Του Γιώργου Κακούρη
Οι παραλληλισμοί μεταξύ της στρατηγικής των βαλτικών χωρών απέναντι στη Ρωσία με τη στρατηγική, αν την πούμε έτσι, της Κύπρου απέναντι στην Τουρκία, μοιάζουν εύκολοι (και αποτελούν επίσημη γραμμή του κυπριακού ΥΠΕΞ, το οποίο έχει δώσει οδηγίες στους διπλωμάτες του να συνδέουν τη ρωσική εισβολή που βρίσκεται σε εξέλιξη με την τουρκική εισβολή).
Και προσφέρονται για διδακτικές προσεγγίσεις της σχολής της μαγικής φόρμουλας «να επιβληθεί κόστος στην Τουρκία» μέσω της ηθικής μας υπεροχής. Της οποίας σχολής οι αποτυχίες δεν έχουν ποτέ να κάνουν με δικά μας λάθη και κακούς υπολογισμούς, αλλά με συμφέροντα και δύο μέτρα και δύο σταθμά που έχουν οι άλλες χώρες της Ε.Ε. και ποτέ εμείς.
Πρέπει λοιπόν να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί με τους παραλληλισμούς, ειδικά όταν σήμερα η Κύπρος, μαζί με την Ελλάδα, υπολογίζουν τη στάση τους απέναντι στη Ρωσία μεταξύ άλλων βάσει οικονομικών συμφερόντων. Ακριβώς όπως κάνουν η Γερμανία ή η Ισπανία όσον αφορά τη στάση τους απέναντι στην Τουρκία.
Αν κάτι μας έδωσε τη δυνατότητα να προβάλουμε τις δικές μας ανάγκες σήμερα είναι, πέρα από τη στάση της Γερμανίας, και το ότι στηρίξαμε την Ουκρανία μαζί με την υπόλοιπη Ε.Ε. από την πρώτη στιγμή (παρά τους αστερίσκους που βάλαμε στην αρχή με δημόσιες δηλώσεις του ΥΠΕΞ και την παραλίγο μη μετάβαση του ΠτΔ στις Βρυξέλλες από το Ντουμπάι).
Ας μην ξεχνάμε πως αν οι βαλτικές χώρες προωθούν σήμερα με επιτυχία τις θέσεις τους, δεν είχαν πάντα την ίδια επιτυχία. Για χρόνια η προσέγγιση των χωρών αυτών, και άλλων χωρών της ανατολικής Ευρώπης που υπήρξαν σοβιετικοί δορυφόροι, αντιμετωπιζόταν ως έναν βαθμό όπως οι θέσεις μας για την Τουρκία. Με κατανόηση, αλλά στήριξη μέχρι ενός σημείου, του σημείου όπου αρχίζουν να επηρεάζονται συμφέροντα μεγάλων χωρών και της Ε.Ε.
Μάλιστα, όπως διαπιστώνουμε στην πράξη τις τελευταίες εβδομάδες, η στρατηγική των βαλτικών χωρών φτάνει αυτή την περίοδο στα όριά της, καθώς τα υπόλοιπα κράτη μέλη δυσκολεύονται να πάρουν μέτρα που θα πλήξουν τις οικονομίες τους περισσότερο από ό,τι την οικονομία της Ρωσίας. Ναι, οι χώρες στα ανατολικά έχουν κάθε λόγο, και επείγονται περισσότερο να κάνουν θυσίες. Όμως η αλληλεγγύη που έχει δείξει όλη η Ε.Ε. αναπόφευκτα έχει περιορισμούς.
Από την άλλη, το επιχείρημα πως δεν πρέπει, και δεν έπρεπε, η Ε.Ε. να ανέχεται συγκεκριμένες συμπεριφορές ώστε να μην ενθαρρύνει τη διολίσθηση στη σημερινή κατάσταση, ίσχυε και ισχύει και για τη Ρωσία (η οποία μπήκε στη Γεωργία και στην Κριμαία χωρίς σοβαρές επιπτώσεις), τη Σερβία που δεν εφαρμόζει τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας και διολισθαίνει όσον αφορά το κράτος δικαίου, αλλά και την Τουρκία με τις γνωστές αμαρτίες στο εσωτερικό και το εξωτερικό της.
Το ιστορικό της στάσης των βαλτικών χωρών απέναντι στη Ρωσία, και ο βαθμός στον οποίο μπόρεσαν να αντλήσουν στήριξη από την Ε.Ε. σε συγκεκριμένες χρονικές συγκυρίες, περιέχει διδάγματα για το πώς μπορούμε να κινηθούμε εμείς απέναντι στην Τουρκία ως κράτος μέλος της Ε.Ε.
Ήδη η στάση της Ε.Ε. (συμπεριλαμβανομένης της Γερμανίας), απέτρεψε την κλιμάκωση στην Ανατολική Μεσόγειο το καλοκαίρι του 2020. Το γεγονός πως η χώρα μας είναι κράτος μέλος της Ε.Ε., καθώς και τα ζητήματα που η Ελλάδα έχει με την Τουρκία, προσφέρουν ήδη προστασία από καταστάσεις ανάλογες με αυτές της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία. Αυτό είναι καλό για την Κύπρο γενικά, αν και κάνει τη δουλειά της κυπριακής διπλωματίας κάπως δυσκολότερη. Τα πλεονεκτήματά μας φέρουν μαζί τους και υποχρεώσεις, και δυνατότητα άσκησης επιρροής στα ευρωτουρκικά.
Το πλαίσιο των ευρωτουρκικών σχέσεων, ως σχέσεων με μια χώρα εντός του ΝΑΤΟ, με μια πιο θεσμική σχέση με την Ε.Ε. ακόμα και αν η διαδικασία ένταξης έχει παγώσει, είναι εντελώς διαφορετικό από αυτό των ευρωρωσικών.
Αν η σταυροφορία των Βαλτικών για να επιβληθεί κόστος στη Ρωσία –ακόμα και στις σημερινές συνθήκες– βρίσκει κάποια στιγμή εμπόδια, είναι εύκολα αντιληπτό πόσα περισσότερα θα βρει η σταυροφορία μας για κόστος στην Τουρκία. Αντί λοιπόν για παραλληλισμούς εσωτερικής κατανάλωσης και αυτοθυματοποίησης, ίσως είναι καιρός να συμπεριφερθούμε ως ενήλικο κράτος μεταξύ ενηλίκων.
