Του Γιάννη Ιωάννου
Παρακολουθώντας κανείς το σύνολο των επετειακών εκδηλώσεων για τα πενηντάχρονα του πραξικοπήματος και της εισβολής, το καλοκαίρι του 1974, αλλά και σειρά δημοσιογραφικών αφιερωμάτων και ντοκιμαντέρ για τα γεγονότα και τους πρωταγωνιστές της εποχής αναρωτιέται αν υπάρχει, σήμερα, μισό αιώνα μετά, τρόπος για να πείσεις τον μέσο Κύπριο πολίτη για το αν η σημερινή υπόθεση επίλυσης του Κυπριακού είναι υπαρξιακή και τον αφορά άμεσα. Το περασμένο Σάββατο 20 Ιουλίου παρακολούθησα την εκδήλωση στο Προεδρικό, διάβασα κι άκουσα (σε ορισμένα συμμετείχα μάλιστα ερωτώμενος) σειρά αφιερωμάτων και αναρτήσεων στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης –συμπεριλαμβανομένων των πολιτικών μας– και παράλληλα πέρασα την ημέρα μου όπως κάθε μέσος Κύπριος οικογενειάρχης. Πήγα στη θάλασσα με την οικογένεια και το παιδί μου, ξεκουράστηκα λίγο, μίλησα με τον, τότε 26χρονο, πατέρα μου –που βίωσε τα γεγονότα– και προσπάθησα να αναλογιστώ το χρονικό βάθος, τη σημειολογία και τους συμβολισμούς μιας μέρας που γέννησε όλα τα κακά μας. Μιας ημέρας που προκάλεσε νεκρούς, ξεριζωμό, αγνοούμενους, την κατοχή και τον διαχωρισμό της πατρίδας μας.
Δεν είμαι σίγουρος, για να είμαι ειλικρινής, αν έχω πειστεί πως πενήντα χρόνια μετά η υπόθεση επίλυσης του Κυπριακού αφορά τον μέσο συμπολίτη μου εκεί έξω. Κι αν δεν τον αφορά δηλώνω, επίσης, αδυναμία για το αν υπάρχει τρόπος να του εξηγήσω πειστικά πώς και με ποιο τρόπο θα απαλλαγούμε από το στάτους κβο μισού αιώνα. Μπορεί να γράφω τα ρεπορτάζ μου, τις αναλύσεις μου και τις αναρτήσεις μου στο Χ –που κάποιοι εκτιμούν και κάποιοι απορρίπτουν μετά βδελυγμίας– αλλά δεν αισθάνομαι πως υπάρχει ένας αποδεκτός τρόπος για να πείσεις τον μέσο/η Κύπριο/α να κατανοήσει πως τα επόμενα πενήντα χρόνια όχι μόνο θα είναι δύσκολα για την επιβίωσή του αλλά, μάλλον, οδηγούν σε συνθήκες διαχωρισμού παγιωμένες ως προς τη γεωγραφική, πολιτική και, επίσης πιθανόν, νομική τους προέκταση. Και παραδόξως αισθάνομαι πως αυτή μου η αδυναμία δεν αποτελεί μόνο μια προσωπική ειλικρινή παραδοχή, αλλά το μέτρο του «αν δεν μπορώ εγώ να το κάνω, φαντάσου οι πολιτικές μας ελίτ», δεδομένου ότι αυτό είναι ένα σχόλιο για τη δική τους αμφισημία και, ενίοτε, ανειλικρίνεια, παρά για τη δική μου ικανότητα («μέσα στην ανικανότητα που απορρέει από τη διαπίστωσή μου).
Το «υπάρχει τρόπος;» δεν είναι μόνο ο τίτλος αυτού του μικρού άρθρου της προσωπικής μου γνώμης, αλλά και ένα ερώτημα που παράλληλα με τη μεθοδολογία (προκειμένου να απαντηθεί διττά με ένα «ναι» ή με ένα «τσου») οφείλει να αποτελεί και το υπαρξιακό ερώτημα της ελληνοκυπριακής κοινότητας, της δικής μας δηλαδή, μισό αιώνα μετά την εισβολή της Τουρκίας στην Κύπρο το 1974. Αν υπάρχει τρόπος να πείσουμε τους συμπολίτες μας ότι υπάρχει λύση στο Κυπριακό που θα μας απαλλάξει από την κατοχή και θα επανενώσει την πατρίδα μας τότε, αναπόφευκτα, υπάρχει και αυτή η λύση ως ρεαλιστικό και εφαρμόσιμο σενάριο και ο μισός αιώνας που πέρασε δεν ήταν τίποτα άλλο παρά η ωρίμανση προς αυτή την κατεύθυνση. Ή μήπως είμαι υπερβολικά αισιόδοξος;
Μεταξύ αυτής της συνειδητοποίησης και του «λύση», «απελευθέρωση», «λύση με το σωστό περιεχόμενο», «χαλαρή ομοσπονδία», «λύση δύο κρατών», «νέο ρεαλισμό», «λύση ενιαίου κράτους» κ.λπ, υπάρχει μια τεράστια απόσταση την οποία οφείλουμε, αναστοχαστικά, να διανύσουμε ως κοινωνία, ως πολίτες και ως ελληνοκυπριακή κοινότητα με αφορμή την συμπλήρωση πενήντα χρόνων από το 1974. Αν δεν το κάνουμε, τότε αλλοίμονό μας.
