Του Παύλου Ξανθούλη
Το διήμερο 2-3 Φεβρουαρίου 2024, η Βελγική τότε προεδρία του Συμβουλίου της Ε.Ε., είχε συγκαλέσει άτυπο Συμβούλιο Υπουργών Εξωτερικών, το γνωστό Gymnich, στις Βρυξέλλες. Αν και τα άτυπα Συμβούλια εμπίπτουν στην αρμοδιότητα της εκάστοτε προεδρίας και άρα οι προσκλήσεις βρίσκονται στη διακριτική της ευχέρεια, οι Βέλγοι που προσανατολίζονταν να προσκαλέσουν και τον ΥΠΕΞ της Τουρκίας, αισθάνθηκαν την ανάγκη να ρωτήσουν και την Κυπριακή Δημοκρατία – την άποψή της. Η Λευκωσία απάντησε τότε θέτοντας προϋποθέσεις για την πρόσκληση της Τουρκίας, οι οποίες όπως είχε δημοσιεύσει η «Κ» (και επιβεβαίωναν κυβερνητικές πηγές), «άγγιζαν ζητήματα που άπτονται τόσο του κυπριακού προβλήματος, όσο και των κυπρογενών υποχρεώσεων της Τουρκίας έναντι της Ε.Ε.». Προς αυτή την κατεύθυνση είχε επιχειρηματολογήσει ομολογουμένως με εξαιρετική ευκρίνεια, ο ΥΠΕΞ Κωνσταντίνος Κόμπος, ενώ παράλληλα η Λευκωσία ζήτησε όπως οι θέσεις της μεταφέρονταν, υπό μορφή άτυπων προτάσεων, προς την Άγκυρα. Ωστόσο, ούτε οι «μεσολαβητές» έθεσαν επιτακτικά τις προτάσεις αυτές προς την κυβέρνηση Ερντογάν, ούτε η Τουρκία μπήκε στον κόπο να τις συζητήσει, για να εξασφαλίσει την παρουσία της στο Gymnich.
Αυτό όμως που δεν εξασφάλισε η Άγκυρα στο άτυπο Συμβούλιο Gymnich στις 2-3 Φεβρουαρίου, το διασφάλισε δύο μήνες αργότερα, διά χειρός Χριστοδουλίδη, στη Σύνοδο Κορυφής του Απριλίου. Τότε, ο πρόεδρος της Κύπρου, που αρχικά «είχε δώσει την εντολή» για να τεθούν «προϋποθέσεις» για συμμετοχή της Τουρκίας στα άτυπα Συμβούλια των ΥΠΕΞ της Ε.Ε., αποφάσισε να προσυπογράψει Συμπεράσματα στο ανώτατο δυνατό ευρωπαϊκό επίπεδο, ανάβοντας πράσινο φως για την «προώθηση των εργασιών», επί του κοινού εγγράφου Μπορέλ/Κομισιόν. Το οποίο έγγραφο Μπορέλ/Κομισιόν εισηγείται ρητώς και απεριφράστως, τόσο τη συμμετοχή της Τουρκίας στα άτυπα Συμβούλια Υπουργών Εξωτερικών, όσο και την παραχώρηση έξι ακόμη δώρων προς την Άγκυρα, σε ισάριθμους πυλώνες. Με άλλα λόγια, ο πρόεδρος της Δημοκρατίας, μέσα σε ένα δίμηνο, έκανε μια τέτοια πολιτική πιρουέτα που θα ζήλευε και ο συγχωρεμένος ο Νουρέγιεφ, ανατρέποντας και τις απαιτήσεις του αλλά και την όποια σοβαρότητα μπορεί θεωρητικά το κυπριακό κράτος να εκπέμπει στην Ε.Ε. Το πλέον τραγελαφικό, είναι ότι ο κ. Χριστοδουλίδης πανηγύριζε τον περασμένο Απρίλιο. Και μαζί του και δημοσιογράφοι που αναπαρήγαγαν τις δηλώσεις τού προέδρου της Δημοκρατίας, συμπράττοντας στην προβολή ενός παντελώς αβάσιμου ισχυρισμού, ότι δήθεν «πέτυχε διασύνδεση του Κυπριακού με τα ευρωτουρκικά»!
