Του Γιώργου Κακούρη
Πώς μπορεί η ε/κ πλευρά να αξιοποιήσει μελλοντικά την ενέργεια γενικότερα, και όχι στενά το φυσικό αέριο με τον τρόπο που το συζητούσαμε τα περασμένα χρόνια, για να δώσει κίνητρα στην τ/κ κοινότητα και στην Άγκυρα να τηρήσουν εποικοδομητική στάση στο Κυπριακό; Κατ’ αρχάς πρέπει να θυμόμαστε πως τ/κ κοινότητα δεν είναι μόνο ο Ερσίν Τατάρ, αλλά το σύνολο της κοινότητας και τα συμφέροντά της, όπως εκφράζονται διαχρονικά μέσα από την κάλπη και τους δρόμους, για συμμετοχή στο σύγχρονο κόσμο ως πολίτες μιας ομοσπονδιακής πολιτείας. Θέλουμε δηλαδή να δώσουμε κίνητρα στους Τ/κ να κάνουν ξανά τις επιλογές τις οποίες θεωρούμε πως ωφελούν το σύνολο της χώρας, και όχι τις επιλογές που συμφέρουν τις επιδιώξεις της Τουρκίας εις βάρος των Κυπρίων ή τις φοβίες και τα συμφέροντα της τάξης που άρχει στα κατεχόμενα.
Με αυτή την έννοια, η ενέργεια μπορεί να αποτελέσει «καρότο» (κατά τον ορισμό του ΠτΔ) με τον ίδιο τρόπο με τον οποίο αποτελεί «καρότο» μέχρι σήμερα ο Κανονισμός της Πράσινης Γραμμής, το χαλλούμι, οι πολιτικές ελευθερίες που φέρνει μαζί της η υπηκοότητα της Κυπριακής Δημοκρατίας και της Ε.Ε. (σε αντίθεση με τον ρόλο Τούρκου πολίτη δεύτερης κατηγορίας που είναι η εναλλακτική για τους Τ/κ) –ένα πεδίο βελτίωσης της ζωής των Τ/κ πολιτών και διασύνδεσης της οικονομικής και πολιτικής ζωής με την ε/κ κοινότητα και το σύνολο της Ε.Ε.
Ενώ λοιπόν η Τουρκία προσφέρει μεταφορά νερού και ηλεκτρισμού στα κατεχόμενα, με τους δικούς της όρους όσον αφορά την τιμολόγηση και τις δομές διαχείρισης (δηλαδή εξαγορά των παροχών αυτών των δημόσιων υπηρεσιών από Τούρκους ιδιώτες από τον ολιγαρχικό κύκλο του Ερντογάν), η δημιουργία μιας κοινής υποδομής παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές (όπως η πρόταση για δημιουργία δικοινοτικού ηλιακού πάρκου) θα ήταν ένα πρακτικό μέτρο όχι μόνο οικοδόμησης εμπιστοσύνης αλλά ενεργειακής αλληλεξάρτησης με κοινή ιδιοκτησία.
Επίσης, μέσω μιας δικοινοτικής Τεχνικής Επιτροπής για τη διαχείριση της ενέργειας ή μέσω μιας από τις υπάρχουσες, και δεδομένου πως τα δίκτυα ηλεκτροδότησης στις δύο πλευρές είναι πλέον συνδεδεμένα, θα μπορούσε να ξεκινήσει η συζήτηση για παροχή ενέργειας από ανανεώσιμες ή στο μέλλον από την παραγωγή με χρήση φυσικού αερίου στην τ/κ κοινότητα για τις ανάγκες της. Όσον αφορά τους υδρογονάνθρακες και τις γεωτρήσεις, δεδομένου πως η συναπόφαση γι’ αυτά τα θέματα δεν είναι εφικτή καθώς η ε/κ πλευρά θέλει να αξιοποιήσει το χαρτί του δεδομένου πως είναι διεθνώς αναγνωρισμένη και στην πράξη η μόνη που νόμιμα μπορεί να συνάπτει διεθνείς συμφωνίες πριν από τη λύση, θα μπορούσε στο τεχνικό επίπεδο να υπάρχει ενημέρωση προς την τ/κ πλευρά για το ποια βήματα αναλαμβάνονται.
Καθώς το φυσικό αέριο γίνεται σιγά-σιγά δευτερεύον ζήτημα για την ενεργειακή ασφάλεια του μέλλοντος, υπάρχει η ευκαιρία να μετακινηθούμε σταδιακά από το παιχνίδι μηδενικού αθροίσματος με τις διεκδικήσεις της τ/κ πλευράς μέρους του ΑΟΖ και τις διεκδικήσεις της Τουρκίας για δική της ΑΟΖ στα ανοιχτά της Κύπρου. Άλλωστε πρέπει να έχουμε μια κάποια αυτοπεποίθηση ως Κυπριακή Δημοκρατία σε αυτό που έχει κατοχυρωθεί από τη διεθνή κοινότητα και την Ε.Ε. –πως η ΑΟΖ της Κύπρου είναι ενιαία, παρά τα μηνύματα που είχε στείλει εμμέσως με δηλώσεις του ο προηγούμενος ΠτΔ για διχοτόμηση της ΑΟΖ.
Παράλληλα, όμως, για να διατηρήσουμε αυτό που έχει κατοχυρωθεί, και για να το αξιοποιήσουμε, πρέπει να θυμόμαστε και να δείχνουμε στην πράξη αυτό που πολλές φορές επαναλαμβάνουμε: πως οι δύο κοινότητες έχουν εδώ και καιρό συμφωνήσει πως οι φυσικοί πόροι θα είναι ομοσπονδιακή αρμοδιότητα μετά από μια λύση, δηλαδή υπόθεση και των δύο κοινοτήτων πριν από μια λύση. Αυτά τα μηνύματα θα μπορούσαν να πηγαίνουν από τώρα στην τ/κ πλευρά και στην Άγκυρα (όπως έγινε και στο παρελθόν), αλλά και στις Βρυξέλλες ώστε να παίξουν τον τεχνοκρατικό ρόλο που τους αναλογεί. Φόρμουλες επικοινωνίας και συντονισμού υπάρχουν –αν ξεπεράσουμε οι Ε/κ τον φόβο της απο-αναγνώρισης, και οι Τ/κ την εμμονή της αναβάθμισης.
