Του Γιάννη Ιωάννου
Η ηλεκτρική διασύνδεση Κύπρου-Ελλάδας, ο Great Sea Interconnector, έχει μέχρι στιγμής καταστεί –και παραμένει– ένα κεφάλαιο που έχει φέρει στην επιφάνεια το πώς δεν πρέπει να συζητάμε δημόσια για ένα τόσο σημαντικό έργο. Δεν είναι μόνο η διάσταση των αποκλίσεων Ελλάδας-Κύπρου, το κόστος, το γεωπολιτικό ρίσκο, τα εμπλεκόμενα συμφέροντα –στην Κύπρο και στην Ελλάδα– ο άκομψος τρόπος που ο Πρόεδρος αποχώρησε από τη συζήτηση της περασμένης Τρίτης και οι στρατιές ελληνικών τρολ που βρίζουν νυχθημερόν στην πλατφόρμα του Χ. Κυριότερα, είναι το πώς συζητάμε με όρους διαφάνειας ως προς τα οικονομοτεχνικά δεδομένα του καλωδίου, το πώς χτίζουμε –σε επίπεδο Αθηνών-Λευκωσίας– εμπιστοσύνη και το πώς εξυπηρετούμε στο μέγιστο το καλώς εννοούμενο συμφέρον του Κύπριου καταναλωτή.
Τις τελευταίες εβδομάδες είδαμε, ακούσαμε και διαβάσαμε εξαιρετικά αντιφατικές προσεγγίσεις για τον GSI τόσο από την Αθήνα όσο κι από τη Λευκωσία. Είδαμε αναβλητικότητα εκ μέρους του προέδρου της Δημοκρατίας, έναν ΔΗΣΥ γεμάτο εγγενείς αντιφάσεις –από την πρόεδρο και στελέχη του, τον κ. Νεοφύτου σε ρόλο αναλυτή γεωπολιτικού ρίσκου για την Τουρκία– και μια στρατιά τρολ –πραγματικά ανάξιων σχολιασμού– που έγραψαν ένα κάρο προσβλητικές υπερβολές για την Κύπρο.
Βιώσαμε επίσης μια συζήτηση για την οποία η πλειονότητα των πολιτών (και καταναλωτών ακριβής ηλεκτρικής ενέργειας στην Κύπρο) δεν γνωρίζει τις οικονομικές, τεχνικές και γεωπολιτικές παραμέτρους και –σημαντικότερα– δεν έχει καταλάβει ακριβώς τι διαπραγματεύονται Αθήνα και Λευκωσία. Επιπλέον, η συζήτηση για τον GSI αναδεικνύει και την ελληνοκυπριακή (και ελλαδική) πραγματικότητα κάθε φορά που ένα μεγάλο έργο τίθεται στον δημόσιο διάλογο: Όταν, σε αυτή τη γωνιά του πλανήτη, συζητούμε για στρατηγικές υποδομές δεν ξέρουμε πότε αυτές θα ολοκληρωθούν, αν θα διασπαθιστεί δημόσιο και ευρωπαϊκό χρήμα σε κακοτεχνίες (ή φαινόμενα διαφθοράς) και αν τελικά ένα έργο δεν παραδοθεί τι αυτό σηματοδοτεί για την τσέπη των φορολογούμενων. Δεν πρέπει, εξάλλου, να ξεχνάμε πως αν ο GSI τελικά αποκτήσει την τύχη του αγωγού EastMed σε συνδυασμό με το τερματικό στο Βασιλικό και τη δύσκολη διαπραγμάτευση Chevron-Κ.Δ., για το τεμάχιο «12», μπορεί τελικά να οδηγήσουν στην απόλυτη τριπλέτα, ένα 3 στα 3, αποτυχίας στα μεγαλεπήβολα και στρατηγικής σημασίας έργα ανάπτυξης για την ενέργεια της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Τι πρέπει να συμβεί; Καταρχάς να διακριβωθεί το κόστος και δη τα λεφτά που υπολείπονται για την ολοκλήρωση του έργου. Να γνωρίζουμε πότε θα ολοκληρωθεί η κατασκευή και τι θα επιφέρει στην αγορά ηλεκτρισμού στην Κύπρο, που πληρώνει μαζικά ρύπους και καίει μαζούτ. Να ξέρουμε ποιος εγγυάται το κυπριακό κομμάτι της επένδυσης, αν τελικά το έργο δεν παραδοθεί και τέλος, για το γεωπολιτικό ρίσκο.
Αχ, αυτό το γεωπολιτικό ρίσκο η ανάλυση για το οποίο πάει αγκαζέ με τη μικροπολιτική και μπορεί να υποστηρίζει, ταυτόχρονα, πως Τούρκοι ΟΥΚάδες θα ανατινάξουν τα καλώδια ενός ευρωπαϊκού έργου κοινού ενδιαφέροντος (PCI), αλλά οι ίδιοι Τούρκοι, αν λυθεί το Κυπριακό θα ευλογήσουν κάθε ενεργειακό πρότζεκτ (ηλεκτρισμό, φυσικό αέριο, υγροποιημένο φυσικό αέριο, κ.ά.) στο οποίο εμπλέκεται η Κ.Δ. στην Ανατολική Μεσόγειο.
Τέλος, για το καλώδιο Κύπρου-Ελλάδας μια τελευταία, ιστορικά, φυσική υπενθύμιση. Κύπρος και Ελλάδα, Ελλάδα και Κύπρος είναι δύο διαφορετικά ανεξάρτητα κράτη με αδερφικούς δεσμούς αλλά και διαφορετικές επιδιώξεις. Είναι θεμιτό και πλήρως κατανοητό. Όποιος μπλέκει, όμως, ιδίως στη γεωπολιτική της ενέργειας, την ιστορική πραγματικότητα της περιόδου 1960-1974 για να προβάλλει το αφήγημά του, εκτός από ανόητος, που μας προκαλεί γέλιο, είναι και επικίνδυνος και δεν προσφέρει απολύτως τίποτα θετικό στον δημόσιο διάλογο. Ας το κατανοήσουμε μισό αιώνα μετά το 1974.
ioannoug@kathimerini.com.cy
Twitter: @JohnPikpas