Αυτή η υποτιθέμενη «διασύνδεση», για την οποία έγραψε πολλά η «Κ», είχε λοιπόν πριν από μερικές μέρες την «τιμητική» της, καταγράφοντας το πρώτο της απτό αποτέλεσμα. Με πολύ απλά λόγια,, η Λευκωσία κατάπιε και τις «εποικοδομητικές» της προτάσεις και τις προϋποθέσεις που έθετε και συναίνεσε στη συμμετοχή της Τουρκίας στο άτυπο Συμβούλιο ΥΠΕΞ της Ε.Ε., στις 29 Αυγούστου στις Βρυξέλλες, άνευ όρων και προϋποθέσεων. Ούτε Κυπριακό, ούτε κυπρογενείς υποχρεώσεις της Τουρκίας στην Ε.Ε., ούτε καν συνομιλίες από εκεί που μείναμε, ή δεν μείναμε. Το απόλυτο τίποτα!
Όλη λοιπόν αυτή η αμφιταλάντευση, μεταξύ δύο εντελώς διαφορετικών προσεγγίσεων, η μια στη δύση και η άλλη στην ανατολή, αντανακλούν, αν μη τι άλλο, μια αλλοπρόσαλλη πολιτική προσέγγιση. Πριν από έξι μήνες, αυτή, η ίδια κυβέρνηση, με εντολές του ίδιου προέδρου, του Νίκου Χριστοδουλίδη, είχε φρενάρει τη συμμετοχή της Τουρκίας στο Gymnich, θέτοντας προϋποθέσεις που, όπως αποκαλύπτει σήμερα η «Κ», αφορούσαν ακόμη και τη στάση της Άγκυρας στο ζήτημα της νεκρής ζώνης! Και σήμερα, αφού μεσολάβησαν τα πανηγύρια Χριστοδουλίδη και η υποτιθέμενη διασύνδεση Κυπριακού-ευρωτουρκικών, η Λευκωσία τα κατάπιε όλα – από τις προϋποθέσεις που η ίδια έθετε μέχρι και την ίδια της τη γλώσσα.
Κι όπως έγραψε η «Κ» τότε, και συνεχίζει να γράφει και σήμερα, χωρίς καμιά αμφιταλάντευση, αυτή είναι μόνο η αρχή. Ήδη, δρομολογείται το ξεπάγωμα όλων των ευρωτουρκικών υψηλών διαλόγων, η σύγκληση Συμβουλίου Σύνδεσης Ε.Ε.-Τουρκίας, και η πλήρης επαναδραστηριοποίηση της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων για νέα έργα υποδομής στη χώρα και η παροχή διευκολύνσεων για έκδοση ευρωπαϊκών θεωρήσεων διαβατηρίων. Χωρίς καμιά διασύνδεση με το Κυπριακό. Και θα ακολουθήσουν κι άλλα, πιο δύσκολα ντοσιέ, όπως η Περιεκτική Αεροπορική Συμφωνία και η αναβάθμιση της Τελωνειακής Ένωσης Ε.Ε.-Τουρκίας. Το πού στέκεται η Λευκωσία σήμερα, επί των πιο πάνω ντοσιέ, είναι μάλλον ήσσονος σημασίας, αν αναλογιστούμε την άνεση με την οποία ο ηγέτης του κυπριακού κράτους, άγεται και φέρεται, μετατοπίζεται και αυτοαναιρείται. Άνευ ανταλλαγμάτων και –κυρίως– χωρίς καμιά στόχευση.
xanthoulis.pavlos@gmail.com
