Του Παύλου Ξανθούλη
Ο Τζορτζ Μπέρναρντ Σω (George Bernard Shaw) είχε υποστηρίξει ότι «οι ηγέτες δεν γεννιούνται ηγέτες» και ότι «οι περισσότεροι είναι κατασκευάσματα της κοινής γνώμης». Το πρώτο που μου ήρθε στο μυαλό, σκεπτόμενος τη θέση που διατύπωσε ο Ιρλανδός θεατρικός συγγραφέας, ήταν οι δικοί μας ηγέτες. Γεννήθηκαν ή είναι φτιαχτοί; Και δεν εννοώ τους ηγέτες της Κύπρου, αλλά τους ηγέτες των «Θεσμών», αυτούς που δρομολογούν τις μεγάλες αποφάσεις που επηρεάζουν τις ζωές μας, στις Βρυξέλλες.
Δηλαδή, είναι δυνατόν ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ να μη γεννήθηκε ηγέτης; Μήπως επειδή, άφησε όρθια και αμήχανη την Πρόεδρο της Κομισιόν και κάθισε στο πλευρό του Ερντογάν; Παίζοντας «μουσικές καρέκλες» με τον Πρόεδρο της Τουρκίας, γνωστές διεθνώς και ως σκάνδαλο του καναπέ (sofagate); Ή μήπως επειδή δεν έχει κατορθώσει να αποτρέψει καμιά κρίση στην Ε.Ε., με αποτέλεσμα πρόσωπα που ανήκουν στον περίγυρό του να μειδιούν όταν ακούνε τη λέξη «ηγέτης»; Αν κάποιος ανατρέξει στο παρελθόν, θα διαπιστώσει ότι ο Σαρλ Μισέλ είχε εξασφαλίσει συγκυριακά την πρωθυπουργία του Βελγίου, στο πλαίσιο ενός ευρύτατου συνασπισμού, ο οποίος κατέρρευσε λόγω έντονων διαφωνιών στο μεταναστευτικό, θέμα που δεν κατάφερε να διαχειριστεί ο Μισέλ, στο εσωτερικό της χώρας του. Και εύλογα λοιπόν κάποιος μπορεί να διερωτηθεί γιατί στη συνέχεια εκλέχθηκε Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, όταν μάλιστα το μείζον τότε ζήτημα στην ατζέντα της Ε.Ε. ήταν το μεταναστευτικό; Με ποια κριτήρια και ποιο στόχο;
Και στο απέναντι κτίριο, αυτό της Κομισιόν, η Πρόεδρος Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, που διετέλεσε υπουργός στη Γερμανία, είναι δυνατόν να μην έχει γεννηθεί ηγέτιδα; Τι να πρωτοσκεφτώ; Τις άστοχες κυρώσεις που επέβαλε κατά του εγκληματία πολέμου Βλαντιμίρ Πούτιν και τις ενεργειακές και κατ’ επέκταση οικονομικές περιπέτειες στις οποίες έχει βάλει τα κράτη-μέλη της Ε.Ε.; Το γεγονός ότι δεν εκπόνησε ένα εναλλακτικό σχέδιο, για διαχείριση της κρίσης; Αν και όφειλε να προβλέψει ότι ο κ. Πούτιν, αδίστακτος εγκληματίας, δεν θα έμενε με τα χέρια σταυρωμένα ως αποτέλεσμα της επιβολής κυρώσεων; Εάν ανατρέξει κάποιος στο πρόσφατο παρελθόν, θα διαπιστώσει ότι η Γερμανίδα πολιτικός έχει ένα βασικό χαρακτηριστικό. Είναι «ειδική» στην αποποίηση ευθυνών, κάτι που είχε αναφέρει και το Spiegel. Ακόμη και στο ζήτημα του σκανδάλου εκατομμυρίων ευρώ που φέρονται να είχαν καταλήξει παράτυπα σε «εξωτερικούς συμβούλους», ενώ ήταν κατεξοχήν υπεύθυνη, ως πολιτική προϊστάμενη στο ΥΠΑΜ της Γερμανίας. Η κ. φον ντερ Λάιεν είχε παραδεχθεί μεν ότι σημειώθηκαν παραβιάσεις της νομοθεσίας περί δημοσίων συμβάσεων, αλλά απέφυγε να αναλάβει την ευθύνη. Η σταθερή συμπεριφορά αποποίησης ευθυνών, δεν την εμπόδισε πάντως στη συνέχεια να εξασφαλίσει την ηγεσία της Κομισιόν και να δρομολογεί αποφάσεις που επηρεάζουν τις ζωές μας. Συνεχίζοντας να βγαίνει στον φακό, όταν ανέξοδα ανακοινώνει κάτι και να εξαφανίζεται όταν η Κομισιόν ελέγχεται για λάθη.
Ανάλογου επιπέδου επιλογές έγιναν όμως και για τον επικεφαλής του ΝΑΤΟ, το οποίο ξαναβρίσκεται στη μόδα όχι μόνο λόγω Ουκρανικού, αλλά και λόγω προεκλογικών αντιπαραθέσεων στην Κύπρο. Ο γ.γ. της Συμμαχίας, Γενς Στόλτενμπεργκ, πριν αναλάβει τη θέση αυτή, υπήρξε πρωθυπουργός της Νορβηγίας και επικρίθηκε για την αντιμετώπιση της τρομοκρατικής επίθεσης (22 Ιουλίου 2011), ενός ακροδεξιού δολοφόνου, ο οποίος σκότωσε 77 πρόσωπα και τραυμάτισε πέραν των 300. Ο δολοφόνος, μόνος του, οδήγησε σε παράλυση όλη τη χώρα, με το πόρισμα να αποδίδει ευθύνη στον πρωθυπουργό, ο οποίος την αποδέχθηκε, αλλά δεν παραιτήθηκε. Στη συνέχεια κατάφερε μάλιστα να γίνει γ.γ. του ΝΑΤΟ, έχοντας ως στόχο, μεταξύ άλλων, την πάταξη της τρομοκρατίας, την οποία δεν είχε καταφέρει να διαχειριστεί έχοντας ενώπιόν του μόνο έναν τρομοκράτη. Αλλά φιλοδοξεί να την καταστείλει σε παγκόσμια κλίμακα.
Σε όλες τις περιπτώσεις, φαίνεται ότι ο Μπέρναρντ Σω έχει δίκαιο. Οι ηγέτες δεν γεννιούνται ηγέτες. Ειδικά σε σχέση με τις Βρυξέλλες (Ε.Ε.-ΝΑΤΟ), έχω την εντύπωση, ότι η ανάληψη μιας θεσμικά ηγετικής θέσης, προϋποθέτει να κουβαλάει κάποιος σημαντικά πολιτικά βαρίδια και αποτυχίες. Σε τέτοιο βαθμό, ώστε η χειραγώγησή του από τους πραγματικά ισχυρούς του πλανήτη, να καθίσταται εύκολη υπόθεση. Κι αυτό είναι προφανώς το βασικό προαπαιτούμενο.
Σημ.: Το παράδειγμα των επικεφαλής Ε.Ε. και ΝΑΤΟ και όχι της κυπριακής πολιτειακής και πολιτικής ηγεσίας πηγάζει από την εκτίμηση ότι οι πλείστοι εκ «των δικών μας» δεν χρειάζονται υπομνήσεις. Άλλωστε, αποδομούνται μόνοι τους καθημερινά. Και τα καταφέρνουν ομολογουμένως πολύ καλά.
