Του Παύλου Ξανθούλη
Ο πρόεδρος Χριστοδουλίδης δηλώνει «έσο έτοιμος» να εμπλακεί σε διαπραγματεύσεις για λύση του Κυπριακού. Όπου φτάσει κι όπου σταθεί, ο πρόεδρός μας προβάλλει τη δική του ετοιμότητα για επανέναρξη διαπραγματεύσεων «από εκεί που μείναμε στο Κραν Μοντανά». Και καλεί την τουρκική πλευρά σε συνομιλίες, υπό τον ΟΗΕ, εκθέτοντας την άρνησή της να προσέλθει στο τραπέζι του διαλόγου. Εκ του ασφαλούς, βεβαίως, διότι μέχρι τώρα η Άγκυρα, υιοθετεί πολιτική πρόταξης, αξιώνοντας εκ προοιμίου, εξασφάλιση «κυριαρχικής ισότητας» του παράνομου μορφώματος των κατεχομένων, ως προϋπόθεση για να συμμετάσχει σε νέα προσπάθεια λύσης του Κυπριακού. Τι θα γίνει όμως εάν η τουρκική πλευρά εμπλακεί τελικά σε μια νέα διαδικασία διαπραγματεύσεων, όπως έκανε το 2004; Και κυρίως ποια θα είναι η «βάση» αυτών των επιδιωκόμενων συζητήσεων;
Η απάντηση στο δεύτερο ερώτημα εκτιμάται ότι θα είναι καθοριστικής σημασίας, καθώς από αυτή τη «βάση» των επιδιωκόμενων συνομιλιών θα εξαρτηθεί και κατά πόσον η τουρκική πλευρά θα εμπλακεί σε ένα νέο διάλογο. Με πιο απλά λόγια, εάν η «βάση» των επιδιωκόμενων συνομιλιών έχει διαβρωθεί σε τέτοιο βαθμό, ώστε να αποκλίνει από τα ψηφίσματα του Σ.Α. ΟΗΕ και να χωράει το τουρκικό αφήγημα περί «κυριαρχικής ισότητας», τότε δεν θα ήταν έκπληξη η συμμετοχή Άγκυρας-ψευδοκράτους σε μια νέα διαδικασία λύσης του Κυπριακού.
Υπήρξε όμως διάβρωση του λεγόμενου συμφωνημένου πλαισίου λύσης διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδία, μετά το Κραν Μοντανά, στο οποίο παραπέμπει ο πρόεδρός μας; Ας δούμε τι μεσολάβησε από τότε μέχρι σήμερα:
• Η τουρκική πλευρά κατέθεσε υπόμνημα, προς τον γ.γ. ΟΗΕ για λύση στη βάση «κυριαρχικής ισότητας».
• Ο γ.γ. ΟΗΕ παρέλαβε το υπόμνημα και δεν το επέστρεψε ως απαράδεκτο, γεγονός που προσέδωσε στο τουρκικό αίτημα επίσημη υπόσταση.
• Ο ίδιος ο Αντόνιο Γκουτέρες παρουσιάστηκε έτοιμος μάλιστα να «τετραγωνίσει τον κύκλο», μεταξύ του αμφιλεγόμενου πλέον «συμφωνημένου πλαισίου» διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας και του τουρκικού υπομνήματος για λύση δύο κρατών.
• Επίσης, τα Ηνωμένα Έθνη για πρώτη φορά, εκχώρησαν καθ’ υπέρβαση εξουσίας, τμήμα της νεκρής ζώνης στις αρχές του κατοχικού ψευδοκράτους (γήπεδο Τσετίν Καγια), παρά τα διαβήματα της Κυπριακής Δημοκρατίας.
• Επιπλέον, ο εκπρόσωπος του Αντόνιο Γκουτέρες στην Κύπρο, συζήτησε με την τουρκική πλευρά μια «πρακτική διευθέτηση» μεταξύ ΟΥΝΦΙΚΥΠ και ψευδοκράτους, το οποίο απαιτεί χωριστή συμφωνία στρατιωτικού καθεστώτος (SOFA), σαν να είναι κυρίαρχο κράτος.
• Ο ειδικός απεσταλμένος του γ.γ. ΟΗΕ στην Κύπρο επιχείρησε ακόμη να ανακινήσει το «απευθείας εμπόριο», δηλαδή την πρόταση Κανονισμού της Κομισιόν για ταϊβανοποίηση της κατεχόμενης Κύπρου.
• Η αναβίωση έγκρισης του απευθείας εμπορίου επαναφέρεται ταυτόχρονα και ως βασική απαίτηση της Άγκυρας και του Ερσίν Τατάρ, ενώ όπως δημοσιεύσαμε η Μαρία Άνχελα Ολγκίν Κουεγιάρ συζήτησε τις εν λόγω τουρκικές θέσεις με τον πρόεδρο Χριστοδουλίδη. Πριν αποχωρήσει από την Κύπρο, σε συνέντευξή της στην «Κ», είχε υποδείξει ότι «η κυβέρνηση Χριστοδουλίδη έχει μία πολύ καθαρή εικόνα και ξέρει τι θα μπορούσε να ξεκλειδώσει την διαδικασία».
• Ενώ συζητείται μια νέα ενδεχόμενη προσπάθεια Γκουτέρες προς την κατεύθυνση επανέναρξης διαπραγματεύσεων, η Άγκυρα κατέστησε και τυπικά «εθνική πολιτική» τη «διεθνή αναγνώριση της ‘ΤΔΒΚ’» με απόφαση της Μεγάλης Τουρκικής Εθνοσυνέλευσης.
• Σε όλα αυτά, θα ήταν ορθό να συνυπολογίσουμε ότι το Συμβούλιο της Ευρώπης αποφάσισε τον τερματισμό επιτήρησης της υπόθεσης Τιτίνας Λοϊζίδου, με ό,τι αυτό συνεπάγεται στο προσφυγικό/περιουσιακό.
• Όπως και ότι η Ε.Ε., στην οποία είχε επενδύσει ο πρόεδρος Χριστοδουλίδης, όχι μόνο δεν ανέλαβε ενεργότερο ρόλο στο Κυπριακό, αλλά ούτε καν διόρισε «ισχυρή πολιτική προσωπικότητα με απόφαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου», όπως διαφήμιζε η Λευκωσία ότι θα έπραττε.
Υπό το φως όλων αυτών, μήπως θα ήταν φρόνιμο η ελληνοκυπριακή πλευρά να «ανακρούσει πρύμνα»; Έχω την εντύπωση ότι το πλέον σημαντικό εδώ που βρισκόμαστε δεν είναι η άτακτη υποχώρηση του προέδρου Χριστοδουλίδη που για ενάμιση χρόνο ζητάει συνομιλίες. Αλλά, η ειλικρινής παράθεση δεδομένων, προκειμένου ο κόσμος να είναι σε θέση να αποκρυσταλλώσει άποψη για τις προδιαγραφόμενες εξελίξεις. Το αφήγημα Χριστοδουλίδη περί ετοιμότητας για λύση του Κυπριακού, μπορεί να παραπέμπει στη λογική του παγκόσμιου μότο των Προσκόπων «έσο έτοιμος», αλλά από μόνο του είναι «ξεκάρφωτο». Άλλωστε, όπως είναι γνωστό, το «προσκοπικό καθήκον» εκτείνεται και στην ειλικρίνεια και στην ανάληψη ευθύνης, στοιχεία τα οποία ελλείπουν από το κάδρο των ενεργειών και των δηλώσεων του προέδρου της Δημοκρατίας.
