Του Γιάννη Ιωάννου
Η εικόνα ενός 43χρονου Κύπριου άντρα να χτυπάει μια γυναίκα, με βρέφος στην αγκαλιά της, αφρικανικής καταγωγής, είναι ο ορισμός της ρατσιστικής έμφυλης βίας. Ο δράστης είναι συνειδητοποιημένος, γιατί χτυπά την πεσμένη γυναίκα με το παιδί, τσακώνεται με έναν άντρα και επιστρέφει να τη χτυπήσει ξανά. Τη χτυπά γιατί είναι αδύναμη και μαύρη και σύμφωνα με τις πληροφορίες του ρεπορτάζ γιατί η διαφορά αφορούσε την πράξη πώλησης ενός αυτοκινήτου που μάλλον φαίνεται να αφορά σε απάτη, εκ μέρους του.
Ο τύπος προφανώς και δεν είχε ενδοιασμούς να πουλήσει το αμάξι σε μια οικογένεια μεταναστευτικής ή προσφυγικής γεωγραφίας, αλλά όταν του παραπονέθηκαν ότι είχε βλάβη έκρινε σκόπιμο να φωνάξει «πως εδώ είναι η χώρα μου και κάνω ό,τι θέλω» και να επιτεθεί χρησιμοποιώντας βία. Βία που αποδεικνύεται ρατσιστική ακριβώς γιατί στο αντίστοιχο σκηνικό με Ελληνοκύπριους αν ο τύπος χτυπούσε γυναίκα με βρέφος δύο τινά θα συνέβαιναν: Ή θα τον έσφαζε κάποιος. Ζωντανό. Ή θα του έριχνε κάποιος τόσο ξύλο που –στα κυπριακά– «θα τον έλυνε». Ή αν το σκηνικό δεν κατέληγε σε ενέργειες βιαιοπραγίας, με μια απάτη θα τον έτρεχαν στα δικαστήρια και θα τους πλήρωνε κι από πάνω στο τέλος.
Ο δράστης, που όλοι είδαμε στο βίντεο, πρέπει να τιμωρηθεί παραδειγματικά. Ακριβώς γιατί η πράξη του είναι προφανής. Πρέπει να φυλακιστεί και να σωφρονιστεί. Γιατί αν δεν υπάρξει δικαιοσύνη εδώ δύο τινά θα μπορούσαν να συμβούν: Ο επόμενος ίδιος αν σκοτώσει κάποιον αλλοδαπό, την επόμενη ημέρα ένας ριζοσπαστικοποιημένος τύπος μπορεί να εμφανιστεί για να οργανώσει 100 αλλοδαπούς «για να μη μας σκοτώνουν». Βάζοντάς τους να διαβάσουν το θεωρητικό έργο του Σαγιέντ Κουντμπ, που στην Αίγυπτο των αρχών του ’60 ανακάλυψε τα γιλέκα αυτοκτονίας. Αν δε, σε ένα αντίστοιχο σκηνικό ο επόμενος ίδιος πέσει νεκρός ανάμεσα σε φονικές κλωτσιές στο κεφάλι από 100 αλλοδαπούς, ο ρατσισμός θα κάνει τα εδώ παραρτήματα της Χρυσής Αυγής να φτάσουν στο 25%. Ποιος θα χάσει από αυτόν τον φαύλο κύκλο βίας; Όλοι μας.
Ο ρατσισμός και η ξενοφοβία στην Κύπρο έχουν λόγους ύπαρξης πολύ πριν η Κύπρος καταστεί προορισμός προσφυγικών ροών ή παράτυπης μετανάστευσης και πολύ πριν ο κ. Νουρής αποτύχει με τη διαχείριση της πτυχής του μεταναστευτικού: Είναι ένας συνδυασμός που αφορά την εμπειρία από την προβληματική μας παιδεία, το ιστορικό αποτύπωμα του σοβινισμού και ρατσισμού (μετα-αποικιακού μάλιστα) και τον ψυχολογικό ετεροπροσδιορισμό σε σχέση με το τραύμα της τουρκικής εισβολής και της κατοχής. Ο Σύρος και ο Αφρικανός είναι οι αδύναμοι κρίκοι εκδήλωσής του όχι μόνον γιατί είναι μουσουλμάνοι και μαύροι, αλλά γιατί είναι και φτωχοί εκτός από μουσουλμάνοι και μαύροι. Δεν είναι σαν τους Ρώσους ή τους Μαλαισιανούς ολιγάρχες ή απατεώνες που ήρθαν εδώ για να πολιτογραφηθούν Κύπριοι. Ο ρατσισμός είναι επίσης η κ. Σωτηρούλα Χαραλάμπους που απευθύνονταν στη ρουμανικής καταγωγής κ. Βελκουλέσκου τότε επί κρίσης λέγοντάς της το αμίμητο «οι γυναίκες της χώρας σου λόγω κρίσης κατέληγαν στα καμπαρέ». Είναι επίσης η θρασυδειλία του Νεοκύπριου που δεν θα τολμήσει να πει ποτέ σε έναν μαύρο, 1.90, Βρετανό στο Λονδίνο ή στο Μπέρμιγχαμ «πόθεν είσαι εσούνι» για να μη φάει καμιά σφαλιάρα στα… μάτια. Είναι επίσης η υποκρισία του, σε κάθε ευκαιρία, «την Ελλάδαν θέλομεν κι ας τρώγωμεν πέτρες» αλλά του απαξιωτικού «καλαμαράς» με το πρώτο συνθετικό που παραπέμπει στα καλιαρντά για τον ομοφυλόφιλο -αν κάπου διαφωνούμε ή έχουμε, π.χ. οικονομική, διαφορά.
Για να πολεμήσουμε τον ρατσισμό στην Κύπρο και για να μη φτάνουμε στο σημείο ένας 43χρονος να δέρνει μια μάνα με το βρέφος στην αγκαλιά της ή ένας serial killer να εξαφανίζει τις γυναίκες που πλένουν τους γονείς μας χρειάζονται τρία πράγματα: Καλύτερη παιδεία, καλύτερα κοινωνικά αντανακλαστικά και καλύτερο νομοθετικό πλαίσιο. Το πρώτο θα μας κάνει ανεκτικότερους και καλύτερους ανθρώπους. Ιδίως απέναντι στο διαφορετικό. Το δεύτερο θα συμβάλει στο να απομονώνουμε σε κάθε έκφανση της κοινωνικής ζωής ή κοινότητας το μίσος και την ρητορική του. Και το τρίτο θα ηγηθεί διά του παραδείγματος τόσο στην ικανοποίηση του αισθήματος δικαιοσύνης όσο και στην προστασία των αδύναμων εκεί έξω.
Ο 43χρονος στη Λάρνακα είναι αθώος μέχρι την ημέρα που η Δικαιοσύνη θα αποφανθεί γι’ αυτόν. Στο βίντεο χτυπάει βάναυσα, δις, μια γυναίκα που κρατά ένα βρέφος στην αγκαλιά της. Το είδαμε όλοι και δεν χωρεί καμιά αμφιβολία επί τούτου. Αυτά τα ολίγα περί ρατσισμού.
