Του Γιάννη Ιωάννου
Η τηλεοπτική εικόνα του νεοεκλεγέντος Προέδρου να συνομιλεί με έναν πατέρα και την κόρη του, φτωχών και δυσπραγούντων, επί της αρχής είναι προβληματική. Όχι γιατί ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, κ. Χριστοδουλίδης, δεν έχει ειλικρινείς προθέσεις ή ενσυναίσθηση να εγκύψει γύρω από δύο αδύναμους συμπατριώτες μας για να βοηθήσει. Αλλά γιατί η εικόνα του δράματος στην τηλεόραση παραπέμπει σε εποχές concrete, βαθιά trash και προβληματικής δημοσιογραφίας ενώ, επικοινωνιακά, κάθε πολιτικός που σπεύδει να βοηθήσει μια προβληματική κατάσταση ηθελημένα ή μη πέφτει στην παγίδα του publicity stunt. Επιπλέον μια εκπομπή, που προβάλλει ένα ανήλικο παιδί το σημαδεύει για πάντα.
Το πρόβλημα στην Κύπρο δεν είναι οι φτωχοί συμπατριώτες μας ως αντικείμενα φιλανθρωπίας ή κοινωνικής πολιτικής –ασχέτως αν η πρώτη συχνά «κριντζάρει» και η δεύτερη είναι απούσα. Το πρόβλημα είναι πως εξακολουθούμε να ανεχόμαστε εκείνο το πλέγμα λόγων που οδηγεί χιλιάδες οικογένειες τα τελευταία χρόνια σε συνθήκες φτωχοποίησης, εξαθλίωσης και απουσίας του κράτους ως προς τη στοιχειώδη πρόνοια, τις καλές υπηρεσίες για επανένταξη στην αγορά εργασίας, για καλή φροντίδα των ανηλίκων ή των ανθρώπων της τρίτης ηλικίας, για έγκυρη και ανθρώπινη στήριξη των ανέργων ή για σοβαρή προσπάθεια θεραπείας της τοξικοεξάρτησης ή των σοβαρών παθήσεων. Κι εδώ εισέρχεται το πεδίο της κρατικής χωρητικότητας (state capacity). Η εξίσωση είναι απλή: Όσο πιο πολιτισμένη, αποτελεσματική και καλά σχεδιασμένη είναι η πολιτική εξάλειψης της φτώχειας, της στήριξης των ασθενέστερων οικονομικά στρωμάτων και ως προς την έγκαιρη πρόληψη ή τον εντοπισμό μιας προβληματικής κατάστασης, τόσο πιο αποτελεσματικό είναι και το κράτος Δικαίου, που είναι και το ζητούμενο σε ένα ευνομούμενο ευρωπαϊκό κράτος. Αυτό απαιτεί τη δουλειά ενός τηλεοπτικού προγράμματος ή ενός δημοσιογράφου των έντυπων μέσων, παρά το καλό των προθέσεών τους ενίοτε, να το κάνουν οι κοινωνικοί λειτουργοί, το αρμόδιο υπουργείο ή υπηρεσία, η τοπική κοινότητα, κοκ.
Συχνά οι πολιτικοί και δη σε ένα μικρό κράτος με μια μικρή κοινωνία με πελατειακές σχέσεις όπως η Κύπρος βοηθούν φτωχούς ανθρώπους. Δεν είναι μεμπτό. Ωστόσο, η πρακτική αυτή δεν αλλάζει αλλά ούτε διορθώνει τις αστοχίες του κράτους και στην Κύπρο τα τελευταία χρόνια είδαμε πολλά και ανεχτήκαμε περισσότερα. Αν βρίσκαμε την παρομοίωση που θα περιέγραφε σε πλήρη ισχύ την αναποτελεσματικότητα της προσωπικής επίλυσης προβλημάτων έναντι του κράτους Δικαίου θα έμοιαζε με την εταιρική κοινωνική ευθύνη μιας εταιρείας που σκοτώνει το προσωπικό της σε εργατικά ατυχήματα, επειδή δεν τους παρέχει τα απαραίτητα ή ενός επαγγελματία οδηγού που παραβιάζει τα πάντα, ενώ το φορτηγό του έχει κολλημένο στο πίσω μέρος ένα αυτοκόλλητο που γράφει «οδηγώ καλά;».
Τέλος, εκτός από το ίδιο το κράτος και την αποτελεσματικότητά του σημασία έχουν και τα δημόσια και τα ιδιωτικά. Το παλιό και κλασικό «κάνε το καλό και ρίξ’ το στο γιαλό» είναι σοφότερο, ουσιαστικότερο και πολύ πιο ηθικό και ειλικρινές από κάθε «ανθρώπινη ιστορία», τηλεοπτικής προέλευσης, που συγκίνησε τον εκάστοτε πολιτικό ή και τον ίδιο τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Καλό, ο νέος Πρόεδρος, που σίγουρα διαθέτει καλοσύνη, να διακρίνει αυτό το επίπεδο μεταξύ δημοσίου και ιδιωτικού και να ποντάρει στην ουσία, που εδράζεται στην ενίσχυση των κρατικών χωρητικοτήτων του κράτους Προνοίας, για ουσιαστική στήριξη των φτωχών συμπολιτών μας.
Twitter: @JohnPikpas
