Του Παύλου Ξανθούλη
«Θεωρώ ότι το κεφάλαιο της πλήρους ένταξης της Τουρκίας (σ.σ στην Ε.Ε.) έχει λήξει», διαμήνυσε σε συνέντευξη στην ΕΡΤ η πρόεδρος της Βουλής και του ΔΗΣΥ Αννίτα Δημητρίου, καταθέτοντας την «προσωπική» της, όπως είπε, άποψη, αναφορικά με την πορεία των ευρωτουρκικών σχέσεων. Αυτή η άποψη, την οποία κατέθεσε η κ. Αννίτα Δημητρίου τον Αύγουστο του 2023, ως «προσωπική», έχει κατατεθεί από πολλές ευρωπαϊκές πολιτικές προσωπικότητες, με ειδικό βάρος και γνώση στην Ε.Ε., εδώ και επτά ολόκληρα χρόνια. Από το 2016, όταν οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις της Τουρκίας κατέστησαν ουσιαστικά ανενεργές, καθώς έκτοτε δεν εξετάζεται το άνοιγμα κανενός διαπραγματευτικού κεφαλαίου της χώρας, η οποία ωστόσο τυπικά, διατηρεί την ιδιότητα της υποψήφιας χώρας. Άλλωστε, δύο χρόνια αργότερα, από τις 26 Ιουνίου 2018, το Συμβούλιο Γενικών Υποθέσεων, αποφάσισε επισήμως, στα Συμπεράσματά του, ότι οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις της Τουρκίας έχουν περιέλθει σε «αδράνεια» (standstill) και ότι πλέον «δεν εξετάζεται» το άνοιγμα κανενός διαπραγματευτικού κεφαλαίου.
Το ζήτημα λοιπόν το 2023 δεν είναι αν έχουν «λήξει», οι εδώ και επτά χρόνια αδρανείς ενταξιακές διαπραγματεύσεις της Τουρκίας, που μετέφερε η Αννίτα Δημητρίου στην ΕΡΤ ως «προσωπική» της άποψη. Αυτό που εξετάζεται το 2023 είναι αφενός κατά πόσον η ίδια η Τουρκία και αρκετές χώρες που την στηρίζουν εντός της Ε.Ε., είναι διατεθειμένες να τερματίσουν και τυπικά την ανενεργό ενταξιακή διαδικασία της υποψήφιας χώρας. Και αφετέρου (και κυρίως), τι ανταλλάγματα θα κληθεί να δώσει η Ε.Ε. στην Άγκυρα και στον Ταγίπ Ερντογάν και εάν σε όλο αυτό το παζάρι που είναι ήδη στημένο, ενόψει φθινοπώρου, μπορεί να χωρέσει με κάποιον τρόπο και η λύση του Κυπριακού (όχι όπως-όπως αλλά με βάση το συμφωνημένο πλαίσιο).
Άρα, η «προσωπική» άποψη της προέδρου της Βουλής και του ΔΗΣΥ, πέραν από ετεροχρονισμένη, είναι, όσο ευγενικά και να το θέσουμε, άστοχη. Καθώς δεν συνυπολογίζει το σημερινό πολιτικό σκηνικό, την ενίσχυση της επιρροής Ερντογάν στην Ε.Ε. και στη Δύση γενικότερα, αλλά και την προσπάθεια των Ευρωπαίων εταίρων για επανασυγκόλληση των ευρωτουρκικών σχέσεων και για παράλληλη αποκόλληση της Τουρκίας από τη Ρωσία, με κάθε τίμημα. Ενδεικτικές είναι οι θέσεις βασικών παικτών, οι οποίοι είναι σε θέση να επηρεάζουν την ευρωπαϊκή πολιτική σκηνή και τοποθετούνται σε πραγματικό χρόνο και όχι ετεροχρονισμένα. Μια τέτοια τοποθέτηση, και δη δημόσια, ήταν αυτή του ύπατου Εκπροσώπου της Ε.Ε., Γιοσέπ Μπορέλ, ο οποίος προσερχόμενος στο τελευταίο Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων της Ε.Ε., στις 20 Ιουλίου 2023, επεχείρησε να προκαταλάβει τις εξελίξεις επισημαίνοντας ότι: «Θέλουν (σ.σ οι Τούρκοι) να επαναρχίσουν τις διαπραγματεύσεις για την ένταξή τους. Θέλουν να θέσουν την ευρωπαϊκή ατζέντα ψηλά στην πολιτική τους προσέγγιση έναντί μας. Αυτό είναι ένα καλό νέο», είπε ο κ. Μπορέλ. «Όλως συμπτωματικώς», λίγο αργότερα όπως δημοσίευσε η «Κ», στο πλαίσιο τηλεδιάσκεψης με τους υπουργούς Εξωτερικών της Ε.Ε., κεκλεισμένων των θυρών, ο ΥΠΕΞ των ΗΠΑ Άντονι Μπλίνκεν επεσήμανε στους Ευρωπαίους ομολόγους του, ότι θα ήταν καλό η Τουρκία να προχωρήσει στην ευρωπαϊκή της διαδρομή και να καταστεί μέλος της Ε.Ε. Αν και ο κ. Μπλίνκεν θυμήθηκε στη συνέχεια ότι οι αποφάσεις για το ζήτημα αυτό βρίσκονται στην αποκλειστική αρμοδιότητα των κρατών-μελών της Ε.Ε., οι αναφορές του, εκλήφθηκαν ως παρέμβαση, για την οποία –όπως επίσης πληροφορούμαστε– υπήρξε συνεννόηση και συντονισμός με την Ε.Ε. (δήλωση Μπορέλ), ως επίσης και με το Βερολίνο.
Όλα αυτά δεν μεταφράζονται βέβαια σε άμεση και ολική επαναφορά της ενταξιακής πορείας της Τουρκίας. Ούτε ότι η Τουρκία θα γίνει κράτος-μέλος της Ε.Ε. Καταδεικνύουν ωστόσο, ότι κάποιοι, όχι τυχαίοι, επιχειρούν να διατηρήσουν εν ζωή την ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας, έστω και στον αναπνευστήρα. Είτε για λόγους ουσίας αναφορικά με την προοπτική επανεκκίνησής της στο απώτερο μέλλον, εάν οι συνθήκες το επιτρέψουν. Είτε, και για λόγους διασφάλισης ενός πλούσιου μενού ανταλλαγμάτων από την Ε.Ε,, προς όφελος της Άγκυρας. Συνεπώς, το παιγνίδι γύρω από το ευρωτουρκικό σκηνικό, περιλαμβανομένης αυτής καθεαυτής της ενταξιακής πορείας της Τουρκίας, βρίσκεται ακόμη στην αρχή του. Και άρα δεν μπορούμε να λέμε ότι έχει λήξει, αναμασώντας το 2023, ετεροχρονισμένες τοποθετήσεις του 2016 και του 2018, που μπροστά στις σημερινές εξελίξεις εμφανίζονται τόσο ληγμένες, όσο και το μήνυμα που επεχείρησε να περάσει η πρόεδρος της Βουλής και του ΔΗΣΥ, Αννίτα Δημητρίου.
