Του Παύλου Ξανθούλη
Οταν ένα κράτος είναι «de facto διαιρεμένο», όπως χαρακτηρίζεται η Κύπρος σε εσωτερικά έγγραφα στις Βρυξέλλες, όταν η Τουρκία που κατέχει το 37% του εδάφους δεν αισθάνεται καμιά πίεση να συνδράμει τη λύση του Κυπριακού και όταν η Κομισιόν συντηρεί μια πρόταση Κανονισμού που εδώ και 20 χρόνια εισηγείται την εγκαθίδρυση απευθείας εμπορικών σχέσεων μεταξύ Ευρωπαϊκής Ένωσης και κατεχόμενης Κύπρου, με νομική βάση που εκλαμβάνει τα κατεχόμενα ως «τρίτη χώρα» (!), ποιο πρέπει να είναι το πρώτο μέλημα της ηγεσίας ενός ημικατεχόμενου κράτους;
Πριν επιχειρήσω να απαντήσω, θα πρέπει να «ξεκαθαρίσω» ότι όλα αυτά δεν είναι αφηρημένα, αλλά είναι πολύ «συγκεκριμένα», όπως θα έλεγε και ο πρόεδρος Χριστοδουλίδης. Διότι, όπως αναφέρει εσωτερικό έγγραφο της Επιτροπής Εξωτερικών της Ευρωβουλής, που παρουσιάζει σήμερα η «Κ», η Κομισιόν «δεν αποσύρει» την πρόταση Κανονισμού για το απευθείας εμπόριο, «για πολιτικούς λόγους που απορρέουν από την de facto διαίρεση της Κύπρου», με αποτέλεσμα η εν λόγω απαράδεκτη πρόταση Κανονισμού, να εξακολουθεί να παραμένει εν ζωή και στην επόμενη νομοθετική περίοδο.
Συντηρώντας το ζήτημα ανοικτό, σε ένα χρονικό σημείο, κατά το οποίο η τουρκική πλευρά, Άγκυρα και Τατάρ, θέτει, «όλως τυχαίως», ως προϋπόθεση για λύση του Κυπριακού την αποδοχή των «τριών άλφα»: Δηλαδή, της εγκαθίδρυσης απευθείας εμπορικών σχέσεων του ψευδοκράτους με τη διεθνή κοινότητα, όπως εξακολουθεί να προτείνει και σήμερα η Κομισιόν, διατηρώντας ζωντανή την εν λόγω πρόταση. Καθώς και τη σύναψη απευθείας σχέσεων, που θα προκύψουν εκ των πραγμάτων σε μια τέτοια περίπτωση, ως επίσης και τη νομιμοποίηση απευθείας πτήσεων, που εκτιμάται ότι «αποτελεί τη λογική συνέχεια των πρώτων δύο άλφα».
Λαμβάνοντας υπόψη τα πιο πάνω, επανέρχομαι στο ερώτημα, ποιο θα ήταν το πρώτο μέλημα ενός ημικατεχόμενου κράτους; Πιθανολογώ, ότι θα ήταν η απαλλαγή από την πρόταση Κανονισμού της Κομισιόν, η οποία τόσο για νομικούς, όσο και για πολιτικούς λόγους, θα έπρεπε να είχε ήδη αποσυρθεί. Διότι, αφενός στο νομικό σκέλος, οι Νομικές Υπηρεσίες του Συμβουλίου και της Ευρωβουλής έκριναν σε γνωματεύσεις τους ως «ακατάλληλη» (inappropriate) τη νομική βάση που επέλεξε η Κομισιόν, εκλαμβάνοντας το κατεχόμενο τμήμα της Κύπρου ως «τρίτη χώρα». Και αφετέρου, γιατί σε πολιτικό επίπεδο, μια πρόταση Κανονισμού αποσύρεται στη βάση της ακολουθητέας πρακτικής, εάν δεν εγκριθεί εντός 2-3 χρόνων. Παρόλα αυτά, η Κομισιόν δείχνει να μην καταλαβαίνει απολύτως τίποτα. Και ακόμη και σήμερα, 20 χρόνια μετά την υποβολή της πρότασής της, δημιουργεί την εντύπωση ότι προσδοκά πως κάποια στιγμή θα δημιουργηθούν συνθήκες για έγκριση και επιβολή της, καθιστώντας την κατεχόμενη Κύπρο, «Ταϊβάν της Μεσογείου».
Υπάρχει και ένα δεύτερο ερώτημα που εξειδικεύει το πρώτο και είναι το πλέον καίριο: Ο πρόεδρος Χριστοδουλίδης, που διαφημίζει ότι έχει άριστες σχέσεις με την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ζήτησε από την πολιτική του φίλη, που προέρχεται από την πολιτική ομάδα του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, στην οποία συμμετέχει και ο ίδιος, να αποσύρει την εν λόγω πρόταση Κανονισμού;
Δηλαδή, η Λευκωσία διεκδίκησε την απόσυρση της πρότασης Κανονισμού ή περιορίστηκε στο λανσάρισμα του προσώπου ενός «καλού παιδιού», παρακάμπτοντας τα δεδομένα που δημιουργεί η διατήρηση της εν λόγω πρότασης εν ζωή; Την ίδια μάλιστα ώρα που η τουρκική πλευρά προσβλέπει στην έγκριση του εν λόγω Κανονισμού, ζητώντας όχι μόνο σύναψη απευθείας εμπορικών σχέσεων Ε.Ε.-«ΤΔΒΚ», αλλά και απευθείας πτήσεις.
Σε κάθε πάντως περίπτωση, είτε ο πρόεδρός μας διεκδίκησε την απόσυρση της πρότασης της Κομισιόν είτε δεν τόλμησε, το αποτέλεσμα είναι το ίδιο. Η πρόταση Κανονισμού της Κομισιόν για απευθείας εμπορικές σχέσεις Ε.Ε.-κατεχομένης Κύπρου, είναι τόσο ζωντανή, όσο ζωντανές είναι και οι αντίστοιχες επιδιώξεις της τουρκικής πλευράς, οι οποίες έχουν καταστεί προαπαιτούμενο για τη διευθέτηση του Κυπριακού. Ενώ, την ίδια ώρα, οι διεκδικήσεις της Λευκωσίας είναι τόσο υπαρκτές, όσο υπαρκτά είναι και τα πολιτικά κέρδη που αποκομίζουμε, εντός της Ε.Ε., στον «φυσικό μας χώρο».
Σημ.: Θετική η προσχώρηση της Κύπρου σε τρία προγράμματα άμυνας και ασφάλειας των ΗΠΑ. Δεν τίθεται βεβαίως θέμα «κούρσας εξοπλισμών», αλλά η ενίσχυση των σχέσεων με τις ΗΠΑ και κατά συνέπεια του αποτυπώματος της Κυπριακής Δημοκρατίας, είναι σημαντική. Ωστόσο, τα τρία αμερικανικά προγράμματα δεν λύνουν από μόνα τους το Κυπριακό, ούτε αλλάζουν τη φιλοσοφία της Κομισιόν για σύναψη απευθείας εμπορικών σχέσεων με το ψευδοκράτος, στην οποία επενδύει η Άγκυρα. Σωστά;
