Του Γιώργου Κακούρη
Τα ΜΟΕ είναι το χαρτί που πάντα ανασύρεται από τις δύο πλευρές στο Κυπριακό και τα Ηνωμένα Έθνη σε κάθε περίοδο έλλειψης κινητικότητας και αδιεξόδου, σε μια προσπάθεια να υπάρξει μια αλλαγή κλίματος και παραδείγματος που θα πυροδοτήσει εξελίξεις, ή τουλάχιστον να δοθεί η εντύπωση αλλαγής κλίματος και επικείμενων εξελίξεων.
Αν το πρώτο ζητούμενο, αυτό της αλλαγής, έχει αυταπόδεικτη αξία επί της ουσίας, το δεύτερο ζητούμενο, της εντύπωσης της αλλαγής, έχει και αυτό τη δική του σημασία για τις κοινότητες ενόψει εκλογών και ενόψει πιθανής απόδοσης ευθυνών, αλλά και για τους διεθνείς οργανισμούς οι οποίοι έχουν το δικό τους μερίδιο στην τροφοδότηση με καύσιμα της τσακκιλομηχανής του Κυπριακού ώστε να αντέξει μέχρι το επόμενο «παράθυρο ευκαιρίας».
Τα ΜΟΕ τα οποία προωθεί η κυβέρνηση φαίνεται, εκ πρώτης όψεως, να αποτελούν μια από τα ίδια καθώς αφορούν το γνωστό πακέτο νομιμοποίησης του αεροδρομίου της Τύμπου υπό τα Ηνωμένα Έθνη σε συνδυασμό με επιστροφή των Βαρωσίων, άνοιγμα του λιμανιού της πόλης ως λιμανιού της ΕΕ και άνοιγμα των λιμένων της Τουρκίας σε πλοία της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Βαρεθήκατε και που διαβάσατε την πιο πάνω παράγραφο; Δεν σας αδικώ καθώς περιλαμβάνει μια φόρμουλα του Κυπριακού που επανέρχεται κάθε μερικά χρόνια και έχει μειωμένες πιθανότητες εφαρμογής ως έχει - και η οποία δεν ανασύρεται σε περιόδους εξελίξεων στις διαπραγματεύσεις για να αποφευχθεί η εντύπωση (να την πάλι η εντύπωση!) σαλαμοποίησης του Κυπριακού.
Το ενδιαφέρον βρίσκεται στο γιατί η πρόταση αυτή ανασύρθηκε τώρα (και όχι όταν ΜΜΕ, κοινωνία των πολιτών και τόσοι άλλοι προειδοποιούσαν για το άνοιγμα των Βαρωσίων) και γιατί κύκλοι που πρόσκεινται στο βαθύ κράτος της Κυπριακής Δημοκρατίας, αυτού που φοβάται τη σκιά του και διαρρέει ιστορίες τρόμου σε πρόθυμα αυτιά, ανησυχούν και πάλι.
Πριν μερικούς μήνες, στην προσπάθειά της να ωθήσει τις προοπτικές κάποιας συνεργασίας μεταξύ των κοινοτήτων, ακόμα και στις ημέρες του αφελώς διχοτομικού Τατάρ, της ελεύθερης στο τερέν Τουρκίας και της εκνευριστικά απαθούς στο Κυπριακό κυβέρνησης Αναστασιάδη, η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης περιέλαβε στο έγγραφο επιλογών για την απάντηση της ΕΕ στις ενέργειες της Τουρκίας στο Βαρώσι και το ενδεχόμενο για ΜΟΕ που αφορούν τους υδρογονάνθρακες ή και συνεργασία που να αγγίζει τον τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
Ας μιλήσουμε όμως πιο συγκεκριμένα. Η περιβόητη παράγραφος 13 του εγγράφου επιλογών (το οποίο δεν δεσμεύει τους θεσμούς) αναφέρει σύμφωνα με το κείμενο που έχει δει η «Κ» πως ενδεχόμενα ΜΟΕ μπορούν να φέρουν ελπίδα και να περιορίσουν τις διαχωριστικές τάσεις μεταξύ των κοινοτήτων και ενίσχυση του διαλόγου, και πως οι εντάσεις σε σχέση με τις έρευνες για υδρογονάνθρακες πρέπει να εκτονωθούν.
