Του Γιάννη Ιωάννου
Μπορεί η επανεκλογή Μακρόν για μία δεύτερη θητεία στον δεύτερο γύρο των γαλλικών εκλογών να γέμισε αισιοδοξία την Ευρώπη, ωστόσο η αύξηση των ποσοστών της ακροδεξιάς Μαρίν Λεπέν δεν επιτρέπει υπερβολική, από αυτή. Η ψαλίδα μεταξύ των δύο υποψηφίων μειώθηκε σε σύγκριση με τις προεδρικές του 2017 στον δεύτερο γύρο (66,1% έναντι 33,9% και 58,5% έναντι 41,5%, αντίστοιχα), ενώ η παρουσία του έτερου υποψηφίου της Ακροδεξιάς, Ερίκ Ζεμούρ, καθώς και τα ποιοτικά χαρακτηριστικά της ψήφου προς τη Λεπέν (από τα προάστια, τα γαλλικά υπερπόντια διαμερίσματα και κοινότητες μη λευκών-καθολικών Γάλλων) είναι σοβαρές ενδείξεις για την κανονικοποίηση της γαλλικής Ακροδεξιάς –τάση που η ίδια η Μαρίν Λεπέν καλλιέργησε μετά το 2017 με απόψεις που εστίασαν στην οικονομία έναντι της κλασικής προσέγγισης του χώρου εναντίον της Ε.Ε., του Ισλάμ και της μετανάστευσης. Η συνέχεια για τον Μακρόν, όπως σε κάθε Γάλλο Πρόεδρο (μετά τον Ντε Γκολ και οι Μιτεράν και Σιράκ) κατά τη διάρκεια της δεύτερης θητείας του, δεν θα είναι εύκολη φυσικά. Ιδίως αν ο Μακρόν, στις εκλογές για την Εθνοσυνέλευση, απωλέσει την κοινοβουλευτική πλειοψηφία.
Η συζήτηση όμως για την Ακροδεξιά στη Γαλλία είναι μια συζήτηση τα ποιοτικά χαρακτηριστικά της οποίας πηγαίνουν πίσω στον τρόπο διαμόρφωσης, μεταπολεμικά, της Ε΄ Γαλλικής Δημοκρατίας. Και ο τρόπος που κάθε φορά προβάλλεται ή αναπαράγεται στη δημόσια συζήτηση στον ελληνόφωνο χώρο δεν εξάγει τα ίδια χρήσιμα συμπεράσματα. Εξάλλου η Γαλλία λόγω της παράδοσης του Διαφωτισμού και του πώς η Γαλλική Επανάσταση διαμόρφωσε κάποιες σύγχρονες μορφές ρεπουμπλικανισμού κυριαρχεί στη σύγχρονη συζήτηση στον διεθνή Τύπο ή στις αναλύσεις για το φαινόμενο της Ακροδεξιάς, της ανόδου ή της πτώσης της –ανά περιόδους.
Η Λεπέν μπορεί να αύξησε τα ποσοστά της αλλά δεν θα επιβιώσει πολιτικά. Ακριβώς γιατί όπως συμβαίνει, συχνά, με τα ακροδεξιά κόμματα, αλλά όπως συνέβη και ιστορικά με το κόμμα του πατέρα της, οι συνθήκες που παρατηρούνται είναι δύο: Η εμφάνιση σκληρότερων τάσεων κάθε φορά που η Ακροδεξιά τείνει να παίξει/κινηθεί πολιτικά με συστημικούς όρους. Στην προεκλογική στη Γαλλία είδαμε εξάλλου τον Ερίκ Ζεμούρ να υιοθετεί ακόμη σκληρότερο λόγο από τη Λεπέν και να εναντιώνεται ακόμη και στο ζήτημα των Ουκρανών προσφύγων του πολέμου. Το δεύτερο είναι συγκείμενο της γαλλικής Ακροδεξιάς που διαχρονικά, σε επίπεδο κόμματος, αποτέλεσε μια «οικογενειακή» υπόθεση για τους Λεπέν. Ήδη, η ανιψιά της Μαρίν Λεπέν, Μαριόν Μαρεσάλ, αμφισβητεί ανοικτά τη θεία της και προαλείφεται για να της «κλέψει το κόμμα», κλείνοντας το μάτι στον Ζεμούρ και κινούμενη στις γραμμές της σκληρής ιδεολογικής καθαρότητας της γαλλικής Ακροδεξιάς.
