Του Παναγιώτη Χριστιά
Πολλοί είναι αυτοί που θα χαίρονταν με μια ήττα του απερχόμενου προέδρου Εμανουέλ Μακρόν στις γαλλικές εκλογές όπως και με μια εκλογική νίκη της ακροδεξιάς υποψηφίου Μαρίν Λε Πεν. Ομοϊδεάτες της ή ορκισμένοι εχθροί της μοιράζονται ένα βαθύ μίσος για τη Δύση και την Ευρώπη. Φανατικοί αντιευρωπαϊστές οραματίζονται το οριστικό τέλος της Ένωσης μέσω ενός frexit που θα δρομολογήσει, κατά την άποψή τους, η νίκη Λε Πεν.
Την ίδια στιγμή οι φεντεραλιστές ελπίζουν ότι η επανεκλογή του Μακρόν για άλλη μία πενταετία, την τελευταία του στην Προεδρία της Γαλλίας, θα αναβιώσει τη διαδικασία υιοθέτησης του ευρωπαϊκού συντάγματος, που, μετά το αρνητικό αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος το 2004, είχε διακοπεί χωρίς ωστόσο ποτέ να εγκαταλειφθεί. Ο Γάλλος πρόεδρος αποδείχθηκε χαρισματικός. Το 2017 στα τριάντα εννιά του μόλις χρόνια εξελέγη στην Προεδρία της Γαλλίας, καταφέρνοντας να κυβερνήσει υπό «ομαλές» συνθήκες μετά βίας έναν χρόνο. Ακολούθησαν διαδοχικές κρίσεις, προσφυγικό, πανδημία, πόλεμος. Οι κρίσεις, η μία πιο πρωτοφανής από την άλλη, δοκιμάζουν τόσο τη Γαλλία όσο και ολόκληρη την Ευρώπη.
Ο νεαρός Πρόεδρος, «le gamin», ο «πιτσιρικάς» όπως τον αποκαλούσαν, κατάφερε να αντεπεξέλθει και να κερδίσει την εμπιστοσύνη όχι μόνο του γαλλικού λαού αλλά και των υπόλοιπων λαών της Ευρώπης, που βλέπουν σε αυτόν έναν ηγέτη της ευρωπαϊκής ενοποίησης. Με την ακροαριστερά και την ακροδεξιά εναντίον του, τις κινητοποιήσεις των «κίτρινων γιλέκων» (gilets jaunes) και χωρίς στην ουσία προεκλογική καμπάνια, κατόρθωσε να αυξήσει την πολιτική του επιρροή στον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών την προηγούμενη Κυριακή κατά περίπου τέσσερις ποσοστιαίες μονάδες και να λάβει πάνω από ένα εκατομμύριο περισσότερες ψήφους από την προηγούμενη αναμέτρηση.
Από την πρώτη στιγμή της εκλογής του έδωσε το στίγμα του αποφασισμένου ευρωπαϊστή ηγέτη, στηρίζοντας το όραμα μιας ομοσπονδιακής Ευρώπης, ικανής να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις των χαλεπών καιρών που διανύουμε. Σε κάθε κρίση, η λύση ήταν η ίδια για όλα τα Ευρωπαϊκά κράτη: περισσότερη Ευρώπη. Ο Μακρόν πίστεψε και πάλεψε γι’ αυτή τη λύση. Στάθηκε, για παράδειγμα, πλάι στην Κύπρο και την Ελλάδα στην αντιπαράθεση με την Τουρκία στο Αιγαίο και την ανατολική Μεσόγειο, υπενθυμίζοντας την ανάγκη της κοινής άμυνας και φύλαξης των συνόρων της Ένωσης. Την ίδια στιγμή, υπήρξε ο πρωτεργάτης της σύστασης κοινού ταμείου αντιμετώπισης των υγειονομικών και οικονομικών συνεπειών της πανδημίας μέσω κοινού δανεισμού των κρατών μελών της Ένωσης. Για τον Μακρόν, η ομοσπονδιακή Ευρώπη είναι η μόνη οδός προς την ευημερία των πολιτών των ευρωπαϊκών κρατών. Σε περίπτωση επανεκλογής του, φιλοδοξία του είναι τουλάχιστον η δημιουργία της ομοσπονδιακής Ευρώπης, με τον ίδιο για πρώτη φορά στην προεδρία της. Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και η αυξανόμενη επιθετικότητα μιας απροκάλυπτα πλέον ιμπεριαλιστικής δύναμης απαιτεί βαθιά τομή στη νοοτροπία των Ευρωπαίων. Απέναντι στη βαρβαρότητα της Ρωσίας του Πούτιν, που επιχειρεί να επιστρέψει στην γεωπολιτική κατάσταση της τσαρικής αυτοκρατορίας, υιοθετώντας το χιτλερικό δόγμα του ζωτικού χώρου (Lebensraum), η μόνη δυνατή απάντηση είναι η εφαρμογή του Συντάγματος. Μπορεί η Ευρώπη να στάθηκε τυχερή που ο πόλεμος ξέσπασε κατά τη διάρκεια της θητείας Μπάιντεν, από ποιον όμως θα μπορούσε να περιμένει βοήθεια σε περίπτωση επανεκλογής του Τραμπ; Είναι σχεδόν βέβαιο ότι ο τελευταίος θα επεδίωκε μια επωφελή για τις ΗΠΑ συμφωνία με τον Ρώσο δικτάτορα, αφήνοντας τους Ευρωπαίους στο έλεος ενός εγκληματία πολέμου.
