Του Γιάννη Ιωάννου
Καθίσταται ξεκάθαρο πως η άτυπη διεθνής διάσκεψη για το Κυπριακό ούτε θα κηρύξει κάποιο αβάσταχτο αδιέξοδο, αλλά ούτε και θα αποτελέσει καταληκτική συνθήκη για άμεση επανέναρξη των συνομιλιών. Αποτελεί, ωστόσο, ένα σημαντικό ορόσημο κινητικότητας για το παγωμένο εδώ και μια οκταετία Κυπριακό που, οπωσδήποτε, αποτελεί ενδιάμεσο βήμα για τη συνέχεια.
Συχνά –πόσο μάλλον στο Κυπριακό– στην ιστορία των διεθνών διαπραγματεύσεων πολύπλοκων άλυτων θεμάτων οι πλευρές αγοράζουν χρόνο και οι οργανωτές (διεθνής παράγοντας είτε μέσω του ΟΗΕ είτε μέσω κρατών) των συνομιλιών τις οργανώνουν για χάριν της διαδικασίας. Στο Κυπριακό, εξάλλου, τόσο στην τελευταία του κορύφωση, το 2016-2017, όσο και διαχρονικά οι δύο πλευρές προσπαθούσαν πάντα να «αγοράζουν χρόνο» ή να προσέρχονται με την πρόθεση να κατηγορήσουν την άλλη πλευρά για αδιέξοδο ή να διατηρήσουν τα κεκτημένα τους (και στο Κυπριακό υπάρχουν πολλά, π.χ. ο χάρτης που κατέθεσε η τουρκοκυπριακή πλευρά για το εδαφικό). Επιπλέον, για πρώτη φορά στην ιστορία του Κυπριακού μετά το 2017 (γιατί υπήρξαν τριμερείς και πενταμερείς μετά από αυτό) η διαδικασία δεν έχει μόνο παρατεταμένο αδιέξοδο, αλλά κινείται και σε αχαρτογράφητα νερά – δεδομένου ότι τόσο η τουρκοκυπριακή και τουρκική πλευρά απορρίπτουν το πλαίσιο λύσης δεκαετιών, όσο και γιατί ο ίδιος ο γ.γ. του ΟΗΕ παραμένει σιωπηρός.
Δεν πρέπει επίσης να παραβλέπεται η διεθνής συγκυρία. Διανύουμε μια εποχή έντονων μεταλλάξεων σε θέσφατα δεκαετιών στο διεθνές σύστημα, εν μέσω πολεμικών συγκρούσεων μεγάλης ισχύος, υπό την προεδρία του Τραμπ στις ΗΠΑ και σε μια περίοδο αναβάθμισης της Τουρκίας (περιφερειακά, διεθνώς, εντός της Ε.Ε.). Η διεθνής συγκυρία απλώς επιβεβαιώνει το αχαρτογράφητο των επόμενων μηνών στο Κυπριακό – ανεξαρτήτως αποτελέσματος της Γενεύης.
Αύριο και την Τρίτη θα υπάρξει, αναπόφευκτα, ένα μακρύ σε διάρκεια και ένταση διπλωματικό παρασκήνιο σε σχέση με τα όσα θα διαμειφθούν – με αυτό που ξεχωρίζει να είναι πώς ο ίδιος ο γ.γ. θα χειριστεί, σε αυτό το επίπεδο, τις εκ διαμέτρου αντίθετες αφετηριακές θέσεις των δύο πλευρών. Σημασία αποκτά, επίσης, το πώς κάθε πλευρά έχει προετοιμαστεί: Πώς θα κινηθεί ρητορικά και τακτικά, τι «κόζια» κρατά στο χέρι της και τι θα επιδιώξει να είναι το αποτέλεσμα αυτής της άτυπης διάσκεψης, προκειμένου η διαδικασία να διατηρηθεί σε ράγες και να μην υπάρξουν εκείνα τα χαρακτηριστικά που θα κηρύξουν τη νέα προσπάθεια αδιέξοδη σε βαθμό που να επηρεαστεί. Αυτό αποτελεί εξάλλου και την «κόκκινη γραμμή» της Λευκωσίας.
Τέλος, η όλη διαδικασία της Γενεύης θα δοκιμάσει, αλλά και θα καταδείξει τόσο τις προθέσεις όσο και την ικανότητα της κυβέρνησης Χριστοδουλίδη να πλοηγηθεί σε ένα τόσο δύσκολο και υπαρξιακό ως προς την εθνική του διάσταση θέμα όπως το Κυπριακό. Η παρουσία, εξάλλου, στη διάσκεψη του Κυπριακού της ηγεσίας των κομμάτων δεν αφήνει περιθώρια για «λευκές επιταγές», δεδομένης και της κατάστασης που διαμορφώνεται, δύο χρόνια μετά την εκλογή του κ. Χριστοδουλίδη, στο εσωτερικό πολιτικό σκηνικό.
Η «Μεγάλη Τρίτη» του Κυπριακού, μεθαύριο στη Γενεύη, δεν περιλαμβάνει μόνο τα επόμενα βήματα στην προσπάθεια για άρση του αδιεξόδου. Σαν τη βιβλική αντίστοιχη προσφέρεται τόσο για κριτική, αντίστοιχη του Ιησού κατά των Γραμματέων και Φαρισαίων (στο Κυπριακό έχουμε πολλούς…) όσο και για το διδακτικό επιμύθιο από την παραβολή των δέκα παρθένων. Ας ελπίσουμε για το καλύτερο αποτέλεσμα και ας οπλιστούμε με υπομονή.
Twitter: @JohnPikpas