Κι εδώ ποντάρει, διαχρονικά, η γαλλική Ακροδεξιά (διαφορετική από την εμπειρία σε Ελλάδα και Κύπρο). Στο ότι η συζήτηση στη γαλλική δημόσια σφαίρα γίνεται πάντα με όρους πόλωσης σε μια κοινωνία που βίωσε και εκτέθηκε σε διαφορετικής έντασης εκφάνσεις πολιτικής βίας μεταπολεμικά. Λόγω του πολέμου στην Αλγερία, λόγω του Μάη του ’68, λόγω του άκρατου συντηρητισμού κάποιων καθολικών κύκλων, λόγω των ισλαμικών κοινοτήτων και της τρομοκρατίας τα τελευταία χρόνια. Δείτε τη συζήτηση για τα χτυπήματα τρομοκρατίας, μετά το 2015, στα τηλεοπτικά πάνελ της Γαλλίας. Στο ένα παράθυρο κάποιος που θέλει να διώξει όλους τους Μουσουλμάνους από τη χώρα να τσακώνεται με κάποιον που δεν βρίσκει κανένα λόγο ανησυχίας για το αν το Ισλάμ, σε ένα προάστιο του Παρισιού, διαδίδεται με τον τακφιρισμό του πιο σκληροπυρηνικού ιδεολόγου της αλ Κάιντα. Σε αυτή ωστόσο την κοινωνία, των ταραχών του 1991-92, του 2015, των «Κίτρινων Γιλέκων» και του υψηλού πληθωρισμού και της ακρίβειας ο μέσος ψηφοφόρος με δημοκρατικά και προοδευτικά αντανακλαστικά –είτε προέρχεται από το κέντρο είτε από την Αριστερά– απέναντι στη Λεπέν συμπεριφέρεται, εκλογικά, υπεύθυνα ψηφίζοντας τον Μακρόν –ακόμη κι αν διαφωνεί μαζί του πολιτικά. Μια κουλτούρα φιλελευθερισμού βαθιά εμποτισμένη από τις δημοκρατικές παραδόσεις της Γαλλίας. Και μια υπεύθυνη στάση μεγάλου μέρους των ψηφοφόρων παρά τις αυξητικές τάσεις συντήρησης στη γαλλική κοινωνία και της κανονικοποίησης της Ακροδεξιάς –που αλλάζει προσωπείο σε mainstream πρότυπα παρά τον βαθύ ρατσισμό της, τη μισαλλοδοξία της, τον ευρωσκεπτικισμό της και τη σκληρή αντιμεταναστευτική της αντίληψη.
Απέναντι στην Ακροδεξιά και στην κανονικοποίησή της στην Ευρώπη, στις δημοκρατίες, δεν έχουμε μόνο τα εργαλεία της ιδεολογικής της αντιμετώπισης ή της κοινωνικής κατανόησης των γεννεσιουργών της αιτίων προκειμένου να αποκλείσουμε τη φτώχεια ή τον κοινωνικό αποκλεισμό ή να πολεμήσουμε τον ρατσισμό –π.χ. με το εργαλείο της παιδείας. Έχουμε και την ψήφο μας. Αυτή η ψήφος έσωσε τον Μακρόν. Και στη δεύτερη θητεία του οφείλει να βρει λύσεις για όλα τα υπόλοιπα.
