Του Παύλου Ξανθούλη
Η ανάφλεξη στη Μέση Ανατολή, το τρομοκρατικό κτύπημα της Χαμάς, ο ρόλος του Ιράν, τα κενά ασφαλείας του Ισραήλ, η εν εξελίξει αντεπίθεσή του ως επίσης και η ανατροπή της επιδιωκόμενης συμφωνίας της χώρας με τη Σαουδική Αραβία, οδηγούν σε πολλαπλούς συνειρμούς και σε ποικίλες αντιδράσεις, διεθνώς. Αντιδράσεις οι οποίες παραπέμπουν και σε ανατροπές και σε ένα νέο μείγμα σχέσεων και ρόλων, τους οποίους κάποιοι επιχειρούν να ενσαρκώσουν, προσβλέποντας προφανώς σε πολιτικά και οικονομικά οφέλη. Πρώτος και καλύτερος ο Ερντογάν, ο οποίος επέλεξε την απόλυτη ρήξη με το δυτικό στρατόπεδο, επιστρατεύοντας βαρείς χαρακτηρισμούς κατά των ΗΠΑ και του Ισραήλ και αυτοπροσδιορίζοντας τον εαυτό του ως τον προασπιστή των συμφερόντων όχι μόνο των Παλαιστινίων αλλά και του μουσουλμανικού/αραβικού κόσμου.
Αν υπάρχει κάποιος που αδιαμφισβήτητα κερδίζει από τον νέο ρόλο που επέλεξε να ενσαρκώσει ο Ερντογάν, είναι ο Βλαντιμίρ Πούτιν ο οποίος βλέπει τον πρόεδρο της Τουρκίας να σπάει τις ισορροπίες που μέχρι πρότινος διατηρούσε με τη Δύση, κάνοντας μια επιλογή στρατοπέδου που εκ των πραγμάτων εξυπηρετεί τα ρωσικά συμφέροντα. Ο Ρώσος πρόεδρος θεωρείται «ο μόνος σίγουρα κερδισμένος», καθώς τα νέα δεδομένα στη Μέση Ανατολή εκτιμάται ότι θα αποσπάσουν τόσο την προσοχή της Δύσης, όσο και το επίπεδο υποστήριξής της από την Ουκρανία. Το Politico δημοσίευσε ότι η επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου, αποτελεί ίσως το «καλύτερο δώρο» προς τον Πούτιν, ο οποίος την ίδια μέρα γιόρταζε τα γενέθλιά του, ενώ όπως έλεγαν κοινοτικοί κύκλοι στην «Κ», «ο κ. Πούτιν είναι ο υπ’ αριθμόν ένα ειδικός στην εκμετάλλευση του χάους».
Την ίδια ώρα, η Ε.Ε. αντέδρασε σπασμωδικά, καταδεικνύοντας ότι η εξωτερική της πολιτική μπάζει και χαρακτηρίζεται, αν μη τι άλλο, από μια μόνιμη ανεπάρκεια. Ο αρμόδιος επίτροπος Όλιβερ Βαρέλι εξήγγειλε την αναστολή πληρωμών και την επανεξέταση κάθε προγράμματος βοηθείας προς τους Παλαιστινίους, σημειώνοντας ότι «η Κομισιόν θα πρέπει να επανεξετάσει όλο το φάσμα των σχεδίων ανάπτυξής τους, ύψους 691 εκατ. ευρώ. Όλες οι πληρωμές σταματούν αμέσως» κατέληξε. Λίγο αργότερα, ο ύπατος έκπρόσωπος της Ε.Ε. Γιοσέπ Μπορέλ άδειασε τον επίτροπο και τις θέσεις του, γεγονός που καταδεικνύει ότι τα επίπεδα συντονισμού στις Βρυξέλλες βρίσκονται τόσο χαμηλά, όσο και το επίπεδο άσκησης της ευρωπαϊκής εξωτερικής πολιτικής. Ο κ. Μπορέλ σημείωσε ότι «θα ήταν ένα μεγάλο λάθος, σε αυτή την κρίσιμη ώρα, να σταματήσουμε τη στήριξή μας στην παλαιστινιακή Αρχή», προσθέτοντας ότι αυτό θα ήταν ένα «δώρο για τη Χαμάς». Το μοναδικό στοιχείο έκφρασης ενιαίας ευρωπαϊκής πολιτικής προσέγγισης, είναι η θέση στην οποία κατέληξε η Ε.Ε., αναγνωρίζοντας μεν ορθώς το αναμφισβήτητο δικαίωμα του Ισραήλ να αμυνθεί, τοποθετώντας όμως εξίσου ορθώς αστερίσκο στην αποκοπή ρεύματος, νερού και προμηθειών στη Γάζα.
Κι αν ο Πούτιν θεωρείται κερδισμένος και η Ε.Ε. πολιτικά ανεπαρκής, αυτός που δικαιωματικά διεκδικεί τον ρόλο του ανειλικρινούς είναι οι ΗΠΑ, οι οποίες γνωρίζουν πολύ περισσότερα, από όσα λένε, για τον ρόλο του Ιράν. Ο αξιωματούχος της Χαμάς Αλί Μπαρακά δήλωσε ότι το Ιράν ενημερώθηκε από την οργάνωση μισή ώρα μετά την έναρξη του τρομοκρατικού χτυπήματος. Ακόμη κι αν πιστέψουμε ότι το Ιράν που χρηματοδοτεί τη Χαμάς ενημερώθηκε τριάντα λεπτά μετά την έναρξη του τρομοκρατικού χτυπήματος, είναι προφανές ότι δεν κούνησε το δακτυλάκι του για να το φρενάρει. Άλλωστε, ο ηγέτης του Ιράν Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ,, αν και διέψευσε πληροφορίες για τον ρόλο της Τεχεράνης στο τρομοκρατικό κτύπημα, είπε ότι «φιλούμε τα χέρια εκείνων που σχεδίασαν την επίθεση». Αν λοιπόν οι ΗΠΑ επιθυμούν να είναι ειλικρινείς, οφείλουν αφενός να γνωστοποιήσουν τις πληροφορίες που διαθέτουν για τη «συνεργασία» της Χαμάς και του ιρανικού σώματος των «Φρουρών της Επανάστασης» το τελευταίο διάστημα, αντί να τις αφήνουν να κυκλοφορούν υπό τύπο διαρροής, ή να παραδεχθούν ότι ο λόγος που δεν τολμούν να το πράξουν είναι γιατί φοβούνται ότι η επίσημη τοποθέτηση του Ιράν στο κάδρο του τρομοκρατικού χτυπήματος, ενδέχεται να οδηγήσει σε διάχυση των συγκρούσεων με ανεξέλεγκτες συνέπειες, καθώς και στην υποχρέωση της διεθνούς κοινότητας να επιβάλει νέες κυρώσεις στο Ιράν, μία από τις μεγαλύτερες πετρελαϊκές χώρες. Κάτι που εκτιμάται ότι θα εκτινάξει ψηλότερα τις τιμές του πετρελαίου και θα ενισχύσει ακόμη περισσότερο το ράλι του πληθωρισμού, με ό,τι αυτό συνεπάγεται.
