Του Παύλου Ξανθούλη
Μία εικοσαετία σχεδόν στις Βρυξέλλες, με είχε πείσει ότι ένα κράτος μπορεί να λειτουργεί εύρυθμα, χωρίς να έχει κυβέρνηση. Όλα πήγαιναν ρολόι στο Βέλγιο, ακόμη και σε φάσεις κατά τις οποίες δεν υπήρχε κυβέρνηση για δύο ή και για τρία χρόνια, λόγω εσωτερικών διαφωνιών και αδυναμίας σχηματισμού κυβερνητικού συνασπισμού. Παρόλα αυτά, πολιτική ανασφάλεια δεν υπήρχε, το κράτος λειτουργούσε τέλεια εντός και εκτός, ενώ η εκπροσώπηση της χώρας στα Συμβούλια της Ε.Ε. ήταν αξιοζήλευτη και στα δημοσιογραφικά πηγαδάκια λέγαμε ότι «το Βέλγιο μπορεί να μην έχει κυβέρνηση, αλλά έχει κράτος».
Στην Κύπρο τα πράγματα τείνουν προς την ακριβώς αντίθετη κατεύθυνση. Πρόεδρο έχουμε και κυβέρνηση έχουμε επίσης. Κράτος, όμως, υπάρχει; Και δεν εννοώ τυπικά, αλλά ουσιαστικά. Η εικόνα που δίνεται, λοιπόν, δεν συμβαδίζει με αυτήν του Βελγίου. Διότι, όταν ο ηγέτης του κράτους, ο εκλεγμένος μας πρόεδρος, επιλέγει να πάει σε παρουσίαση βιβλίου, αποχωρώντας από κρίσιμη σύσκεψη και δημιουργώντας εικόνα μιας άδειας καρέκλας σε ένα μείζον πολιτικό ζήτημα, όπως η ηλεκτρική διασύνδεση της χώρας που το 2024 βασίζεται στο μαζούτ, τι μπορεί κάποιος να πει;
Το ίδιο ακριβώς φαινόμενο της τυπικά υπαρκτής κυβέρνησης και του απόντος, αν όχι ανύπαρκτου κράτους, βιώσαμε και στην περίπτωση απόλυσης του τέως γενικού ελεγκτή. Ο πρόεδρος Χριστοδουλίδης φρόντισε να βρίσκεται εκτός Κύπρου, προφανώς για να μην υπογράψει την απόλυση. Όχι γιατί διαφωνούσε ή γιατί συμφωνούσε, αλλά γιατί δεν ήθελε να αναλάβει την τυπική ευθύνη μιας υπογραφής, συνεπεία απόφασης του Ανωτάτου Δικαστηρίου. Απούσα, λοιπόν, η κεφαλή του κυπριακού κράτους. Βρισκόταν στην Αθήνα. Και εδώ μιλούμε για μια τυπική υπογραφή, όχι για τη λύση του κυπριακού προβλήματος, που ισχυρίζεται ότι επιδιώκει ο πρόεδρός μας. Διότι εάν ποτέ φτάσει εκείνη «η ώρα της λύσης», δεν μπορώ να φανταστώ πού θα μπορούσε να εκτοξευθεί ο πρόεδρος Χριστοδουλίδης, για να μη βρίσκεται στην Κύπρο και να τηρήσει αποστάσεις από κάθε υπόνοια ανάληψης ευθύνης.
Ο πρόεδρός μας λοιπόν δεν αποτελεί μοντέλο ευθύνης. Όχι απλώς δεν αναλαμβάνει ευθύνη, αλλά και οι αποφάσεις που κάποια στιγμή λαμβάνει, πάντοτε με καθυστέρηση, «μπάζουν». Δεν είναι μόνο οι υπερφίαλες στοχεύσεις, όπως η πλέον πρόσφατη με το άπιαστο όπως αποδείχθηκε χαρτοφυλάκιο της Κομισιόν για τη «Μεσόγειο». Στόχευση, η οποία κατέληξε επιεικώς σε φιάσκο και σε έναν εκ των πραγμάτων υποδεέστερο ρόλο από αυτόν που προσέβλεπε (αντιθεσμικά) να διαδραματίσει ο Νίκος Χριστοδουλίδης κάνοντας παιχνίδι στη Μεσόγειο, μέσω του Κώστα Καδή.
Σε ανάλογο φιάσκο κατέληξε και η λίστα που έστειλε στο Στρασβούργο, ο ανώτατος άρχων του κράτους, για διορισμό Κύπριου δικαστή, στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», ο πρόεδρος Χριστοδουλίδης καθυστέρησε δύο και πλέον μήνες να στείλει τη λίστα που ετοίμασε το σώμα επιλογής, καθώς φοβόταν απόρριψή της, για λόγους που μόνο ο ίδιος γνωρίζει. Σε κάθε περίπτωση, κι αυτό είναι που έχει σημασία, ο πρόεδρος της Δημοκρατίας που κρατούσε τη λίστα για περισσότερο από δύο μήνες στο γραφείο του, δεν τόλμησε να αναλάβει την ευθύνη καμιάς διορθωτικής κίνησης. Την υπέγραψε ως είχε, και την έστειλε, αφήνοντάς την στο έλεος της αρμόδιας Επιτροπής Εκλογής Δικαστών του Συμβουλίου της Ευρώπης, η οποία την «άδειασε» και μαζί και το κυπριακό κράτος, διαπιστώνοντας ότι «όχι όλοι οι υποψήφιοι» πληρούσαν τα απαιτούμενα κριτήρια.
Δεν ξέρω εάν όλα αυτά ονομάζονται ατολμία, αναποφασιστικότητα, ή πολιτική αδυναμία. Σίγουρα πάντως δεν συγκροτούν την έννοια της ηγετικής ικανότητας. Άλλωστε, η αυτοεξαίρεση ενός προέδρου από την ανάληψη ευθύνης σε ένα σύστημα Προεδρικής Δημοκρατίας ισοδυναμεί με πράξη υπονόμευσης του θεσμού, του ίδιου του κράτους. Και εδώ ο μόνος υπεύθυνος –αν και ευθύνη δεν αναλαμβάνει– είναι ο πρόεδρος Χριστοδουλίδης.
Δυστυχώς λοιπόν, όπως πάμε, μια ζακέτα θα τη χρειαστούμε. Για να έχουμε έστω την ψευδαίσθηση μιας υποτυπώδους κάλυψης. Και για εμάς και για το κράτος μας.
Σημ.: Ο βουλευτής Κωστής Ευσταθίου, που συμμετέχει στην Επιτροπή Εκλογής Δικαστών στο ΣτΕ, δήλωσε στο ΚΥΠΕ ότι εάν οι τρεις υποψήφιοι που στέλνει ένα κράτος δεν είναι ισάξια ικανοί, τότε η λίστα επιστρέφεται στο σύνολό της, διότι «κρίνεται ότι μπορεί να είναι έμμεσος τρόπος προώθησης ενός (σ.σ. άλλου) υποψηφίου» στην ίδια λίστα.
xanthoulis.pavlos@gmail.com
