Του Γιώργου Κακούρη
Η απόφαση της ουγγρικής αντιπροσωπείας να επαναφέρει το ζήτημα του Πατριάρχη Κύριλλου, στο παρά πέντε της έγκρισης του πακέτου κυρώσεων που καθυστέρησε εβδομάδες ολόκληρες και προκάλεσε εκνευρισμό αντίστοιχο με υπεύθυνο ύλης που αναμένει κείμενο συνεργάτη λίγο πριν από το τυπογραφείο.
Ήταν ίσως μια προσπάθεια του Βίκτορ Ορμπάν να δει... μέχρι πού τον παίρνει, μετά τη νίκη του στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Δευτέρας, όμως δεν φαίνεται να του βγήκε σε καλό. Την Τετάρτη, όταν επανήλθε η απαίτηση της Βουδαπέστης για αφαίρεση του Πατριάρχη από τη λίστα, οι εταίροι κατηγόρησαν την Ουγγαρία πως την επανέφερε την τελευταία στιγμή. Οι Ούγγροι, μέσω δηλώσεων κυβερνητικών αξιωματούχων στα εγχώρια ΜΜΕ, επεσήμαναν πως είχαν θέσει το θέμα στην έναρξη της συζήτησης του έκτου πακέτου. Όμως δεν το είχαν επαναφέρει στη δύσκολη συζήτηση που έγινε στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και είχε θετική έκβαση για τη χώρα.
Την Πέμπτη τα υπόλοιπα κράτη μέλη συναίνεσαν, θέλοντας επιτέλους να εφαρμοστεί το εμπάργκο, το οποίο οι Βρυξέλλες τονίζουν θα επηρεάσει τον Πούτιν δεδομένης και της οικειοθελούς απόφασης Γερμανίας και Πολωνίας να σταματήσουν τις εισαγωγές μέσω αγωγών αν και δεν είναι πλέον υποχρεωμένες να το κάνουν. Φαντάζει εύκολο συμπέρασμα το «μπράβο στον Ορμπάν» γιατί επέμεινε μέχρι τέλους για να πάρει αυτό που ήθελε. Αυτό όμως που δεν φαίνεται εύκολο είναι το κόστος αυτής της συμπεριφοράς.
Ας συγκρίνουμε με τα δικά μας: Η διαφορά του βέτο της Ουγγαρίας με το υπαρκτό ή θεωρητικό βέτο της Κύπρου την εποχή των κυρώσεων κατά του Λουκασένκο περιέχει δύο συνισταμένες: κυνικά, το μέγεθος της χώρας, και ηθικά, την αξία και το περιεχόμενο των επιχειρημάτων. (Απαραίτητη σημείωση: παρουσιάζω τον «κυνισμό» και την «ηθική» ως εργαλεία: τον «κυνισμό» ως εργαλείο χρήσης της σχετικής δύναμης και μεγέθους σε έναν «ρεαλιστικό» κόσμο όπου ο μεγάλος τρώει τον μικρό, και την «ηθική» ως εργαλείο αξιοποίησης της νομιμότητας και της τήρησης των κοινών αρχών για δημιουργία πολιτικού κεφαλαίου).
Ένα βέτο –ή πιθανό βέτο– της Κύπρου, εκ των πραγμάτων δεν μπορεί να στηριχθεί στο πολιτικό ή οικονομικό μας μέγεθος, εκτός ίσως από κάποιους τομείς, και συνήθως στοιχειοθετείται με κάποια παράμετρο των σχέσεών μας με την Τουρκία ή άλλων ειδικών συνθηκών. Στηρίζεται λοιπόν συνήθως σε μια κάποιου είδους ηθική υπεροχή. Σε εκείνη την περίπτωση, παρά τα όποια επιχειρήματα μπορούσαν να στοιχειοθετήσουν τη στάση μας, είχαμε ήδη αρνητικά αποθέματα ηθικού αναστήματος λόγω των ύποπτων σχέσεών μας με τη Ρωσία, λόγω του σκανδάλου με τα διαβατήρια, και των εντυπώσεων που τα πιο πάνω προκάλεσαν.
Η περίπτωση της Ουγγαρίας αποτελεί παράδειγμα του πώς το μέγεθος μιας χώρας ή οι μάτσο μπλόφες (τις οποίες πολλοί Κύπριοι εύχονται να είχαμε ή να αξιοποιούσαμε στις Βρυξέλλες) δεν αρκούν όταν το ηθικό ανάστημα και η καλή διάθεση από τους εταίρους είναι μηδαμινά. Η Ουγγαρία πέτυχε την εξαίρεση των αγωγών, γιατί βασίστηκε σε λογικά και τεχνικά επιχειρήματα που είχαν λογικές λύσεις. Και αν και πέτυχε την εξαίρεση και του Κύριλλου από τις κυρώσεις, κατάλυσε όποια αξιοπιστία της απέμεινε.
Τους επόμενους μήνες θα φανεί αν η Ουγγαρία θα πληρώσει το κόστος της στάσης της. Και ο τρόπος για να γίνει αυτό είναι η Κομισιόν και οι εταίροι, ιδιαίτερα οι ισχυροί που έχουν εκνευριστεί ιδιαίτερα, να κρατήσουν παγωμένα τα κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης για τη χώρα λόγω της κατάστασης του κράτους δικαίου.
Ήδη η Κομισιόν ξεπάγωσε τα κονδύλια για την Πολωνία, παρά το γεγονός πως η χώρα δεν έχει αναστρέψει τα βήματα κατάλυσης της ανεξαρτησίας της δικαιοσύνης στο εσωτερικό της. Και το κάνει βάσει υποσχέσεων για μεταρρυθμίσεις - ορόσημα που θα προηγούνται της αποδέσμευσης κονδυλίων.
Αυτό κατέστη δυνατόν γιατί η Πολωνία έπαιξε έξυπνα τον ρόλο της κατά την έναρξη της ρωσικής εισβολής, συναίνεσε και προώθησε κυρώσεις, αν και συνεχίζει να προκαλεί προβλήματα σε άλλους τομείς (όπως τον κοινό φορολογικό συντελεστή για πολυεθνικές εταιρίες) κάτι που μπορεί να κάνει λόγω μεγέθους και ευρύτερης στάσης. Να λοιπόν ακόμα μια ευκαιρία να αντιληφθούμε τις πραγματικές ισορροπίες μεταξύ μεγέθους και στρατηγικής στην Ε.Ε., πριν αρχίσουμε να ζηλεύουμε τον Βίκτορ Ορμπάν για τις αυτοκαταστροφικές του μπλόφες.
