Του Γιώργου Κακούρη
Όταν τις προάλλες ρώτησα στη μεσημβρινή ενημέρωση της Κομισιόν τους αρμόδιους εκπροσώπους πώς μπορούν να προστατευτούν οι πολίτες αυτοί της Ε.Ε. που αντιμετωπίζουν τις παρεμβάσεις της Τουρκίας στα εσωτερικά τους θέματα και στην ίδια την ταυτότητά τους, οι εκπρόσωποι, με κάθε καλή πρόθεση, μπορούσαν να πουν μόνο πως ο μόνος τρόπος είναι η επανέναρξη των διαπραγματεύσεων και η διευθέτηση του προβλήματος.
Αν και δεν διαφωνώ καθόλου με αυτή τη θέση, και μάλιστα χαίρομαι όταν Επίτροποι και εκπρόσωποι απαντούν σε απορριπτικούς ευρωβουλευτές πως τα όσα για τα οποία καταγγέλλουν την Τουρκία θα λυθούν με τη λύση του Κυπριακού, δεν μπορούσα να μην πάω ένα βήμα παρακάτω.
Το επόμενο ερώτημα είναι, με την ε/κ κοινότητα και την Τουρκία να βρίσκονται εν μέσω προεκλογικής περιόδου, την επίσημη ε/κ ηγεσία να αδιαφορεί για το μέλλον των Τουρκοκυπρίων και την Τουρκία να την ενδιαφέρει υπέρ το δέον τι γίνεται στο εσωτερικό της κοινότητας, τι μπορεί να κάνει η Κομισιόν και η Ε.Ε. για να προστατεύσει πολίτες της που είναι όμηροι της απάθειας και της κακοπιστίας Ελληνοκυπρίων και Τούρκων πολιτικών, και όμηροι του Τ/κ ηγέτη που εξελέγη με ύποπτες διαδικασίες και πειραματίζει με ανοησίες περί δύο κρατών;
Η απάντηση των εκπροσώπων της Κομισιόν αναγκαστικά περιορίστηκε στα όσα κάνει μέχρι σήμερα η Ε.Ε., με χρηματοδοτήσεις, τεχνική στήριξη και προώθηση των εμπορικών και κοινωνικών σχέσεων των δύο πλευρών.
Ποιος είναι ο ρόλος της Κομισιόν στο Κυπριακό; Πέρα από τα συμβολικά, αν και με τον τρόπο τους χρήσιμα ψηφίσματα και εκθέσεις του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, και πέρα από τα από καιρού εις καιρόν συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, η Κομισιόν είναι από τη φύση της ένας τεχνοκρατικός και πολιτικός οργανισμός με μεγάλο περιθώριο άσκησης επιρροής στα κράτη μέλη και εκτός Ε.Ε. Κυρίως μέσω οικονομικών πολιτικών, αλλά και χρησιμοποιώντας την υπεράσπιση κράτος δικαίου ως στόχο και ως εργαλείο. Η απάντηση λοιπόν της Κομισιόν σε κάθε ερώτηση για το τι κάνει σε μια από τις πολλές διαστάσεις του Κυπριακού περνά μέσα από τη γνωστή φόρμουλα, η οποία αν και ακούγεται ρητορική υποχρέωση εμπεριέχει σημαντικά πρακτικά στοιχεία: στήριξη λύσης ΔΔΟ με πολιτική ισότητα και τα λοιπά, τεχνοκρατική στήριξη ώστε οι πρόνοιες μιας πιθανής λύσης να συνάδουν με το κεκτημένο και τις αρχές της Ε.Ε., χρηματοδοτική στήριξη στην τ/κ κοινότητα και σε δικοινοτικά έργα, επιτήρηση της σωστής λειτουργίας του Κανονισμού της Πράσινης Γραμμής, ενθάρρυνση ΜΟΕ προς όφελος και των δύο κοινοτήτων.
Η διάσταση της χρηματοδότησης και της τεχνικής στήριξης, οι αναστηλώσεις μνημείων όλων των κοινοτήτων της Κύπρου, η ενίσχυση των εμπορικών σχέσεων, είναι όλα επιτεύγματα απτά για την ε/κ και την τ/κ κοινότητα. Πού βρίσκεται όμως η Ε.Ε. όσον αφορά την προστασία των δικαιωμάτων των πολιτών και του κράτους δικαίου, ιδιαίτερα όσον αφορά τους πιο ευάλωτους Τουρκοκύπριους; Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει πολλές φορές, ορθώς, υπερασπιστεί την κοινωνία των πολιτών και το κράτος δικαίου στην Πολωνία, την Ουγγαρία και αλλού. Όχι πάντα αποτελεσματικά, καθώς προσπαθεί να ισορροπήσει μεταξύ της μικροπολιτικής μεταξύ των κρατών μελών και της πολιτικής αρχών και τον ρόλο της ως φύλακα των Συνθηκών.
Στο ζήτημα του Κυπριακού δεν έχουμε αξιοποιήσει ως ε/κ πλευρά το γεγονός πως είμαστε δυνητικά οι καλύτεροι σύμμαχοι των Τουρκοκυπρίων απέναντι στο καθεστώς Ερντογάν και τη σημερινή Τουρκία. Αντιθέτως, καταφέρνουμε να θεωρούμαστε οι κακοί της υπόθεσης, ενισχύοντας το στερεότυπο που δημιούργησε ο Τάσσος Παπαδόπουλος το 2004 ως αυτών που δεν θέλουν λύση, και το οποίο αναβίωσε με τους αντιφατικούς χειρισμούς του μετά το 2016 ο Πρόεδρος Αναστασιάδης.
Για να ανατρέψουμε αυτή την εικόνα χρειάζονται βήματα που θα ενισχύσουν την τ/κ αντιπολίτευση και θα ενισχύσουν το επιχείρημα πως οι Τ/κ έχουν περισσότερα να κερδίσουν στη Λευκωσία από ό,τι από τη μακρινή Άγκυρα. Αλλά για να υπάρξει πραγματική πρόοδος στην εικόνα μας στην Ε.Ε. και για να αλλάξει η προσέγγιση της Κομισιόν που βλέπει το πρόβλημα μόνο ως κάτι στο οποίο ρίχνει ευρώ και βλέπουμε, πρέπει να είμαστε συνεπείς και σοβαροί. Με άλλα λόγια, για παράδειγμα, να μην παρουσιάζουμε ως ΜΟΕ την πρόσφατη απόφασή μας να τηρήσουμε τον Κανονισμό της Πράσινης Γραμμής.
