Του Παύλου Ξανθούλη
Η πρωτοβουλία «Αμάλθεια» για τον θαλάσσιο διάδρομο ανθρωπιστικής βοήθειας, προς τη Γάζα, πέραν της στήριξης των Παλαιστινίων που πρέπει να «αποτελεί το μείζον», είχε ένα αναμφισβήτητα θετικό αποτέλεσμα για τη Λευκωσία, αλλά και δύο διαφορετικές αναγνώσεις για το πολιτικό της εκτόπισμα. Μια ανάγνωση στο εσωτερικό που «απογείωσε» τον πρόεδρο Χριστοδουλίδη στα πλείστα εγχώρια ΜΜΕ, με εξαιρετική δόση υπερβολής. Και μια ανάγνωση στο εξωτερικό, που κατέγραψε μεν το θετικό της κυπριακής πρωτοβουλίας, αλλά κράτησε τον πρόεδρο σε διαφορετικό υψόμετρο. Όταν μάλιστα στην πρόσφατη Σύνοδο Κορυφής επιδιώχθηκε έμμεση κεφαλαιοποίηση της κυπριακής πρωτοβουλίας, προσβλέποντας σε κέρδη στο Κυπριακό, «οι εκ των έξω» προσγείωσαν τον πρόεδρο Χριστοδουλίδη.
Πριν πάμε όμως στη Σύνοδο Κορυφής, είναι καλό να δούμε πού στεκόταν η Κομισιόν, όταν η Κύπρος επιχειρούσε να πείσει για την «Αμάλθεια», ζητώντας ευρωπαϊκή στήριξη. Σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», η Κομισιόν, αντανακλώντας και θέσεις κρατών-μελών, όχι μόνο δεν έλαβε υπόψη την κυπριακή πρωτοβουλία, αλλά υιοθετούσε υποτιμητικό ύφος. Η προσπάθεια τής κυπριακής κυβέρνησης συναντούσε τείχος, με συγκεκριμένο κοινοτικό αξιωματούχο, να υποδεικνύει προς την κυπριακή κυβέρνηση ότι πριν πείσει τις Βρυξέλλες, θα έπρεπε να είχε πείσει τους βασικούς παίκτες της περιοχής, επικαλούμενος, μεταξύ άλλων, και μια χώρα που φερόταν να είχε επιφυλάξεις για την κυπριακή πρωτοβουλία. Θα πρέπει επίσης να επισημανθεί, ότι η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, πρόεδρος της Κομισιόν που επαναδιεκδικεί εκλογή για δεύτερη θητεία, αδιαφορούσε για την πρωτοβουλία «Αμάλθεια». Η κα Φον ντερ Λάιεν άλλαξε ρότα, μόνο όταν οι ΗΠΑ έκριναν και αποφάσισαν την υλοποίηση της κυπριακής πρωτοβουλίας, ενεργοποιώντας και την Ε.Ε. προς αυτή την κατεύθυνση. Κι έτσι, η πρόεδρος της Κομισιόν ήρθε στην Κύπρο και επιθεώρησε με τον πρόεδρο της Δημοκρατίας τις εγκαταστάσεις στο λιμάνι της Λάρνακας, ενώ είχε φροντίσει να δηλώσει περηφάνια για τον ηγετικό ρόλο του Νίκου Χριστοδουλίδη, ο οποίος λίγο νωρίτερα είχε εκφράσει στήριξη στην επανεκλογή της.
