Του Γιάννη Ιωάννου
Η Νέα Υόρκη τελείωσε. Η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ και το περιθώριό της μας έδειξε, σε πολύ μεγάλο βαθμό, το πώς θα συνεχιστεί η προσπάθεια για την άρση του αδιεξόδου στο Κυπριακό –μια οκταετία σχεδόν μετά το κλείσιμο των συνομιλιών στο Κρανς Μοντανά το 2017. Ο Τούρκος πρόεδρος, Ταγίπ Ερντογάν, ήταν ξεκάθαρος από το βήμα της Ολομέλειας της Γενικής Συνέλευσης. Κάλεσε τη διεθνή κοινότητα να αναγνωρίσει τη λεγόμενη ΤΔΒΚ και αναφέρθηκε σε λύση δύο κρατών στην Κύπρο, σε νέες πραγματικότητες επί του εδάφους και σε αναγνώριση της κυριαρχικής ισότητας. Κατά τη διάρκεια της συνάντησής του μάλιστα με τον γενικό γραμματέα του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, επί της ουσίας δεν απέρριψε μια τριμερή συνάντηση, θέτοντας ωστόσο ως προϋπόθεση τα νέα δεδομένα. Το πιο ενδιαφέρον είναι πως η ομιλία του στο πόντιουμ της Γ.Σ. ήρθε αμέσως μετά τη συνάντησή του με τον Έλληνα πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη. Μια εμφατική επιβεβαίωση πως Αθήνα και Άγκυρα προχωράνε στα μεταξύ των θέματα αλλά έχουν «αφήσει» το Κυπριακό, ως άλυτο, σε μια κατάσταση που δεν παρεμβαίνει, πόσο μάλλον να επηρεάζει –όσο κι αν εμείς το επιδιώκουμε– τα ελληνοτουρκικά. Επιπλέον, η στάση της Τουρκίας δείχνει –όσο κι αν εμείς το προβάλλουμε– να μην επηρεάζεται ούτε από τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου με φόντο τις ευρωτουρκικές σχέσεις, ούτε από το αν επιτρέπουμε ή κόβουμε τον Φιντάν από το να παρευρίσκεται στα Gymnich.
Πού βρισκόμαστε; Σε μια δύσκολη, όχι ακόμη αδιέξοδη, κατάσταση πραγμάτων που στα επόμενα χρόνια –με ή χωρίς Τατάρ– θα βρεθούμε μεταξύ δύο δύσκολων επιλογών. Μιας κακής και μια χειρότερης: Ανάμεσα στον βράχο (rock) του ο χρόνος να προχωρήσει χωρίς να συμβεί απολύτως τίποτα (τριμερής, μια διάσκεψη για το Κυπριακό και, ακολούθως, μια κορύφωσή του) και τη δυσχερή θέση (hard place) του να μπούμε σε μια διαδικασία επανόδου στο Κυπριακό, όπου δεν θα πετύχουμε να μεγιστοποιήσουμε κέρδη έναντι της τακτικής άσκησης της Τουρκίας που «επιμένει για δύο κράτη αλλά δείχνει ευέλικτη στο να ξεκινήσει μια διαδικασία στη βάση των νέων πραγματικοτήτων, αρχής γενομένης από μια τριμερή συνάντηση». Σε αυτήν τη διάσταση, το να πάει η ελληνοκυπριακή πλευρά απλώς για να κερδίσει το blame-game έναντι της Τουρκίας δείχνοντάς την ως την πλευρά που δεν επιθυμεί λύση, δεν ξέρω αν έχει καν αξία πλέον, ενώ η επιμονή μας για ετοιμότητα και συνέχιση των συνομιλιών από εκεί που έμειναν δεν μετακίνησε την Τουρκία ούτε ένα εκατοστό από την πάγια θέση της –μετά το 2017– για λύση δύο κρατών. Τι μένει να γίνει; Nα εξετάσουμε, συλλογικά και υπεύθυνα, αν υπάρχει τρόπος σε αυτή την αδιέξοδη κατάσταση να επαναφέρουμε τα πράγματα σε τροχιά όχι μόνο επανόδου στις συνομιλίες αλλά και αναφορικά με τη συμφωνημένη, διαχρονικά, βάση. Να εξετάσουμε αν μπορεί, ποτέ, πάλι με ειλικρίνεια και σοβαρότητα να σκεφτούμε εναλλακτικά. Και, τέλος, να παραμείνουμε στη γραμμή της τρέχουσας κατάστασης όπου «εμείς θέλουμε», η Τουρκία «δεν θέλει» και οι εξελίξεις, ανεξαρτήτως του ποιος κέρδισε το blame-game, απλώς να παγιώσουν το στάτους κβο.
Δεν υπάρχει τέταρτη, υπό εξέταση, στρατηγική προσέγγιση στο αδιέξοδο των συνομιλιών του Κυπριακού. Οι σκληρές αλήθειες είναι εκεί έξω και πριν αναζητήσουμε ευθύνες διαχρονικά, πριν (μικρο)πολιτικολογήσουμε με φόντο το Κυπριακό και πριν υπεραναλύσουμε την Τουρκία (συνήθως λανθασμένα από μια μεγάλη μερίδα ένθεν κακείθεν του πού στέκει στο Κυπριακό) καλό θα ήταν να το συνειδητοποιήσουμε. Ζητούμενα, εδώ που φτάσαμε, η ειλικρίνεια και η σοβαρότητα.
ioannoug@kathimerini.com.cy
Twitter: @JohnPikpas
