Του Πάρη Δημητριάδη
Το «Brain Rot» ανακηρύχθηκε πριν από λίγες μέρες ως η λέξη της χρονιάς από το Oxford English Dictionary και το βρήκα τόσο εύστοχο που νομίζω πως δικαίως θα μπορούσε να περιγραφεί ως η λέξη όχι μόνο της χρονιάς αλλά ολόκληρης της δεκαετίας.
Η σήψη και η θολούρα του εγκεφάλου από το ατελείωτο scrolling που μουδιάζει το μυαλό, όπως ερμηνεύεται στην ελληνική γλώσσα η φράση που ψηφίστηκε από περισσότερους από 37.000 ανθρώπους, είναι χωρίς δεύτερη σκέψη ένα από τα πιο διαδεδομένα και την ίδια ώρα ανησυχητικά και επικίνδυνα φαινόμενα των ημερών. Μας αφορά σχεδόν όλες και όλους και επηρεάζει σχεδόν όλες τις πτυχές της δημόσιας και ιδιωτικής μας ζωής. Από τον τρόπο που πολιτευόμαστε και που ψηφίζουμε -μια γρήγορη ματιά στο ποιοι εκλέγονται και με ποια κριτήρια, δυστυχώς αρκεί, μέχρι τον τρόπο που αξιολογούμε τεράστια γεγονότα όπως η πανδημία και οι πόλεμοι. Από τον τρόπο που φλερτάρουμε και ερωτευόμαστε, μέχρι τον τρόπο που επικοινωνούμε μεταξύ μας οι άνθρωποι ακόμη και για απλά πράγματα και καθημερινά.
Αν κάποιος συμφωνήσει άλλωστε πως το διάβασμα βιβλίων είναι η γυμναστική του μυαλού, που προκύπτει από τη σχολαστική και αδιάσπαστη προσοχή που δίνουμε όταν ένα βιβλίο μας «ρουφήξει», που λέει κι η δημοφιλής λαϊκή ρήση, πώς να μην ανησυχήσει από το γεγονός ότι τα καλοδουλεμένα -συνήθως- και πολυσέλιδα βιβλία που προυποθέτουν να τους αφοσιώσουμε ποιοτικό χρόνο από τον χρόνο μας αντικαθίστανται με παλαβές, κατά κύριο λόγο, πληροφορίες που υπερκαταναλώνουμε καθημερινά στη διαδικτυακή, παραπλανητική άβυσσο;
Παλαβές και αχρείαστες πληροφορίες, αναξιόπιστες κιόλας στην πλειοψηφία τους, που στο πλαίσιο του ατελείωτου scrolling κάθε λίγα δευτερόλεπτα αλλάζουν, με αποτέλεσμα η διάσπαση προσοχής να έχει γίνει ο κανόνας και η δυνατότητα να μπορούμε έστω να ακούσουμε τι έχει να πει ο δίπλα μας να μειώνεται διαρκώς περισσότερο. Είναι ανθρωπίνως αδύνατο να καταναλώσουμε, να επεξεργαστούμε και να κατανοήσουμε τόση πολλή, περιττή κατά κύριο λόγο, πληροφορία, που κάνει ντου από παντού. Δεν είναι ότι και παλαιότερα δεν υπήρχε άπλετη χαζή πληροφορία, που διαχεόταν κυρίως μέσω της πάλαι ποτέ κυρίαρχης τηλεόρασης, -χαζοκούτι το λέγαμε- σήμερα όμως η κουταμάρα και η αλαφρομυαλιά έχουν, νομίζω, αγγίξει ρεκόρ επίπεδα.
Ποια είναι η λύση; Υπάρχει επιστροφή; Ίσως η απάντηση να είναι προσωπική υπόθεση και να έχει να κάνει με το πώς ο καθένας αποφασίζει να αξιοποιήσει τον περιορισμένο ελεύθερο χρόνο του. Ένας περιορισμός στον χρόνο, στο μεταξύ, που ίσως επίσης να μην πρέπει να θεωρηθεί άσχετος με το brain rot. Μια κάποια αισιοδοξία μπορεί να προκύπτει από τις διευκρινιστικές δηλώσεις που ο πρόεδρος της Oxford Languages, Casper Grathwol, έκανε μετά τη δημοσιοποίηση της φετινής απόφασης. «Βρίσκω συναρπαστικό», είπε «το γεγονός ότι η λέξη έχει υιοθετηθεί τόσο από τη γενιά Z όσο και τη γενιά Alpha, οι οποίες σε μεγάλο βαθμό είναι υπεύθυνες για τη χρήση και τη δημιουργία του ψηφιακού περιεχομένου στο οποίο αναφέρεται ο όρος».