Το ομοσπονδιακό εγχείρημα δεν είναι εύκολο. Δεν ήταν εύκολο ούτε και για εκείνους, για τους οποίους θεωρούμε δεδομένη την υιοθέτηση του ομοσπονδιακού μοντέλου, τις ΗΠΑ. Για να υιοθετηθεί το αμερικανικό Σύνταγμα και να ενωθούν οι Πολιτείες των ΗΠΑ σε ένα έθνος με κεντρική κυβέρνηση και θεσμούς χρειάστηκε να δοθεί αγώνας. Ένα από τα μνημειώδη έργα, απαύγασμα συνταγματικής σοφίας, γράφτηκε ακριβώς για να υπηρετήσει τον αγώνα για την αμερικανική ομοσπονδία. «Ο Φεντεραλιστής» (The Federalist Papers) αποτελείται από 85 δοκίμια που προτρέπουν τους πολίτες της Νέας Υόρκης να επικυρώσουν το νέο Σύνταγμα των Ηνωμένων Πολιτειών. Γραμμένα από τους Αλεξάντερ Χάμιλτον, Τζέιμς Μάντισον και Τζον Τζέι, τα δοκίμια δημοσιεύτηκαν αρχικά σε δύο εφημερίδες της Νέας Υόρκης, το 1787 και το 1788 με το συλλογικό ψευδώνυμο Publius (Λαϊκός). Θεωρούνται από τις σημαντικότερες πηγές για την ερμηνεία και την κατανόηση της πρόθεσης του νομοθέτη και του αρχικού πνεύματος του αμερικανικού Συντάγματος. Οι συγγραφείς του Φεντεραλιστή έπρεπε να υπερβούν τη βαθιά ριζωμένη πολιτική εχθρότητα απέναντι σε μια ισχυρή Ένωση μεταξύ των πολιτειών. Οι συγγραφείς χρησιμοποίησαν τον Φεντεραλιστή για να προβάλουν το αντίθετο επιχείρημα: ότι μια ισχυρή εθνική κυβέρνηση δεν αποτελεί απειλή για την ελευθερία των πολιτειών. Στην πραγματικότητα, είναι ο μεγαλύτερος εγγυητής της. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο Χάμιλτον στην πρώτη εισαγωγική του έκκληση στον λαό της Πολιτείας της Νέας Υόρκης μέσα από τις σελίδες του Independent Journal: «Μετά από την αδιαμφισβήτητη εμπειρία της αναποτελεσματικότητας της υφιστάμενης ομοσπονδιακής κυβέρνησης, καλείστε να συζητήσετε για ένα νέο Σύνταγμα για τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής. Το θέμα από μόνο του δηλώνει την ύψιστη σημασία του. Οι συνέπειές του δεν περιλαμβάνουν τίποτε λιγότερο από την ύπαρξη της Ενωσης, την ασφάλεια και την ευημερία των τμημάτων από τα οποία αποτελείται, την τύχη μιας πολιτικής οντότητας που από πολλές απόψεις είναι η πιο ενδιαφέρουσα στον κόσμο». Τα ίδια ακριβώς θα μπορούσε κάποιος να ισχυριστεί σήμερα για το ευρωπαϊκό Σύνταγμα.
