Του Παύλου Ξανθούλη
Η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν εκφώνησε ομιλία 16 σελίδων για την «Κατάσταση στην Ευρώπη» (State of the Union). Μιλούσε για μία ώρα ενώπιον της ολομέλειας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, αλλά δεν αφιέρωσε ούτε μία λέξη στην Κύπρο και στην ανάγκη επίλυσης του Κυπριακού. Ούτε βεβαίως άρθρωσε λέξη για την «πρωτοβουλία» του προέδρου Χριστοδουλίδη, για διασύνδεση των ευρωτουρκικών ντοσιέ με τη διευθέτηση του Κυπριακού, σε μια βήμα προς βήμα προσέγγιση, περιλαμβανομένης της αναβάθμισης της Τελωνειακής Ένωσης. «Πρωτοβουλία», η οποία όπως μας είχε λεχθεί από την κυβέρνηση, προ εξαμήνου, είχε μεγάλες προοπτικές να καρποφορήσει γιατί τόσο η κ. φον ντερ Λάιεν, όσο και ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ, «έριζαν» ποιος θα την υιοθετούσε και ποιος θα την προωθούσε (ποιος θα την έκανε endorsed, έλεγαν χαρακτηριστικά).
Τι μας διδάσκει όλο αυτό; Σε επίπεδο Ε.Ε.:
• Πρώτο, εάν η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν θεωρούσε ότι η πρωτοβουλία Χριστοδουλίδη είχε την προοπτική που της αποδόθηκε από τη Λευκωσία, τότε δεν θα την «ξεχνούσε» σε μια ομιλία 16 σελίδων, ούτε θα παρέκαμπτε το Κυπριακό. Ειδικά, τώρα που η πρόεδρος της Κομισιόν δείχνει να προσβλέπει σε δεύτερη θητεία στο τιμόνι της Επιτροπής. Και γι αυτό, τείνει να οικειοποιείται ότι κινείται στον ορίζοντα, νοουμένου ότι έχει προοπτική υλοποίησης. Από το κλίμα, μέχρι μια ενδεχόμενη νέα διεύρυνση! Το γεγονός λοιπόν ότι η κ. φον ντερ Λάιεν ξέχασε το Κυπριακό και την πρωτοβουλία Χριστοδουλίδη για ενεργότερη εμπλοκή της Ε.Ε., με επιστράτευση των ευρωτουρκικών ντοσιέ, μιλά αφ’ εαυτού.
• Δεύτερο και επί της ουσίας. Η Ε.Ε. δεν επιθυμεί να εμπλακεί ενεργότερα στο Κυπριακό, από όσο είχε εμπλακεί στο παρελθόν. Ο βαθμός εμπλοκής δεν θα διαφοροποιηθεί και σημαίνοντες κύκλοι στις Βρυξέλλες, στους οποίους έχει άμεση πρόσβαση και η κυβέρνηση Χριστοδουλίδη, χαρακτηρίζουν «απίθανο σενάριο» (impossible scenario) την υλοποίηση των στόχων της Λευκωσίας, περιλαμβανομένου βεβαίως του διορισμού μιας ισχυρής προσωπικότητας από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, το οποίο εκ της Συνθήκης δεν έχει τέτοια δυνατότητα/αρμοδιότητα.
Σε επίπεδο κυβέρνησης:
• Πρώτο, γίνεται αντιληπτό πλέον σε όλους ότι οι εκτιμήσεις της κυβέρνησης Χριστοδουλίδη σε σχέση με τον τρόπο που οι Βρυξέλλες εξέλαβαν την προεδρική «πρωτοβουλία» για ενεργότερη εμπλοκή της Ε.Ε. στο Κυπριακό είναι, αν μη τι άλλο, λανθασμένες. Άλλωστε, έχει παρέλθει ένα εξάμηνο από τότε που κύκλοι της κυβέρνησης θεωρούσαν ότι η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ «σφάζονταν», επιδιώκοντας και οι δύο να έχουν τον πρώτο λόγο στην προώθηση της «πρωτοβουλίας» Χριστοδουλίδη. Η πρόεδρος της Κομισιόν, λοιπόν, όχι μόνο δεν ανέσυρε μαχαίρι διεκδικώντας την προώθηση της «πρωτοβουλίας» Χριστοδουλίδη, αλλά επέλεξε να την ξεχάσει σε μια ομιλία 16 σελίδων, αν και αναφέρθηκε αναλυτικά στους στόχους που επιδιώκει να επιτύχει, 300 μέρες πριν τις ευρωεκλογές και την ολοκλήρωση της παρούσας θητείας της.
• Δεύτερο, καταδεικνύεται η προχειρότητα με την οποία ενήργησε η κυβέρνηση, υποβάλλοντας προτάσεις οι οποίες στερούνται προοπτική επιτυχίας. Διότι, η κυβέρνηση Αναστασιάδη, (με ΥΠΕΞ τον Νίκο Χριστοδουλίδη), προσυπέγραψε Συμπεράσματα που διασυνδέουν τα ευρωτουρκικά ντοσιέ και δη την αναβάθμιση της Τελωνειακής Ένωσης, μόνο με την αποκλιμάκωση της έντασης στην κυπριακή ΑΟΖ. Και όχι με την επίλυση του Κυπριακού. Γεγονός που οδηγεί κύκλους στην Ε.Ε. να διαμηνύουν ότι «οι συμφωνίες πρέπει να τηρούνται» (pacta sunt servanda).
• Τρίτο, η Λευκωσία θα πρέπει κάποια στιγμή να κοιτάξει γύρω της και να δει λίγο πιο σφαιρικά τις εξελίξεις, οι οποίες δεν εξαντλούνται στο Κυπριακό. Ο Ερντογάν επιστρατεύει και εκμεταλλεύεται τα πάντα. Το κάψιμο αντιτύπων του κορανίου σε κράτη της Ε.Ε., την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, τα ουκρανικά και ρωσικά σιτηρά και μια ενδεχόμενη επισιτιστική κρίση, την υποτιθέμενη διαμεσολάβησή του στο ουκρανικό, την πρόσφατη συνάντηση Πούτιν-Κιμ Γιονγκ Ουν και πολλά άλλα. Τα οποία δυστυχώς, πιάνουν τόπο.
Με αποτέλεσμα, οι ισχυροί της Ε.Ε. να μη διανοούνται να του ασκήσουν πιέσεις, αλλά αντίθετα να προσανατολίζονται να του προσφέρουν «δώρα», στη λογική της «θετικής ατζέντας». Με βάση λοιπόν αυτά τα δεδομένα, υπάρχει πραγματικά κανένας σοβαρός άνθρωπος που θεωρεί ότι η Ούρσουλα, ο Μισέλ και το Βερολίνο θα πιέσουν τον Ερντογάν να λύσει το Κυπριακό στη βάση της «πρωτοβουλίας» του προέδρου Χριστοδουλίδη;
