως δεν γνωρίζει κατά πόσον η Κύπρος έχει κάνει βήματα σε αυτή την κατεύθυνση.
Απαντώντας κατά τη διάρκεια της μεσημβρινής ενημέρωσης των συντακτών στις Βρυξέλλες, ο εκπρόσωπος της Κομισιόν για θέματα μετανάστευσης, Μάρκους Λαμέρτ, τόνισε μεταξύ άλλων πως η διάσωση στη θάλασσα «αποτελεί ηθικό καθήκον και νομική υποχρέωση για τα κράτη μέλη βάσει του διεθνούς δικαίου», κάτι που ισχύει «ανεξάρτητα από τις συνθήκες» που οδήγησαν στην ανάγκη για διάσωση.
«Δεν μπορώ να σας πω ακόμη αν, βάσει του συμφώνου, η Κύπρος έχει διορίσει αρχή παρακολούθησης» επεσήμανε ο εκπρόσωπος. «Όμως, πρόκειται πράγματι για έναν νέο ανεξάρτητο μηχανισμό παρακολούθησης, ο οποίος θα ενισχύσει τη διαφάνεια και τη λογοδοσία κατά τη διάρκεια του ελέγχου και των διαδικασιών στα σύνορα και ταυτόχρονα θα προωθήσει τον σεβασμό των θεμελιωδών δικαιωμάτων» πρόσθεσε.
Ο κ. Λαμέρτ απαντούσε προφορικά σε γραπτές ερωτήσεις της «Κ» που εστάλησαν στις 19 Μαρτίου, αμέσως μετά την επιχείρηση έρευνας και διάσωσης για βάρκα με μετανάστες στα ανοιχτά του Κάβο Γκρέκο, που είχε ως αποτέλεσμα να ανασυρθούν επτά νεκροί και να βρεθούν δύο επιζώντες. Υπενθυμίζεται πως το γραφείο της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες είχε ζητήσει από την κυβέρνηση να διερευνήσει καταγγελίες από ΜΚΟ για αναγκαστική επαναπροώθηση (pushback) βάρκας με μετανάστες τις προηγούμενες ημέρες, οι οποίες δεν επιβεβαιώθηκαν, ενώ η κυβέρνηση αρνήθηκε μέσω δηλώσεων του Υπουργού Άμυνας και του Υφυπουργού Μετανάστευσης και κοινής ανακοίνωσης ότι προκύπτει ανάγκη διερεύνησης.
Στις απαντήσεις του ο εκπρόσωπος της Κομισιόν περιορίστηκε να αναφέρει πως το Σύμφωνο για τη Μετανάστευση και το Άσυλο, το οποίο περιέχει μεταξύ άλλων και την υποχρέωση ανεξάρτητης διερεύνησης καταγγελιών, «θα τεθεί σε εφαρμογή στα μέσα του 2026».
Ο εκπρόσωπος της Κομισιόν υπογράμμισε σχολιάζοντας το περιστατικό πως «κάθε χαμένη ζωή στη θάλασσα είναι μια τραγωδία» και πως η Επιτροπή βρίσκεται σε επαφή με τις κυπριακές αρχές.
«Η θέση της Επιτροπής ήταν πάντα σαφής. Το να σώζονται ζωές στη θάλασσα αποτελεί ηθικό καθήκον και νομική υποχρέωση για τα κράτη μέλη βάσει του διεθνούς δικαίου» σημείωσε.
«Αυτό γίνεται ανεξάρτητα από τις συνθήκες που οδήγησαν ανθρώπους να βρίσκονται σε κίνδυνο στη θάλασσα» τόνισε.
Ο κ. Λαμέρτ επεσήμανε πως «η ανακοίνωση και ο συντονισμός δραστηριοτήτων έρευνας και διάσωσης είναι ευθύνη των αρμόδιων εθνικών αρχών διάσωσης» και πως «τα κράτη μέλη και όλοι οι φορείς που εμπλέκονται στις επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης πρέπει να ενεργούν με νόμιμο, γρήγορο και συντονισμένο τρόπο», ώστε «οι άνθρωποι που βρίσκονται σε κίνδυνο στη θάλασσα να μεταφέρονται σε ασφαλές μέρος το συντομότερο δυνατό».
Η Επιτροπή, συνέχισε, στηρίζει τη συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών για τον καλύτερο συντονισμό της έρευνας και διάσωσης με στόχο τη βελτίωση της ανταλλαγής πληροφοριών και του συντονισμού, στο πλαίσιο ειδικής Ευρωπαϊκής Ομάδας Επαφής (European Contact Group) της οποίας η επόμενη συνεδρία αναμένεται πριν το καλοκαίρι.
Οι στρατηγικές της ΕΕ «υπογραμμίζουν την επείγουσα ανάγκη να εντατικοποιηθούν οι εργασίες με τις χώρες εταίρους για την εντατικοποίηση των προσπαθειών για καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης μεταναστών, της αποτροπής των παράτυπων αναχωρήσεων με υπερπλήρεις και ακατάλληλες βάρκες, και για να εργαστούμε για εναλλακτικές νόμιμες οδούς».
«Υπάρχουν επίσης βασικά στοιχεία ως μέρος του σχεδίου δράσης της Επιτροπής για την Ανατολική Μεσόγειο, όπου επίσης συνεργαζόμαστε στενά με την Κύπρο» κατέληξε.
