Του Παναγιώτη Χριστιά
Πολλοί διανοούμενοι στη Δύση υποστηρίζουν ότι όλα τα φιλελεύθερα καθεστώτα είναι φιλοπόλεμα και ιμπεριαλιστικά, παρότι είναι προφανές ότι ισχύει το αντίθετο. Παράλληλα, θεωρούν ότι τα φιλελεύθερα καθεστώτα οδεύουν προς τον ολοκληρωτισμό, αν δεν είναι ήδη ολοκληρωτικά. Και πάλι ενάντια στο προφανές, υποστηρίζουν τα αυταρχικά καθεστώτα στον πόλεμο που κάνουν εναντίον της Δύσης.
Τα επιχειρήματά τους δεν είναι πολιτικά ή κοινωνικά αλλά πολιτισμικά. Η επικαλούμενη κριτική αφορά την υποτιθέμενη παρακμή της Δύσης και ως επί το πλείστον ήκμασε κατά τη διάρκεια των δεκαετιών του 1920 και του 1930. Πρόκειται κυρίως για κριτική την οποία απευθύνουν Γερμανοί διανοούμενοι μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο κατά του «αγγλικού συστήματος». Το αντιφιλελεύθερο μένος των ακροδεξιών και συντηρητικών αυτών στοχαστών, όπως ο Oswald Spengler και ο Carl Schmitt ή ακόμη και συγγραφέων, όπως ο Ερνστ Γιούνγκερ αλλά και φιλοσόφων όπως ο Μάρτιν Χάιντεγκερ, επιμένει να θεωρεί τη Νεωτερικότητα μια εποχή παρακμής και αναυθεντικότητας. Αντικείμενο της οργής τους ήταν και παραμένει ο καπιταλιστικός τρόπος ζωής, ο ηδονισμός και ο υλισμός των αξιών. Η κριτική τους αυτή αντιπαραθέτει ένα ρομαντικό πρότυπο επαρχιακής αγροτικής ζωής, μια εποχή κατά την οποία, σύμφωνα πάντα με αυτούς τους διανοούμενους, ο άνθρωπος ζούσε «αυθεντικά». Στα έργα τους καταγγέλλουν την έλλειψη αλληλεγγύης στις νεωτερικές κοινωνίες, την απομάκρυνση από τις πραγματικές χριστιανικές αξίες, όπως το ενδιαφέρον για τον συνάνθρωπο, και την αλλοτρίωση την οποία έχει επιφέρει η καταναλωτική κοινωνία. Ο νεωτερικός άνθρωπος περιγράφεται ως υβριστής, εγωιστής, υλιστής. Με άλλα λόγια είναι το αντίθετο του πνευματικά υπεύθυνου όντος. Προβάλλουν αρχές τις οποίες βρίσκουμε σε πολεμικές κοινωνίες, όπως τη φιλοπατρία, την αυτοθυσία, την αυταπάρνηση, τον αλτρουισμό. Επιπλέον, δε διστάζουν να χρησιμοποιήσουν βαρύτατους χαρακτηρισμούς για να εξευτελίσουν θεσμούς, οι οποίοι για αυτούς εναντιώνονται στη φυσική τάξη.
Για τους σύγχρονους ακόλουθούς τους, αυτούς που διαβάζοντας το έργο της Χάνα Άρεντ και του Μισέλ Φουκώ κατανόησαν ότι οι συγκεκριμένοι φιλόσοφοι στρέφονταν κατά του δήθεν δυτικού νεωτερικού ολοκληρωτισμού, τα αυταρχικά καθεστώτα του Ιράν και της Ρωσίας προάγουν αξίες τις οποίες η Δύση έχει εγκαταλείψει εδώ και πολλούς αιώνες. Τι και αν στα καθεστώτα αυτά η ομοφυλοφιλία θεωρείται έγκλημα και τα ατομικά δικαιώματα ακυρώνονται μπροστά στο δήθεν συμφέρον του όλου και την υποταγή στη θεία τάξη; Τα επιχειρήματα δεν αγγίζουν αυτού του είδους την κοντόφθαλμη κριτική. Διαβάζουν τόσο τα έργα των στοχαστών όσο και τη σύγχρονη πραγματικότητα αποσπασματικά, αποκόπτοντας τα πραγματικά γεγονότα και τις φιλοσοφικές αναλύσεις από το φυσικό τους συγκείμενο. Κόβουν και ράβουν σχηματίζοντας ένα patchwork, κάτω από το οποίο καλύπτουν οτιδήποτε δεν τους συμφέρει να δουν. Όταν για παράδειγμα αναφέρονται στον πόλεμο του Ισραήλ κατά της Χαμάς ή της Χεσμπολάχ, επικρίνουν το Ισραήλ, που, αν και οργανωμένο κράτος, αδυνατεί να χαλιναγωγήσει τις επιθετικές του ορμές ενάντια σε απλές τρομοκρατικές οργανώσεις. Αγνοούν έτσι το αδιαμφισβήτητο πλέον γεγονός ότι οι δύο αυτές οργανώσεις είναι στην ουσία δυνάμεις κρούσης του ιρανικού καθεστώτος, τις οποίες το Ιράν χρησιμοποιεί για να προσαρτήσει πολιτικά χώρες όπως η Παλαιστίνη, ο Λίβανος ή η Συρία. Δεν βλέπουν το προφανές, ότι όλο αυτό το δίκτυο των τρομοκρατικών οργανώσεων αποτελεί στην ουσία τις ιρανικές δυνάμεις κατοχής των χωρών γύρω από το Ιράν. Ο πραγματικός πόλεμος του Ισραήλ είναι συνεπώς εναντίον του Ιράν.
