Του Γιώργου Κακούρη
Τη «νεκρή» ζώνη ή τη γραμμή αντιπαράθεσης, στη Λευκωσία, τη γνώρισα ως κάτοικος της ευρύτερης πόλης και επισκέπτης, ως εργαζόμενος στην παλιά πόλη, ως κάτοικός της, ως ένας από τους δημοσιογράφους που κατέγραψαν κομμάτια της ιστορίας της την περίοδο μετά το άνοιγμα των οδοφραγμάτων και της προσπάθειας της πόλης να ενώσει ξανά τα κομμάτια της.
Πέρα όμως από τα κλισέ της διαίρεσης, η τέχνη και το νέο, ο πειραματισμός και η έκφραση όσων κάθε κοινωνία δεν βλέπει ή αρνείται να δει, γεννιούνται σε χώρους όπως τη νεκρή ζώνη. Χώρους που ξεπερνούν τον ρόλο που τους δίνουν οι πολιτικές αρχές και οι κοινωνίες στις οποίες εφάπτονται. Και κάποια στιγμή ανθίζουν σε κάτι περισσότερο από σχόλια επί του Κυπριακού.
Το φεστιβάλ παραστατικών τεχνών Buffer Fringe που επιστρέφει στις 7 - 9 Οκτωβρίου είναι χώρος και προϊόν αυτής της δημιουργικής ζύμωσης σε παρυφές και όρια, καταλαμβάνοντας και γεμίζοντας με νόημα και ουσία την «ουδέτερη» ζώνη στην οποία οι δύο κοινωνίες της Κύπρου αποφεύγουν συνήθως να μπουν και να αξιοποιήσουν.
Το 2014 το φεστιβάλ έφερε φως και χρώμα στην τάφρο των τειχών μεταξύ του Λήδρα Πάλας, του Σπιτιού της Συνεργασίας, του προμαχώνα πάνω από την Πύλη Πάφου και των αρχοντικών του παλιού αρμενικού μαχαλά στην οδό Τανζιμάτ πάνω από τα τείχη. Σε αντίθεση με άλλες δικοινοτικές εκδηλώσεις και πρότζεκτ που πάνε κι έρχονται στην περιοχή, το Buffer Fringe επιμένει κάθε χρόνο, αλλάζει μορφή και πειραματίζεται.
Το όνομα του φεστιβάλ δανείστηκε αρχικά τον όρο fringe από τα εναλλακτικά εκτός των συνηθισμένων διοργανώσεων όπως το Edinburgh Fringe, παντρεύοντάς τον με τον χώρο απ’ όπου ξεκίνησε, τη νεκρή ζώνη, ή buffer zone, που υπάρχει για να διαχωρίζει ως ενδιάμεσο μαξιλαράκι ασφαλείας. Τα τελευταία χρόνια έχει εξελίξει και τις δύο αυτές έννοιες για να αποκτήσει κυπριακό και διεθνή χαρακτήρα.
Κάποιες χρονιές βρίσκεις τις παραστάσεις του στην περιοχή του Λήδρα Πάλας, άλλες πετυχαίνεις παρεμβάσεις και παραστάσεις στους δρόμους της παλιάς Λευκωσίας και στις δύο πλευρές. Τη χρονιά της πανδημίας μπορούσες να συνδεθείς με τις παραστάσεις και μέσω διαδικτύου.
Αν και τα πρώτα χρόνια η λογική και ο στόχος του φεστιβάλ ήταν αυτός μιας δικοινοτικής προσπάθειας για γεφύρωση των χασμάτων, πλέον έχει εξελιχθεί φέρνοντας καλλιτέχνες και περφόρμερς από Ευρώπη και Μέση Ανατολή, με θεματικές πέρα από τον μικρόκοσμο της Κύπρου αλλά που δεν θα μπορούσαν να προσεγγιστούν με τον ίδιο τρόπο αλλού.
Η φετινή θεματική, Pockets (beyond), αφορά σύμφωνα με τους διοργανωτές αυτά που κρύβουμε αλλά και φυλάμε σε «τσέπες», αυτά που κάποτε παραμένουν ξεχασμένα ή παραμελημένα, και τα οποία μπορούν έτσι να διαφοροποιούνται από τα συνηθισμένα.
Πέρα λοιπόν από παραστάσεις που αγγίζουν τη διαίρεση και τις εθνικές ταυτότητες της Κύπρου, στο πρόγραμμα έρχονται και παραστάσεις που πραγματεύονται queer ταυτότητες, μεταξύ άλλων από τον Λίβανο και την Ισπανία.
Τρεις διαφορετικοί επιμελητές και ομάδες επιμελητών από Λίβανο, Κύπρο και Αυστραλία στήνουν διαφορετικές εμπειρίες στις τρεις τοποθεσίες του Φεστιβάλ: το βιβλιοπωλείο Ρουστέμ, το Θέατρο Πόλης και η περιοχή του Λήδρα Πάλας, σε τρεις διαφορετικές «τσέπες» της Λευκωσίας, εξερευνώντας πώς οι ιστορίες μας βοηθούν να βρούμε νόημα, εξερευνώντας ιδέες για την ταυτότητα και τους χώρους όπου δημιουργούνται και εξερευνώντας τα σημεία όπου διαφορετικές ταυτότητες συναντούνται.
Φέτος το πρόγραμμα περιλαμβάνει από μουσικές και λογοτεχνικές παραστάσεις, τη συμμετοχή σε έργο για χαρτογράφηση της ιστορίας και της εξέλιξης της Λευκωσίας, παραστάσεις με τη συμμετοχή του κοινού.
Η Λευκωσία και η Κύπρος έχουν χαρακτήρα και προσωπικότητα πέρα από τα τουριστικά κλισέ, πέρα από τη διαίρεση και το conflict porn, και ένα μέλλον πέρα από τα κοινωνικά και πολιτικά αδιέξοδα των προηγούμενων γενεών. Το Buffer Fringe είναι μία από τις αναλαμπές αυτού του μέλλοντος.