Υπενθυμίζεται ακόμα πως στο παρελθόν οι πλευρές έχουν ανταλλάξει προτάσεις για ΜΟΕ μεταξύ άλλων σε σχέση με τη διαχείριση των φυσικών πόρων.
Το κείμενο αναφέρει ακόμα πως η ενεργειακή μετάβαση παρέχει ευκαιρίες για το νησί και ολόκληρη την περιοχή οι οποίες μπορούν να μειώσουν τις εντάσεις κατά τρόπο που να ευθυγραμμίζεται με τους γενικούς στρατηγικούς στόχους όπως καθορίζονται από την ΕΕ μέσω της Πράσινης Συμφωνίας και προσθέτει πως η ΕΕ είναι έτοιμη να παρέχει τεχνική βοήθεια.
Επί της ουσίας λοιπόν, η αναφορά σε προτάσεις για ΜΟΕ για τη διαχείριση των υδρογονανθράκων παραπέμπει όχι μόνο στο αίτημα Τουρκοκυπρίων και Τουρκίας για συνδιαχείριση πριν την λύση, αλλά και στις προτάσεις της ε/κ πλευράς του 2019 όχι μόνο για δημιουργία του ταμείου καταπιστεύματος αλλά και μηχανισμού ενημέρωσης των Τουρκοκυπρίων.
Πέρα όμως από το αν η ΕΥΕΔ καταθέτει ευφάνταστες ιδέες σε μια ελπίδα ώθησης της προόδου (ή δημιουργίας εντύπωσης ώθησης της προόδου) και πέρα από τα φοβικά σύνδρομα της ε/κ πολιτικής τάξης, η πραγματική ουσία έχει δύο διαστάσεις.
Πρώτον, δεν πρέπει να μας εκπλήσσει το ότι στις επιλογές που αναγνωρίζει η ΕΕ στον εαυτό της - ως σύνολο και όχι ως Κυπριακή Δημοκρατία μόνη της - περιλαμβάνονται η υπό όρους δημιουργία μιας νέας σχέσης με την Τουρκία και η αναζήτηση μιας φόρμουλας για τους υδρογονάνθρακες. Το έγγραφο επιλογών αποτελεί άλλωστε ακριβώς αυτό. Και ακόμα και αν γινόταν πραγματικότητα η απάλειψη της παραγράφου 13 με ταχυδακτυλουργικά κόλπα, θα χρειαζόταν τηλεπαθητική παρέμβαση επιπέδου ιπποτών Jedi για να απαλειφθεί από τα μυαλά των εταίρων και της διεθνούς κοινότητα.
Δεύτερον, το μήνυμα που ήρθε από την ΕΥΕΔ, και τώρα εμμέσως - και ίσως (;) ακουσίως - από την Κομισιόν μέσω των ανακοινώσεων για την χρηματοδότηση του EuroAsia Interconnector, και από τις ΗΠΑ για τις προτεραιότητες τους σε σχέση με τον EastMed (όπου γίνεται συγκεκριμένη αναφορά στην διασυνδεσιμότητα των δικτύων ηλεκτρισμού), είναι πως η εποχή κατά την οποία το φυσικό αέριο είχε κεντρικό ρόλο στο Κυπριακό ως νέος «άνθρακας και χάλυβας» τελειώνει.
Αντιλαμβάνεται αυτές τις τάσεις η κυβέρνηση ή βγάζει προτάσεις για ΜΟΕ που είναι και δεν είναι ΜΟΕ για να περάσει ο χρόνος μέχρι τις εκλογές, να αφυπηρετήσει με την ησυχία του ο Πρόεδρος Αναστασιάδης και να μην δυσκολευτεί πολύ όποιος από τους δύο δελφίνους τέλος πάντων υποστηρίζει;
Θα το δούμε μόνο αν τα ΜΟΕ αποκτήσουν κόκκαλο και ουσία, πέρα και παρά τον πανικό και τις ανησυχίες.
