Του Γιώργου Κακούρη
Ακόμα ένας πόλεμος, ακόμα μια τραγωδία, και ακόμα μια ευκαιρία για να χάσουμε εντελώς το νόημα. Σε μια βαθιά τραγική στιγμή, η τρέλα και η απόγνωση δεκαετιών πολιορκίας και κατοχής έγινε βάναυση τρομοκρατία και έγκλημα πολέμου από ακραίους, θρησκόληπτους φονταμενταλιστές που θέλουν να μιλούν εκ μέρους όλων των Παλαιστινίων. Και ο φόβος και το τραύμα άλλων τόσων δεκαετιών της άλλης πλευράς, εργαλειοποιημένη από μια βαθιά διεφθαρμένη κυβέρνηση και έναν Νετανιάχου που είναι διατεθειμένος να χαϊδέψει τους δικούς του θρησκόληπτους φονταμενταλιστές για να μην καταλήξει στη φυλακή, απαντά με δυσανάλογη ισχύ, ανθρωπιστικές κρίσεις, και τα δικά της εγκλήματα πολέμου.
Σε αυτή τη δύσκολη στιγμή, η δημόσια συζήτηση στην Κύπρο καταφέρνει να είναι λυπηρά επιφανειακή. Μοιάζουν να υπάρχουν μόνο δύο επιλογές: είτε θα είσαι πλήρως με το Ισραήλ εξαπολύοντας κάθε ρατσιστικό και ισλαμοφοβικό στερεότυπο κατά των Παλαιστινίων, είτε θα είσαι πλήρως με τους Παλαιστίνιους αιτιολογώντας κάθε έγκλημα, προσαρμόζοντας τα εγκλήματα της Χαμάς στο φίλτρο που μοιάζει πιο κατάλληλο.
Και αυτό δεν αφορά μόνο την Κύπρο, γιατί η τρομοκρατική επίθεση της Χαμάς και η αντεπίθεση του Ισραήλ φέρνουν ξανά στην επιφάνεια τις διαχωριστικές γραμμές των προκαταλήψεων, και γίνονται εργαλείο του κάθε απατεώνα που ουρλιάζει πως είτε είσαι μαζί μας είτε εναντίον μας, ή γίνονται συναισθηματικό αποκούμπι όποιου δεν θέλει να αντιληφθεί πως μια τραγωδία βρίσκεται σε εξέλιξη και νομίζει πως μπορεί να ξορκίσει το κακό βαφτίζοντας τη μια πλευρά «δαίμονες».
Δεν είναι όμως μόνο αυτές οι επιλογές. Η συζήτηση αν είμαστε με τους μεν ή με τους δε είναι πλασματική και αναπαράγεται και γιγαντώνεται από πολιτικούς και από ΜΜΕ που έχουν επιλέξει προϊόν να πουλήσουν, αντί για πολιτική ή ηθική θέση. Θέλω να πιστεύω πως η πλειοψηφία των ανθρώπων, η πλειοψηφία όλων εμάς, φρίττει μπροστά στα όσα έκανε η Χαμάς στις κοινότητες στα σύνορα της Γάζας με το Ισραήλ. Και σοκαρίζεται από την ευκολία με την οποία η ισραηλινή κυβέρνηση επιλέγει να ξορκίσει τα συλλογικά τραύματα του λαού της με εγκλήματα πολέμου.
Και οι δύο αντιδράσεις μπορούν να συνυπάρχουν στο ίδιο μυαλό και στην ίδια πρόταση. Γιατί είναι δεδομένο πως δεν θέλει κανείς παιδιά να πεθαίνουν, είτε από μαχαίρια και όπλα είτε από βόμβες. Δεν χρειάζεται βαθιά ανάλυση των γεωπολιτικών δεδομένων ή αυξημένο πολιτικό κριτήριο. Χρειάζεται μόνο να βλέπεις μια είδηση, μια εικόνα, μια δήλωση μπροστά σου. Να τα επεξεργάζεσαι. Και να τα κατανοείς με δικά σου λόγια, και όχι λόγια άλλων.
Γράφοντας το 1946, για ένα θέμα κάπως διαφορετικό που αφορούσε τη χρήση της γλώσσας, αλλά παρεμφερές στην πολιτική του διάσταση, στο κείμενο του «Η πολιτική και η αγγλική γλώσσα» (Politics and the English language), ο Τζορτζ Όργουελ έλεγε (μετάφραση δική μου, με όλα τα λάθη και τις αστοχίες –μπορείτε να βρείτε το πρωτότυπο κείμενο στο διαδίκτυο):
«Στην εποχή μας, η πολιτική ομιλία και γραφή αποτελεί σε μεγάλο βαθμό την υπεράσπιση του αδικαιολόγητου. Μπορεί κανείς να δικαιολογήσει πράγματα όπως τη συνέχιση της κυριαρχίας της Βρετανίας στην Ινδία, τις εκκαθαρίσεις και τις απελάσεις στη Ρωσία, τη χρήση της ατομικής βόμβας στην Ιαπωνία, όμως μόνο από επιχειρήματα τα οποία είναι πολύ βάναυσα για τον περισσότερο κόσμο να αντιμετωπίσει, και τα οποία δεν ταιριάζουν με τους δεδηλωμένους στόχους των πολιτικών κομμάτων. Για αυτό η πολιτική γλώσσα πρέπει να αποτελείται σε μεγάλο βαθμό από ευφημισμούς, “εύλογα ερωτήματα” και απολύτως νεφελώδεις ασάφειες».
Μόνο με ασάφειες και ευφημισμούς μπορεί κανείς να «επιλέγει πλευρά» σε μια πολύπλοκη τραγωδία που εξελίσσεται και προκύπτει εδώ και αιώνες, και σήμερα κορυφώνεται για άλλη μια φορά. Η μόνη πολιτική και ηθική προσέγγιση σε αυτά που συμβαίνουν δίπλα μας, είναι η αναζήτηση λύσεων. Πώς αποτρέπονται και άλλοι θάνατοι αθώων πολιτών; Πώς τιμωρούνται μόνο οι ένοχοι από κάθε πλευρά και όχι μόνο οι αθώοι;
Δεν υπάρχει δίλημμα, δεν υπάρχει κάτι άλλο πέρα από αυτό. Και πέρα από τους λίγους φωνασκούντες, νομίζω οι πλείστοι Κύπριοι το ξέρουμε καλά.
