Του Παύλου Ξανθούλη
Η «Λευκή Βίβλος» για την ομπρέλα άμυνας και ασφάλειας στην Ε.Ε., παρουσιάστηκε στις 19 Μαρτίου, με βασικό άξονα τη χορήγηση δανείων 150 δισεκατομμυρίων ευρώ (SAFE) στα κράτη-μέλη που προσδοκούν να ενισχύσουν τις αμυντικές τους δυνατότητες. Στο πλαίσιο αυτό, η Κομισιόν υποστήριξε ότι τρίτες χώρες και υποψήφιες προς ένταξη, όπως η Τουρκία, θα μπορούσαν να διαθέσουν αμυντικό υλικό, μόνον υπό την προϋπόθεση ότι έχουν συνάψει εταιρική συμφωνία ασφάλειας και άμυνας με την Ε.Ε.
Ωστόσο, τέτοια συμφωνία δεν έχει συνομολογήσει η Άγκυρα με την Ε.Ε. και άρα, με βάση τη «Λευκή Βίβλο» της Κομισιόν, η Τουρκία δεν θα μπορούσε, άμεσα τουλάχιστον, να διαθέσει αμυντικό εξοπλισμό και κατά συνέπεια να απορροφήσει κονδύλια από το πλαίσιο SAFE, των 150 δισεκατομμυρίων ευρώ. Όλα αυτά, επαναλαμβάνω, στις 19 Μαρτίου.
Δύο μέρες αργότερα, στις 21 Μαρτίου και ενώ μαίνονταν οι επιχειρήσεις κατάλυσης του κράτους δικαίου στην Τουρκία, με τη σύλληψη Ιμάμογλου και εκατοντάδων υποστηρικτών του, καταργώντας κάθε έννοια κράτους δικαίου και ανθρωπίνων δικαιωμάτων, η Ε.Ε. στην οποία επενδύει αποκλειστικά ο πρόεδρος Χριστοδουλίδης για να μας λύσει το Κυπριακό (όπως εμείς θέλουμε και όχι στα μέτρα της Τουρκίας), έδωσε ένα πολύ ενδιαφέρον δείγμα γραφής: Συγκάλεσε τηλεδιάσκεψη (τη δεύτερη κατά σειρά), καθιστώντας κοινωνούς τις «πρόθυμες χώρες» Ισλανδία, Νορβηγία, Ηνωμένο Βασίλειο και Τουρκία, για τα αποτελέσματα της Συνόδου Κορυφής που πραγματοποιήθηκε στις 20 Μαρτίου.
Μαζί και τον Ταγίπ Ερντογάν. Στον οποίο όχι μόνο δεν τράβηξαν το αφτί η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ο Αντόνιο Κόστα και η Κάγια Κάλας. Αλλά, προχώρησαν και στη χαλάρωση των όρων για συμμετοχή της Τουρκίας στην προμήθεια οπλικών συστημάτων. Των όρων που οι ίδιοι είχαν θέσει 48 ώρες νωρίτερα!
Ας δούμε τι είπαν οι επικεφαλής της Ε.Ε., όπως αποτυπώνονται στα δύο βασικά σημεία του «read out» της τηλεδιάσκεψης:
• «Το πρώτο, η ρήτρα Εθνικής Διαφυγής, θα απελευθερώσει έως και 650 δισεκατομμύρια ευρώ δημοσιονομικού χώρου στους εθνικούς προϋπολογισμούς των κρατών-μελών. Δεν θα υπάρχουν όροι σχετικά με την προέλευση του αμυντικού εξοπλισμού. Ως εκ τούτου, ο στρατιωτικός εξοπλισμός από χώρες-εταίρους μπορεί να επωφεληθεί άμεσα από αυτό». Συνεπώς, η Τουρκία μπορεί να συμμετάσχει ελεύθερα και χωρίς κανένα περιορισμό, κάτι που θεωρούσαμε δεδομένο και πριν την τηλεδιάσκεψη.
• «Το δεύτερο –στο πλαίσιο SAFE– δάνεια έως 150 δισεκατομμυρίων ευρώ». Όπως αναφέρεται, «χώρες όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, ο Καναδάς ή η Τουρκία, μπορούν να παρέχουν αμέσως έως και το 35% ενός αμυντικού προϊόντος».
Κι αυτό ενώ 48 ώρες πριν, η εικόνα που έδινε η Κομισιόν ήταν εντελώς διαφορετική, καθιστώντας σαφές ότι για το σύνολο του εν λόγω ποσού των 150 δισ. ευρώ, απαιτείτο εταιρική συμφωνία ασφαλείας Ε.Ε.-Τουρκίας προκειμένου η Άγκυρα να νομιμοποιείται να διαθέσει αμυντικούς εξοπλισμούς στην Ευρώπη. Όταν όμως οι επικεφαλής της Ε.Ε. «στήθηκαν» μπροστά στον Ερντογάν, του είπαν ότι για το 35% αρκεί η ιδιότητα της υποψήφιας χώρας.
Και άρα, τι μένει; Το υπόλοιπο 65%, επί των 150 δισεκατομμυρίων ευρώ. Στο οποίο, όπως δημοσιεύει σήμερα η «Κ», η Άγκυρα έχει καταφέρει να είναι και πάλι «εντός παιχνιδιού». Καθώς, τουρκικές αμυντικές βιομηχανίες έχουν συμπράξει με ευρωπαϊκές, στο πλαίσιο κοινοπραξιών και συμπαραγωγών σε ευρωπαϊκό έδαφος που τους επιτρέπει να συμμετέχουν χωρίς περιορισμούς. Με πρώτη και καλύτερη την τουρκική Baykar, του Σελτσούκ Μπαϊρακτάρ, γαμβρού του Ταγίπ Ερντογάν που αγόρασε την ιταλική «Piaggio Aerospace» και προχώρησε παράλληλα σε συμπαραγωγή μη επανδρωμένων αεροσκαφών με την επίσης ιταλική Leonardo, σε ιταλικό έδαφος.
Με απλά λόγια, η Ε.Ε. τείνει να καθιερώσει την Τουρκία ως την εναλλακτική λύση στην αμερικανική αποστασιοποίηση από την ευρωπαϊκή αμυντική ομπρέλα. Κράτη-μέλη όπως η Γερμανία, χώρες της Βαλτικής, η Πολωνία, η Ισπανία, η Ιταλία, η Πορτογαλία, βλέπουν αυτή την προοπτική και οι ευρωπαϊκοί θεσμοί της Κομισιόν και του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου την προωθούν.
Οι ίδιοι θεσμοί, οι οποίοι στον βωμό της ευρωπαϊκής άμυνας δεν διστάζουν να κρεμαστούν και από τα χείλη του Ερντογάν και να κλείσουν τα μάτια στην κατάλυση του κράτους δικαίου και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Τουρκία. Οι ίδιοι ευρωπαϊκοί θεσμοί στους οποίους εξακολουθεί να επενδύει αποκλειστικά ο πρόεδρος Χριστοδουλίδης για να στριμώξουν τον Ερντογάν –από τον οποίο κρέμονται για τη δική τους άμυνα– να λύσει το δικό μας Κυπριακό, με βάση τους δικούς μας όρους και το «συμφωνημένο πλαίσιο».
Αντίληψη και διορατικότητα: «douze points»!