Σήψη και διαφθορά είναι η καθημερινότητα όλων των ολοκληρωτικών καθεστώτων. Το σοφιστικό επιχείρημα σύμφωνα με το οποίο η καπιταλιστική Δύση έχει το προνόμιο της διαφθοράς στηρίζεται στη μαρξιστική και νεομαρξιστική κριτική της καπιταλιστικής άρχουσας τάξης, στην ιδεολογία της καταπίεσης των εργατών από τα αφεντικά και στις κομμουνιστικές προφητείες για αταξική κοινωνία. Η συγκέντρωση πλούτου στα χέρια του Πούτιν ή των Μουλάδων ελάχιστα ενοχλεί τους επικριτές της Δύσης. Είναι από αυτά που δεν εντάσσονται στο γενικότερο σχήμα σκέψης τους και επομένως τα αγνοούν. Ούτε το γεγονός ότι ο Πούτιν θεωρεί τον γάμο των ομόφυλων ζευγαριών αποτέλεσμα της βαθιάς ηθικής κρίσης που μαστίζει τη Δύση, ούτε το γεγονός ότι το ιρανικό καθεστώς σφαγιάζει γυναίκες, οι οποίες αγωνίζονται για τα δικαιώματά τους τους πτοούν. Οι κατηγορίες για σήψη της φιλελεύθερης Δύσης από τα «ενάρετα» αυταρχικά καθεστώτα είναι καλοδεχούμενες όποια και αν είναι η βάση των επιχειρημάτων τους. Μια τέτοια διαστρέβλωση της πραγματικότητας είναι δυστυχώς ικανή να επηρεάσει ένα σημαντικό μέρος των ψηφοφόρων σε Ευρώπη και Αμερική. Αντισημιτισμός, θεωρίες συνωμοσίας εδραιωμένες στη διασπορά ψευδών ειδήσεων από τα τρολ των αυταρχικών καθεστώτων και ψευδοφιλοσοφικά σοφιστικά επιχειρήματα επιχειρούν να ανατρέψουν τα φιλελεύθερα καθεστώτα επιβάλλοντας τις απόψεις μιας υποτιθέμενης επιστροφής στην αυθεντική ζωή για τον Δυτικό άνθρωπο.
Δεν είναι τυχαίο ότι τα αντισημιτικά επιχειρήματα και οι ναζιστικές θεωρίες για τους Εβραίους επεκτείνονται σε ολόκληρη τη Δύση. Δεν είναι τυχαίο ότι πλέον σε φιλοπαλαιστινιακές διαδηλώσεις εμφανίζονται αγκυλωτοί σταυροί. Δεν είναι τυχαίο ότι στο σύνολό τους οι Δυτικές κοινωνίες σε Ευρώπη και Αμερική εμπλέκονται όλο και περισσότερο στον πόλεμο που αντιπαραθέτει το φιλελεύθερο Ισραήλ στο θεοκρατικό και σκοταδιστικό καθεστώς των Μουλάδων του Ιράν.
Τέλος, δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι οι δήθεν πατριώτες και θεοσεβούμενοι Φρουροί της Επανάστασης έχουν διαβρωθεί από τις ισραηλινές μυστικές υπηρεσίες και πλέον επιδίδονται σε έναν εσωτερικό πόλεμο εξόντωσης με ανακρίσεις και βασανιστήρια για τους «προδότες». Στην παρούσα κατάσταση, το ιρανικό καθεστώς παρουσιάζει τα ίδια συμπτώματα σήψης με το σοβιετικό καθεστώς πριν την πτώση του.
Ο κ. Παναγιώτης Χριστιάς είναι αν. καθηγητής πολιτικής και κοινωνικής φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου Κύπρου.
