Του Παύλου Ξανθούλη
Η φετινή έκθεση της Κομισιόν για την Τουρκία, επισημαίνει ότι η Ε.Ε. παραμένει πλήρως δεσμευμένη «στο πλαίσιο του ΟΗΕ, τα σχετικά ψηφίσματα του Σ.Α.», σύμφωνα με τις ευρωπαϊκές αρχές και το κεκτημένο. Υπενθυμίζει το διαπραγματευτικό πλαίσιο της Τουρκίας, που δεν είναι φετινό (2005) και το οποίο έκτοτε καλεί τη χώρα «να συμβάλει ενεργώς» σε μια δίκαιη λύση, στη βάση των προαναφερθεισών παραμέτρων. Η κυπρογενής δε αξία της έκθεσης της Κομισιόν, υπό τις περιστάσεις, είναι η πολιτική απαξίωση της λύσης δύο κρατών που απαιτεί η Τουρκία μέσω της υπόδειξης ότι «η Ε.Ε. αναγνωρίζει μόνο την Κυπριακή Δημοκρατία ως υποκείμενο διεθνούς δικαίου», με την παράλληλη επισήμανση ότι οποιαδήποτε στήριξη της αποσχιστικής οντότητας «καταστρέφει τις προσπάθειες για δημιουργία ευνοϊκού κλίματος» για επανέναρξη συνομιλιών υπό την αιγίδα του ΟΗΕ. Υποδείξεις προς την Τουρκία υπάρχουν στην έκθεση για όλες τις ανεκπλήρωτες κυπρογενείς υποχρεώσεις της έναντι της Ε.Ε., ως επίσης και για το ζήτημα της περίκλειστης πόλης της Αμμοχώστου, με την υπόμνηση ότι «πρέπει άμεσα να αναστραφούν» όλες οι ενέργειες που έγιναν και αντιβαίνουν στα ψηφίσματα του ΟΗΕ.
Όλα αυτά, αν και δεν είναι καινούργια, δεν παύουν να καθίστανται επίκαιρα, δεδομένης της αρνητικής στάσης της Άγκυρας στο Κυπριακό και των αξιώσεων που προβάλλει. Κάποιος, βεβαίως, θα μπορούσε να διερωτηθεί, πού είναι το «διά ταύτα»; Δηλαδή, πού είναι το κόστος για την Τουρκία, δεδομένης της γενικής άρνησης που εκφράζει στα περί Κύπρου ζητήματα; Αυτό όντως δεν υπάρχει. Απουσιάζει. Αλλά, για να είμαστε δίκαιοι, το πολιτικό κόστος, δεν είναι δουλειά της Κομισιόν, η οποία δεν μπορεί να εφεύρει τίποτα που δεν περιλαμβάνεται στις αποφάσεις των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Και τέτοιο κόστος, ουδέποτε συζητήθηκε, πόσο μάλλον να αποφασιστεί σε επίπεδο 27 κρατών-μελών. Και εδώ η ευθύνη ανήκει αποκλειστικά στη Λευκωσία. Σε κάθε περίπτωση, όσοι έχουν διάθεση να διαβάσουν την έκθεση, σε όλη την έκταση των 95 σελίδων, περιλαμβανομένων παραρτημάτων, θα διαπιστώσουν μια υποδεικτική τάση της Κομισιόν έναντι της Τουρκίας για τη λύση του Κυπριακού και για τις ανεκπλήρωτες κυπρογενείς της υποχρεώσεις.
Υπάρχουν όμως κι άλλα, τα οποία είναι αρνητικά για τη Λευκωσία και τα οποία όλως παραδόξως διέλαθαν της προσοχής του ΥΠΕΞ της Κύπρου, με αποτέλεσμα να μην συμπεριληφθούν στην εκτενή ανακοίνωσή του, η οποία εξαντλείται μόνο στα θετικά. Δημιουργώντας την εντύπωση, και το λέω ευγενικά, ότι είτε στο ΥΠΕΞ δεν διάβασαν όλη την έκθεση της Κομισιόν, είτε απλώς πιστεύουν ότι είναι σε θέση να αποπροσανατολίσουν, υποτιμώντας τη νοημοσύνη όλων μας.
Διότι, η έκθεση, στο παράρτημα, σελίδα 87, περιέχει το «ζουμί» της νέας υπό οικοδόμηση ευρωτουρκικής σχέσης. Και τονίζει ότι η Κομισιόν και η Τουρκία «εντείνουν την εμπλοκή» τους στο ζήτημα της αναβάθμισης της Τελωνειακής Ένωσης που απαιτεί ο Ερντογάν, σημειώνοντας προς τούτο τη θετική κοινή εισήγηση Μπορέλ/Επιτροπής. Η έκθεση της Κομισιόν επιστρατεύει και τα στοιχεία που δημοσίευσε η «Κ» την περασμένη Κυριακή, σύμφωνα με τα οποία η Τουρκία έχει καταστεί ο πέμπτος μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της Ε.Ε., με τον όγκο ευρωτουρκικών εμπορικών συναλλαγών να έχει εκτοξευθεί το 2023, στα 206 δισ. ευρώ. Η Κομισιόν υποστηρίζει την αναβάθμιση της Τελωνειακής Ένωσης της χώρας, που εκτιμάται ότι θα υπερδιπλασιάσει τον όγκο συναλλαγών Ε.Ε.-Τουρκίας, με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Άρα, το ΥΠΕΞ που κατέγραψε τα θετικά της έκθεσης της Κομισιόν για το Κυπριακό, δεν όφειλε να καταγράψει και την εν λόγω θέση της Επιτροπής για αναβάθμιση της Τελωνειακής Ένωσης, που αποτελεί κόκκινο πανί για τη Λευκωσία καθώς η Άγκυρα εξακολουθεί να επιβάλλει εμπάργκο στα κυπριακά πλοία;
Το πιο αρνητικό όμως από όλα, που δεν κατέγραψε το ΥΠΕΞ, είναι ότι η έκθεση της Κομισιόν σκιαγραφεί δύο παράλληλες πορείες. Την πορεία για λύση του Κυπριακού, με φραστικές εκκλήσεις προς την Τουρκία να επανέλθει σε τροχιά ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας, χωρίς κανένα μοχλό πίεσης. Και τη νέα πορεία των ευρωτουρκικών σχέσεων, στην οποία σερβίρει την αναβάθμιση της Τελωνειακής Ένωσης της Τουρκίας, ανεξαρτήτως του αναντίλεκτου γεγονότος ότι η Άγκυρα όχι απλώς δεν κουνάει το δακτυλάκι της για λύση του Κυπριακού, αλλά απαιτεί δύο χωριστά κράτη. Δύο λοιπόν παράλληλες πορείες, που δυστυχώς δεν τέμνονται, με αποτέλεσμα το Κυπριακό να μην αποτελεί προϋπόθεση για τα ευρωτουρκικά. Κατανοητό*;
* Η ερώτηση στο ΥΠΕΞ. Οι υπόλοιποι καταλάβαμε.