Και στην περίπτωση αυτή, η ανάγνωση ήταν διπλή. Τόσο το Προεδρικό όσο και τα πλείστα εγχώρια ΜΜΕ επικεντρώθηκαν στην ανάδειξη του ηγετικού ρόλου του Νίκου Χριστοδουλίδη, από την πρόεδρο της Κομισιόν, επιστρατεύοντας διθυραμβικά σχόλια. Αντίθετα, η ανάγνωση που επικρατεί σε σημαίνοντες κύκλους των Βρυξελλών και την οποία προσυπογράφω, είναι ότι η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ξεκίνησε την προεκλογική της καμπάνια από την Κύπρο, αξιοποιώντας τους προβολείς της παγκόσμιας κοινής γνώμης που ήταν στραμμένοι στην ανθρωπιστική τραγωδία στη Γάζα, προκειμένου να κεφαλαιοποιήσει μια πρωτοβουλία, στην οποία ουδέποτε είχε πιστέψει. Άλλωστε, είναι γνωστές και οι μονόπλευρες θέσεις της προέδρου της Κομισιόν υπέρ του Ισραήλ, οι οποίες είχαν οδηγήσει σε θύελλα αντιδράσεων, αναγκάζοντας τον Γιοσέπ Μπορέλ να την αδειάσει, λέγοντας ότι δεν εκφράζει τη θέση της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ενώ παράλληλα, εκατοντάδες ευρωυπάλληλοι είχαν συλλέξει υπογραφές αποδοκιμάζοντας τη στάση Φον ντερ Λάιεν έναντι των Παλαιστινίων.
Έχοντας λοιπόν όλα αυτά υπόψη, μόνο κάποιος αφελής μπορεί να θεωρήσει ότι η πρόεδρος της Κομισιόν παρείχε στήριξη στην πρωτοβουλία «Αμάλθεια» της κυπριακής κυβέρνησης. Απλώς, βρήκε μια πρωτοφανή ευκαιρία να την αξιοποιήσει προς όφελός της, κάτι που έκανε με τις ευλογίες του προέδρου Χριστοδουλίδη.
Έτσι, φτάσαμε στη Σύνοδο Κορυφής, στις 21-22 Μαρτίου, όπου, όπως λένε οι «κακές γλώσσες» των Βρυξελλών, ο πρόεδρος Χριστοδουλίδης «πήγε με τον αέρα της Αμάλθειας», θεωρώντας ότι αναβαθμίστηκε τόσο πολύ, ώστε μπορούσε να κεφαλαιοποιήσει την προς συζήτηση αναβάθμισή του και να εξασφαλίσει κέρδη στο Κυπριακό. Δυστυχώς για την Κύπρο η εκτίμηση του προέδρου Χριστοδουλίδη δεν επιβεβαιώθηκε. Ούτε η επιχειρηματολογία του, ούτε η «Αμάλθεια» στάθηκαν ικανές ώστε να εξασφαλίσει τον διορισμό Ευρωπαίου εκπροσώπου προκειμένου να συνδράμει τις προσπάθειες Ολγκίν για επανέναρξη της διαδικασίας. Οι εταίροι –και κυρίως η Γερμανία– «προσγείωσαν» τον πρόεδρο Χριστοδουλίδη στην πραγματικότητα, επαναλαμβάνοντας ότι εάν υπάρξει πρόοδος στο πλαίσιο της προσπάθειας Ολγκίν και δρομολογηθούν συνθήκες επανέναρξης διαπραγματεύσεων, τότε η Ε.Ε. θα διορίσει εκπρόσωπο και θα είναι παρούσα. Έτσι, στο εξωτερικό, τα βήματα της Ε.Ε. παραμένουν μετέωρα και η Λευκωσία «προσγειωμένη» μέχρι τη Σύνοδο Κορυφής του Απριλίου, έως ότου διαφανεί, εάν υπάρχει προοπτική επανέναρξης της διαπραγματευτικής διαδικασίας για λύση του Κυπριακού. Αλλά, στο εσωτερικό, ο πρόεδρος Χριστοδουλίδης εξακολουθεί να είναι «απογειωμένος». Κι αυτή η πτήση, η «εσωτερική», είναι που τον ενδιαφέρει. Για προφανείς λόγους, που όσο αστείο κι αν ακούγεται σήμερα, αφορούν στο 2028.
