Του Παύλου Ξανθούλη
Πριν από πέντε-έξι μήνες, ο πρόεδρος Χριστοδουλίδης έλεγε ότι στη διαδρομή για την υλοποίηση της «πρωτοβουλίας» του, με στόχο την επανέναρξη των διαπραγματεύσεων για λύση του Κυπριακού, υπήρχαν «τέσσερα ορόσημα». Πρώτο «ορόσημο», ήταν η Σύνοδος Κορυφής του περασμένου Ιουνίου, η οποία ωστόσο δεν επιβεβαίωσε τον ρόλο που της απέδωσε ο πρόεδρος της Δημοκρατίας, ο οποίος προσέβλεπε στο διορισμό ισχυρής πολιτικής προσωπικότητας στο Κυπριακό και στη διασύνδεση της λύσης με ευρωτουρκικά ντοσιέ, περιλαμβανομένης της αναβάθμισης της Τελωνειακής Ένωσης. Όπως δημοσίευσε η «Κ», σημαίνοντα κράτη-μέλη απέρριψαν γραπτή πρόταση της Λευκωσίας για συμπερίληψη αναφοράς στα Συμπεράσματα, με ό,τι αυτό συνεπάγεται.
Το δεύτερο «ορόσημο» ήταν η Σύνοδος του ΝΑΤΟ, στο πλαίσιο της οποίας, η Λευκωσία προσδοκούσε ότι οι Ευρωπαίοι εταίροι, μέλη της Συμμαχίας, θα τοποθετούσαν ψηλά το Κυπριακό, κατά τις επαφές τους με τον πρόεδρο της Τουρκίας Ταγίπ Ερντογάν. Μάλιστα, κυβερνητικοί κύκλοι στη Λευκωσία έλεγαν ότι στις πρώτες τηλεφωνικές επικοινωνίες ξένων ηγετών με τον Ερντογάν –μετά την επανεκλογή του στην προεδρία της Τουρκίας– τα μηνύματα ήταν θετικά. Εμείς πάντως, είχαμε δημοσιεύσει πληροφορίες, σύμφωνα με τις οποίες τα βλέμματα στη Σύνοδο του ΝΑΤΟ θα ήταν επικεντρωμένα αποκλειστικά στην ένταξη της Σουηδίας στη βορειοατλαντική Συμμαχία και ότι σε κάθε περίπτωση, ο Ερντογάν δεν είχε δώσει κανένα θετικό στίγμα στο Κυπριακό, πλην κάποιας γενικόλογης αναφοράς, «τύπου»… «να το δούμε».
Κι αφού δεν βγήκε καπνός ούτε στο δεύτερο ορόσημο, η Λευκωσία μας παρέπεμψε στο τρίτο ορόσημο. Στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, στο περιθώριο της οποίας ανέμενε ότι θα δρομολογούνταν εξελίξεις για επανέναρξη των συνομιλιών επίλυσης του Κυπριακού. Ο Ερντογάν όμως φρόντισε να προσγειώσει τις όποιες προσδοκίες για λύση στη βάση των ψηφισμάτων του Σ.Α. Επί της ουσίας, επανέλαβε τις περυσινές του θέσεις. Δύο κράτη και αναγνώριση «ΤΔΒΚ», για εξασφάλιση κυριαρχικής ισότητας του ψευδοκράτους. Ωστόσο, η επανάληψη των τουρκικών θέσεων έχει προστιθέμενη αξία, καθώς αποτελούν απάντηση στα ανοίγματα της Λευκωσίας και στην «πρωτοβουλία» Χριστοδουλίδη. Ανεξαρτήτως λοιπόν μιας τριμερούς συνάντησης, η θέση της Τουρκίας για λύση του Κυπριακού είναι δεδομένη. Και μόνο η αναγνώριση της «ΤΔΒΚ» θα προσφέρει «ηρεμία», όπως μας εξήγησε ο κ. Ερντογάν.
Και ερχόμαστε στο τέταρτο, εναπομείναν ορόσημο, αυτό της Συνόδου Κορυφής του Οκτωβρίου. Στο οποίο, ο πρόεδρος Χριστοδουλίδης ανέμενε ότι οι εταίροι μας στην Ε.Ε, μετά τη Γ.Σ. ΟΗΕ, θα έσπευδαν όχι μόνο να διορίσουν Ευρωπαίο απεσταλμένο για το Κυπριακό, αλλά και να θέσουν στη διάθεση της επίλυσής του, την ευρωπαϊκή εργαλειοθήκη, περιλαμβανομένου του ντοσιέ αναβάθμισης της Τελωνειακής Ένωσης της Τουρκίας, σε μια βήμα προς βήμα προσέγγιση. Ωστόσο, τα μηνύματα Ερντογάν προς Μισέλ (που δημοσιεύσαμε την περασμένη Κυριακή), ως επίσης και η εμμονή της Τουρκίας στη διατήρηση της ενταξιακής της προοπτικής, παράλληλα με την εξασφάλιση «ευρωπαϊκών δώρων», βάζουν τα δύο πόδια της Ε.Ε. σε ένα παπούτσι. Και συνεπώς, η έκθεση Μπορέλ/Κομισιόν για μια μακρόπνοη στρατηγική στις ευρωτουρκικές θέσεις, μετατίθεται, πιθανότατα για τον Δεκέμβριο και μαζί και οι όποιες προσδοκίες της Λευκωσίας.
Ως αποτέλεσμα, μπήκαμε σε χρόνο καθυστερήσεων και παίζουμε ήδη στην παράταση των τεσσάρων οροσήμων που μας σέρβιρε η κυβέρνηση Χριστοδουλίδη, προ εξαμήνου. Χωρίς να φαίνεται καν η άκρη της σήραγγας. Αν και θεωρώ ότι η βασική ευθύνη για το αδιέξοδο ανήκει αδιαμφισβήτητα στην Άγκυρα, που κρατάει και το μαχαίρι και το καρπούζι στο Κυπριακό, είναι ηλίου φαεινότερο ότι οι εκτιμήσεις του προέδρου της Δημοκρατίας, για τα «τέσσερα ορόσημα» δεν ήταν ορθές. Ο πρόεδρος έμεινε εγκλωβισμένος στα μηνύματα που έστελνε μέσω διαφόρων Ευρωπαίων επισήμων στην Άγκυρα και πιανόταν κυριολεκτικά από μισόλογα που σκορπούσε ο κ. Ερντογάν, χωρίς να είναι σε θέση να αναγνώσει τις εξελίξεις στο Ουκρανικό, στα σιτηρά, στο ενδεχόμενο επισιτιστικής κρίσης, στη ρωσοτουρκική συνεργασία και στις συνέπειές της, περιλαμβανομένων των τιμών ενέργειας, που οδηγούν και στην ενίσχυση των πληθωριστικών πιέσεων. Ζητήματα, τα οποία δυστυχώς, είναι πολύ πιο σημαντικά για την Ε.Ε. από τη λύση του Κυπριακού.
Με βάση αυτά τα δεδομένα, η κυβέρνηση Χριστοδουλίδη, έχει δύο επιλογές. Είτε θα αναπροσαρμόσει την πορεία της, λαμβάνοντας υπόψη και το παγκόσμιο πολιτικό σκηνικό. Είτε θα αρχίσει να γράφει υπερωρίες και στα ορόσημα, συνεχίζοντας να υποτιμά τη νοημοσύνη μας, όπως πράττει και με το «έν-Δοξο overtime» που βιώνουμε τις τελευταίες μέρες.
