Του Παύλου Ξανθούλη
Μπορείτε να φανταστείτε τι θα γινόταν εάν η Κύπρος είχε κατέλθει με δικό της υποψήφιο για τη θέση του γενικού γραμματέα του Διεθνούς Οργανισμού Ναυσιπλοΐας (IMO); Υπό το φως της απόφασης της Αθήνας να στηρίξει για την ίδια θέση τον υποψήφιο της Τουρκίας και με αντάλλαγμα η Άγκυρα να στηρίξει την ελληνική υποψηφιότητα, μη μόνιμου μέλους, στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ.
Ας δούμε μερικούς από τους προβληματισμούς που τελικά οδήγησαν τη Λευκωσία να μην υποβάλει την υποψηφιότητα του τέως υφυπουργού Ναυτιλίας Βασίλη Δημητριάδη, αν και αρχικά, όπως πληροφορούμαστε ήταν θετική προς αυτή την κατεύθυνση:
● Ποια εικόνα θα δημιουργούνταν προεκλογικά στην Ελλάδα, ενόψει των εκλογών της 21ης Μαΐου, εάν η κυβέρνηση Μητσοτάκη έμενε πιστή στην απόφαση/δέσμευσή της να στηρίξει έναν Τούρκο υποψήφιο έναντι ενός Κυπρίου υποψηφίου; Δεν θα γίνονταν μαλλιά-κουβάρια κυβέρνηση και αντιπολίτευση στην Αθήνα, ερίζοντας γύρω από ένα ζήτημα που θα πυροδοτούσε μια απόφαση της νεοσύστατης κυβέρνησης της Λευκωσίας;
● Αντίθετα, ποια εικόνα θα δημιουργούνταν στο πεδίο των ελληνοτουρκικών σχέσεων, εάν η Αθήνα αναγκαζόταν τελικά να στηρίξει τον Κύπριο υποψήφιο έναντι του Τούρκου υποψηφίου, για τον οποίο δεσμεύτηκε δημοσίως;
● Στην πιο πάνω περίπτωση, μήπως η αναθέρμανση των ελληνοτουρκικών σχέσεων –με παρέμβαση των ΗΠΑ– και η απόφαση για άτυπο μορατόριουμ σε αέρα και θάλασσα από Αθήνα και Άγκυρα, θα έδινε και πάλι τη θέση της σε μια νέα περίοδο έντασης;
● Ποιος θα χρεωνόταν το κόστος μιας τέτοιας εξέλιξης; Η Αθήνα ή η νεοσύστατη κυβέρνηση του Νίκου Χριστοδουλίδη; Ή και οι δύο; Και ποιες θα ήταν οι σχέσεις τους;
● Ο Ερντογάν και η τουρκική αντιπολίτευση, προεκλογικά, ή η όποια κυβέρνηση της Άγκυρας μετεκλογικά, πώς θα αντιδρούσαν; Όχι μόνο έναντι της Αθήνας αλλά και της Λευκωσίας.
Αυτά είναι μόνο μερικά ερωτήματα, από τα δεκάδες που θα μπορούσαν να υποβληθούν. Για να απαντήσουμε, θα πρέπει πρώτα να διευκρινίσουμε ότι η συμφωνία Αθήνας - Άγκυρας για αλληλοϋποστήριξη στο Σ.Α. και στον IMO, αντίστοιχα, γνωστοποιήθηκε στον Νίκο Χριστοδουλίδη πριν αρχίσει η Λευκωσία να αξιολογεί μια ενδεχόμενη υποψηφιότητα Βασίλη Δημητριάδη. Άρα, το γεγονός και μόνο ότι η ενδεχόμενη απόφαση της Λευκωσίας να κατέλθει με δική της υποψηφιότητα για τη θέση του γ.γ. IMO θα δρομολογείτο μετά την εξαγγελία αλληλοϋποστήριξης Αθήνας - Άγκυρας, θα μπορούσε να δημιουργήσει την εντύπωση εμβολισμού της νέας πορείας που τείνουν να προσλάβουν οι ελληνοτουρκικές σχέσεις. Παρά το γεγονός ότι πολλοί τις θεωρούν αβέβαιης χρονικής διάρκειας και τις αποδίδουν σε προεκλογικές σκοπιμότητες της Άγκυρας, δεδομένης της έξωθεν κακής μαρτυρίας που κουβαλά μαζί της εδώ και δεκαετίες η Τουρκία.
Υπό αυτά τα δεδομένα, έχω την εντύπωση ότι τα χέρια του Προέδρου Χριστοδουλίδη ήταν δεμένα. Ακόμη και να ήθελε –που αρχικά έδειχνε να ήθελε– να στηρίξει τον Βασίλη Δημητριάδη, τελικά έκανε πίσω. Και υπό τις περιστάσεις έπραξε ορθά, κάνοντας το αυτονόητο. Διότι, όχι μόνον, πολύ εύκολα, θα βρισκόταν υπό κατηγορία ότι ενήργησε με τρόπο που θα «άδειαζε» την (σ.σ. αβέβαιη) προσπάθεια επαναπροσέγγισης Ελλάδας - Τουρκίας. Αλλά παράλληλα, θα κατηγορείτο, εξίσου εύκολα, ότι ενεργώντας με τον τρόπο αυτό, δεν εξυπηρέτησε και ενδεχόμενες προοπτικές επέκτασης του (σ.σ. αμφισβητούμενου) κλίματος που τείνει να δημιουργηθεί στα ελληνοτουρκικά, και στο Κυπριακό. Κι όλα αυτά βεβαία, παρά το γεγονός ότι η κυβέρνηση Μητσοτάκη δεν είναι άμοιρη ευθυνών, καθώς θα στηρίξει την Τουρκία, γνωρίζοντας ότι χαρακτηρίζει ως «εκλιπούσα» την Κυπριακή Δημοκρατία και συνεπώς δεν πρόκειται «να επιβλέπει –ως οφείλει στο πλαίσιο του IMO– την «ασφαλή επικοινωνία και συνεργασία», με ένα κράτος που θεωρεί ανύπαρκτο και αμφισβητεί τη θαλάσσια περιοχή και την ΑΟΖ του.
Σημ.: Επί της ουσίας οι χειρισμοί που έγιναν από τη Λευκωσία δεν διεκδικούν δάφνες. Αφενός, γιατί στελέχη της κυβέρνησης γνώριζαν για τις σκέψεις Δημητριάδη, περιλαμβανομένων και των υποστηρικτικών κινήσεων κάποιων κύκλων των Βρυξελλών, πριν ο Νίκος Δένδιας ενημερώσει τον Πρόεδρο της Κύπρου για τη συμφωνία Αθήνας - Άγκυρας για τον IMO και το Σ.Α. Και αφετέρου, γιατί η αμφιταλάντευση, ναι, Βασίλη, θα σε στηρίξουμε, όχι, Βασίλη, δεν μπορούμε, δεν αξίζει σε κανένα άνθρωπο. Θα ήταν δίκαιο επίσης να αναφερθεί ότι αντικειμενικά δεν υπάρχει μέτρο σύγκρισης μεταξύ του Βασίλη Δημητριάδη, ταγμένου στα θέματα ναυτιλίας, και του Τούρκου υποψηφίου, Suat Hayri Aka, ο οποίος είναι «μόνιμο γεράκι» της Άγκυρας σε διεθνείς οργανισμούς και μέχρι τώρα ήταν ο Μόνιμος Αντιπρόσωπος της Τουρκίας στον Διεθνή Οργανισμό Πολιτικής Αεροπορίας (ICAO).
