Του Παύλου Ξανθούλη
Το 2016 η Ε.Ε. υπέγραφε μια συμφωνία με την Τουρκία για το προσφυγικό/μεταναστευτικό, η οποία οδήγησε τον πρώην επικεφαλής των Φιλελευθέρων στην Ευρωβουλή, Γκι Φέρχοφσταντ να προειδοποιήσει ότι η Ε.Ε. έτεινε να εμπιστευθεί τα κλειδιά του οίκου της στον Ερντογάν και ότι το κόστος της επιλογής αυτής θα ήταν δυσβάσταχτο.
Και όντως το κόστος ήταν τεράστιο. Δεν ήταν μόνο τα 9 δισεκατομμύρια ευρώ που διέθεσε η Ε.Ε. για τη φιλοξενία Σύρων προσφύγων στην Τουρκία και οι υποσχέσεις για τον εκμοντερνισμό της Τελωνειακής της Ένωσης. Αλλά, ήταν κυρίως το γεγονός ότι ο Ταγίπ Ερντογάν, γνωρίζοντας πλέον ότι είχε το πάνω χέρι στη σχέση με την Ε.Ε., άνοιγε και έκλεινε την κάνουλα των ροών, διοχετεύοντας πρόσφυγες και μετανάστες στην ευρωπαϊκή επικράτεια, προκειμένου να εξασφαλίσει ανταλλάγματα. Υπό το βάρος της εξάρτησης της Ε.Ε. από την Άγκυρα, ο κ. Ερντογάν προέβαινε και προβαίνει σε σωρεία παραβιάσεων του ελληνικού εναερίου χώρου, χτυπώντας τύμπανα πολέμου και απειλώντας την Ελλάδα, κράτος-μέλος της Ε.Ε. ότι θα της επιτεθεί στη διάρκεια μιας νύκτας. Η τουρκική επιθετικότητα εκδηλώθηκε σε όλες τις περιπτώσεις και κυρίως στην κυπριακή ΑΟΖ εκ του ασφαλούς, γνωρίζοντας ότι η εξάρτηση της Ε.Ε. λόγω προσφυγικού/μεταναστευτικού, θα λειτουργούσε αποτρεπτικά σε κάθε σκέψη για κυρώσεις. Έτσι λοιπόν, τα τουρκικά πλοία έκαναν ό,τι ήθελαν στην ΑΟΖ της Κύπρου και μετέπειτα και στην περίκλειστη πόλη της Αμμοχώστου, αλλά οι ισχυροί της Ε.Ε., με πρώτη τη Γερμανία, φρέναραν κάθε σκέψη για επιβολή μέτρων κατά της Άγκυρας, προβάλλοντας την εξάρτηση της Ε.Ε. από την Τουρκία που χαρακτήριζαν «αξιόπιστο εταίρο». Κάτι που γνώριζε ο Ερντογάν και γι’ αυτόν άλλωστε τον λόγο, αισθανόταν άνετα να απειλεί και να εκτονώνει τον εθνικισμό του. Αυτή λοιπόν η Τουρκία, των απειλών και της αποθράσυνσης, είναι δυστυχώς σε μεγάλο βαθμό δημιούργημα της ίδιας της Ε.Ε. Των αδυναμιών της να διαχειριστεί μείζονα ζητήματα όπως το προσφυγικό/μεταναστευτικό και των συνθηκών εξάρτησης που προκάλεσε η ευρωτουρκική συμφωνία του 2016, για την οποία είχε προειδοποιήσει ο Φέρχοφσταντ.
Ανάλογη σχέση εξάρτησης, στα πρότυπα της Τουρκίας, τείνει να δημιουργήσει η Ε.Ε. και με το Κατάρ. Ακολουθώντας γραμμή ΗΠΑ, οι Βρυξέλλες με επικεφαλής την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, πρωτοστάτησαν για την απεξάρτηση της Ευρώπης από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα. Αν και ουδείς διαφωνεί με τις κυρώσεις κατά του εγκληματία πολέμου Βλαντιμίρ Πούτιν, η έννοια της απεξάρτησης χάνει εν πολλοίς τη σημασία της, όταν συνοδεύεται από μια νέα εξάρτηση. Η Ε.Ε. λοιπόν, χωρίς επαρκή μελέτη συνεπειών, ακολούθησε γραμμή ΗΠΑ και δρομολόγησε την απεξάρτηση από τη Ρωσία, χωρίς όμως να έχει εναλλακτικές επιλογές. Κατέληξε να αγοράζει από τις ΗΠΑ πολύ ακριβότερο υγροποιημένο φυσικό αέριο, ενώ στην ίδια λογική δρομολογεί και συμφωνία με το Κατάρ, στο πρότυπο αυτής που υπέγραψε διμερώς το Βερολίνο με την Ντόχα, πριν από τρεις εβδομάδες, με ορίζοντα 15ετίας.
Με άλλα λόγια, η Ε.Ε. καθίσταται πλέον εξαρτημένη και από το Κατάρ, το οποίο όπως ακριβώς και η Τουρκία, γνωρίζει πολύ καλά ότι αυτή η εξάρτηση είναι πολύ πιο σημαντική από το όποιο σκάνδαλο τύπου Qatargate. Η Πρόεδρος της Ευρωβουλής Ρομπέρτα Μέτσολα που προέρχεται από ένα μικρό κράτος, τη Μάλτα, είχε το θάρρος να πει ότι θα ήταν καλύτερα να κρυώσουμε παρά να πωληθούμε. Ωστόσο, αυτοί που καθορίζουν την ευρωπαϊκή πολιτική και «θέτουν και τον τόνο» των αντανακλαστικών της Ε.Ε., είχαν διαφορετική άποψη. Ο ΥΠΟΙΚ της Γερμανίας διαχώρισε το σκάνδαλο και την προσπάθεια χειραγώγησης των πολιτικών της Ε.Ε. από την ανάγκη της Γερμανίας και της βιομηχανίας της για ενεργειακή επάρκεια, την οποία τοποθέτησε πολύ ψηλότερα. Όπως βεβαίως και η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, η οποία επέμεινε στις συζητήσεις με το Κατάρ που στοχεύουν στην απεξάρτηση από τη Ρωσία.
Αυτό που κανείς δεν λέει είναι τι είδους εξάρτηση αποκτά βαθμηδόν η Ε.Ε. και τα κράτη-μέλη της από το Κατάρ, το οποίο ρεζίλεψε το ευρωπαϊκό οικοδόμημα, αναγκάζοντάς το σε αυτολογοκρισία ακόμη και για τις χιλιάδες θανάτους ξένων εργατών στη χώρα του Κόλπου και για τα δικαιώματα της κοινότητας ΛΟΑΤΚΙ. Μια αυτολογοκρισία, η οποία οδηγεί σε αυτοαναίρεση αρχών και αξιών της Ε.Ε. Οι οποίες θα έπρεπε αποτελούν πυξίδα, για την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και τη Γερμανία, που προτιμούν εμφανώς τη «ζεστασιά» του φυσικού αερίου του Κατάρ. Ακόμη και υπό συνθήκες εξάρτησης.
