Από το μπιστρό στο σαλούν

Τα απότομα και βίαια διαζύγια πάντοτε σοκάρουν. Το διαζύγιο της Ουάσιγκτον με την Ευρώπη δεν θα έπρεπε να είναι απρόσμενο, σίγουρα πάντως εξελίσσεται με τρόπο ραγδαίο, ίσως και βίαιο. Η πιο σοκαριστική αποκάλυψη από τη δημοσιοποίηση των συνομιλιών που είχαν, μέσω Signal, οι κορυφαίοι αξιωματούχοι της κυβέρνησης Τραμπ είναι ο τρόπος με τον οποίον αναφέρονταν στην Ευρώπη. Ηταν προσβλητικά απαξιωτικός, ειδικά από την πλευρά του αντιπροέδρου Βανς. Είναι σαφές πως η ηγετική ομάδα του Τραμπ βλέπει την Ευρώπη είτε σαν μια αξιολύπητη δύναμη σε αποδρομή είτε, ακόμη χειρότερα, ως ανίσχυρο αντίπαλο.

Το σοκ και δέος που νιώθει η ευρωπαϊκή ελίτ είναι τεράστιο. Για πολλά χρόνια, όσοι Ευρωπαίοι και Αμερικανοί χειρίζονταν θέματα εξωτερικής πολιτικής και ασφάλειας ένιωθαν μια μεγάλη οικειότητα. Θεωρούσαν τη Δύση τη μεγάλη οικογένεια που τους ένωνε απέναντι στη Μόσχα, την Τεχεράνη και το Πεκίνο. Ανθρωποι όπως ο Μπλίνκεν ένιωθαν ίσως πολύ πιο άνετα στο Παρίσι παρά στο Καλαμαζού. Τώρα, όμως, οι Ευρωπαίοι έχουν απέναντί τους μια σκληρή ομάδα εξωτερικής πολιτικής που εκπροσωπεί, πολιτικά και πολιτισμικά, την «άλλη Αμερική». Το χάσμα είναι τεράστιο. Οι αξίες και οι συμπεριφορές των Αμερικανών είναι παντελώς ξένες και τρομάζουν τους συνομιλητές τους. Οι Ευρωπαίοι μοιάζουν με πελάτες παραδοσιακού γαλλικού μπιστρό που έχουν μπει, χωρίς καμία προετοιμασία, σε σαλούν κάπου στην απομακρυσμένη «κόκκινη» Αμερική.

Κανείς δεν μπορεί να προβλέψει πού θα καταλήξει όλο αυτό το σκηνικό. Εντάξει, ο Τραμπ το «τραβάει» για να αποσπάσει ανταλλάγματα, αλλά το σχίσμα θα είναι πολύ πιο μόνιμο, δεν θα επουλωθεί ακόμη και αν έλθει στην εξουσία μία παλαιού τύπου κυβέρνηση στις ΗΠΑ. Σκεφθείτε λίγο τι πρέπει να νιώθουν αυτή τη στιγμή οι ηγέτες της Δανίας, που ήταν για δεκαετίες η πιο φιλοαμερικανική χώρα της Ευρώπης. Ή, για να πάμε πέρα από την Ευρώπη, τι αναλογίζεται ο Καναδάς, που ένιωθε πάντοτε «στενός εξάδελφος» των ΗΠΑ. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το μεταπολεμικό στάτους κβο χρειαζόταν μία επανεκκίνηση. Η Ευρώπη χρειαζόταν επειγόντως μια επανεκκίνηση.

Προς το παρόν, πάντως, διανύουμε την περίοδο του απόλυτου σοκ, της κατάρρευσης κάθε βεβαιότητας. Τα μηνύματα που δημοσιοποιήθηκαν από λάθος φώτισαν το τι πραγματικά σκέπτεται η ηγετική ομάδα που κυβερνά την Αμερική και κατ’ επέκταση τη Δύση αυτή την ώρα. Αυτό είναι θετικό, γιατί δεν υπάρχει πια κανένα περιθώριο ούτε για ψευδαισθήσεις, ούτε όμως και για εφησυχασμό.