Του Γιώργου Κακούρη
Ενώ ο Ερσίν Τατάρ προσφωνούσε τον Ταγίπ Ερντογάν στη Λευκωσία «πρόεδρέ μου» εκνευρίζοντας τον Τούρκο Πρόεδρο σύμφωνα με την Avrupa, ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης κατευθυνόταν στο Στρασβούργο για να μιλήσει στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ως ηγέτης κράτους. Ήταν μια χρήσιμη αντιπαραβολή τόσο για όσους νομίζουν πως δεν έχουμε εργαλεία για να επιδιώξουμε πρόοδο στο Κυπριακό –αν θέλουμε–, και για όσους γαντζώνονται πάνω στην αυτοεικόνα της Κύπρου ως θύματος για να μη χρειαστεί ποτέ να αναλογιστούν ποιες είναι οι δικές μας αμαρτίες και αστοχίες.
Η συνεχιζόμενη αναγνώριση της Κυπριακής Δημοκρατίας ως νόμιμου κράτους και η συμμετοχή μας στην Ε.Ε. είναι ένα προνόμιο το οποίο έχουμε, γιατί δούλεψαν γι’ αυτό πολλοί Κύπριοι, και όσοι μας στήριξαν στην Ελλάδα και αλλού. Και ως προνόμιο είναι λάθος να το σπαταλάμε, όταν άλλοι παραμένουν παγιδευμένοι ως κατεχόμενα εδάφη και δορυφόροι.
Γι’ αυτό και, όσον αφορά την ομιλία του προέδρου στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πρέπει να αναγνωρίσουμε πως έκανε κάποια πράγματα σωστά. Υπήρξε ξεκάθαρη αναφορά στην στάση της Κύπρου όσον αφορά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, χωρίς αστερίσκους και υποσημειώσεις, από μια χώρα που έζησε εισβολή από ισχυρότερο γείτονά της. Οι Βρυξέλλες άκουσαν αυτό που περίμεναν από την Κύπρο, δεδομένων των αμαρτιών (του τέως ΠτΔ αλλά και του νυν ΠτΔ όταν ήταν ΥΠΕΞ) και των στερεοτύπων. Αναδείχθηκε η ευκαιρία της διασύνδεσης των ενεργειακών πόρων της Κύπρου με τις ανάγκες της Ε.Ε. και την πράσινη μετάβαση.
Ο ΠτΔ όμως έχασε και σημαντικές ευκαιρίες. Αναφέρθηκε στη συνδρομή της Ε.Ε. στο Κυπριακό χωρίς να εξηγεί περαιτέρω την πρόταση για απεσταλμένο ή για διασύνδεσή του με τα ευρωτουρκικά. Ούτε βέβαια και οι πλείστοι ευρωβουλευτές μπήκαν στην ουσία της πρότασης – ακόμη μία ένδειξη του πόσο πρόωρη είναι μια τέτοια συζήτηση και πόσο δύσκολη η υλοποίησή της. Ο πρόεδρος έφερε στο προσκήνιο το γεγονός πως το κράτος ανήκει σε όλες τις κοινότητες και τις θρησκευτικές ομάδες, χωρίς να παρουσιάσει λεπτομέρειες για το πώς βλέπει τη λύση, ή φράσεις κλειδιά όπως τη ΔΔΟ και την πολιτική ισότητα.
Στο Κυπριακό, μάλιστα, ο ΠτΔ θα μπορούσε να δώσει εκείνες τις ενδείξεις που αναμένουν οι Βρυξέλλες και η Νέα Υόρκη για να ενθαρρυνθούν, πως η ε/κ πλευρά θα συμβάλει στην πράξη στην κινητικότητα που λέει πως επιδιώκει (ασχέτως τι κάνει η τ/κ και η τουρκική πλευρά). Πεδίο δόξης λαμπρόν για να μεταφερθούν τυχόν προθέσεις για τον Κανονισμό της Πράσινης Γραμμής, τα οδοφράγματα, τα δικαιώματα των Τ/κ πολιτών, ακόμα και αν δεν προσφέρονται για το ε/κ ακροατήριο.
Από την ομιλία έλειπαν επίσης αυτά που ο ΠτΔ λέει στην Κύπρο, και που στις Βρυξέλλες πολλοί θέλουν να ακούσουν. Δέσμευση για ξεκαθάρισμα της εικόνας που αμαυρώνουν οι λογιστές και οι δικηγόροι που κατηγορούνται πως προσφέρουν υπηρεσίες παράκαμψης κυρώσεων σε Ρώσους ολιγάρχες. Συγκεκριμένες μεταρρυθμίσεις που γίνονται για τη δικαιοσύνη και το κράτος δικαίου. Μία χωρίς αμφισημίες δέσμευση πως η εποχή των χρυσών διαβατηρίων έκλεισε οριστικά. Μήνυμα πως οι συστάσεις της PEGA για τις παρακολουθήσεις και την έκθεση για το μαύρο βαν, που θα συζητούνταν την επόμενη, δεν θα καταλήξουν σε ένα φάκελο στο σέντε του Προεδρικού.
Ο κ. Χριστοδουλίδης είχε την ευκαιρία να απαντήσει στη δευτερολογία του σε όλα αυτά, μετά από παρεμβάσεις ευρωβουλευτών, ακόμα και Κύπριων: των Δ. Παπαδάκη για τη διαφθορά και την ανάγκη κάθαρσης, Γ. Γεωργίου για τις παρακολουθήσεις, και Ε. Σταύρου για τα προβλήματα που συνεχίζει να αντιμετωπίζει η Κύπρος σε θέματα ισότητας φύλου. Επέλεξε να μην απαντήσει.
Αφήνω για το τέλος, για σκοπούς έμφασης, το θέμα το οποίο ο πρόεδρος δεν άγγιξε καθόλου: αυτό της κλιματικής αλλαγής. Ναι, η πολιτική της Ε.Ε. δεν εξαρτάται από τη Λευκωσία, όμως μια χώρα που ερημοποιείται θα μπορούσε να θέσει τον εαυτό της στο επίκεντρο της συζήτησης για τις ανανεώσιμες, και όχι να μένει σε μια γενική αναφορά στην προστασία του περιβάλλοντος.
Σωστά ο ΠτΔ επεσήμανε πως το φυσικό αέριο μπορεί μόνο να είναι μεταβατικό στάδιο προς τις ανανεώσιμες και την πράσινη μετάβαση απαντώντας σε ευρωβουλευτή. Όμως η σύγχρονη διακυβέρνηση που υποσχέθηκε ο ΠτΔ είναι ατελής χωρίς θέσεις για την κλιματική κρίση.
