Το σκιώδες υπουργικό

Στην Κύπρο η εκ προοιμίου ανακοίνωση των μελών του υπουργικού συμβουλίου που θα απαρτίζουν την κυβέρνηση ενός υποψήφιου Προέδρου δεν είναι διαδεδομένη πρακτική. Τα σκιώδη υπουργικά που γνωρίζουμε καλά στις εναλλαγές κυβερνήσεων-αντιπολίτευσης των προηγμένων, πολιτικά, χωρών της Ευρώπης στην Κύπρο αποτελούν μια άγνωστη πολιτική πρακτική, η οποία συνδέεται με τη νομή της εξουσίας και την πολιτική –από τα κόμματα– στήριξη η οποία συνήθως αποτελεί και το κατ’ εξοχήν αντικείμενο συναλλαγής μεταξύ πρώτου και δεύτερου γύρου.

Κανείς δεν γνωρίζει, εξ αρχής, ποια στελέχη θα απαρτίζουν την εκάστοτε κυβέρνηση αυτού που θα επιλέξουν για να ψηφίσουν. Και σε κρίσιμα –για την Κύπρο– υπουργεία όπως αυτό των Οικονομικών, των Εξωτερικών και το Άμυνας καθώς και το υπουργείο Εσωτερικών, που στην Κύπρο όποιος το ελέγχει, ελέγχει ένα μεγάλο μέρος των πελατειακών σχέσεων, στη βάση των οποίων στήθηκε και εξακολουθεί να λειτουργεί αυτό το κράτος.

Στον πρόσφατο προεκλογικό είδαμε τον υποψήφιο του ΔΗΣΥ, Αβέρωφ Νεοφύτου, να αναφέρει πως στα υπουργεία Οικονομικών και Εσωτερικών θα διατηρήσει τους υφιστάμενους υπουργούς. Μια κίνηση που ωστόσο δεν δείχνει να εξυπηρετεί την αρχή της διαφάνειας αλλά να προσπαθεί να κλειδώσει, την επόμενη ημέρα τόσο σε κομματικό επίπεδο όσο και σε επίπεδο ιδεολογικού στίγματος, δεδομένου ότι ο κ. Νουρής με τις πολιτικές του στο μεταναστευτικό τυγχάνει αποδοχής κι από δεξιότερους ψηφοφόρους. Την ίδια στιγμή στο στρατόπεδο του «ανεξάρτητου» υποψηφίου Νίκου Χριστοδουλίδη ακούσαμε τόσο για τη δημιουργία υπουργικού με τη συμμετοχή του ΔΗΣΥ, όσο και για τεχνοκράτες υπουργούς από το εξωτερικό καθώς και για συμπατριώτες που έσπευσαν να του δώσουν, για θέσεις, το βιογραφικό τους. Με τη φημολογία των παραπολιτικών να κάνουν λόγο, σε αυτή την περίπτωση, για υποσχετικά υπουργικών θώκων που θα ικανοποιούσαν όλο το ετερόκλητο φάσμα υποστήριξης της υποψηφιότητας (ΔΗΚΟ, ΕΔΕΚ, ΔΗΠΑ, Θεοχάρους, κ.λπ.). Τέλος, αναφορικά με την υποψηφιότητα Μαυρογιάννη, ακόμη κι αν δεν έχει ακουστεί κάποιο όνομα ρεπορταζιακά ή παραπολιτικά, είναι εμφανές ότι το ΑΚΕΛ θα κυριαρχούσε στη σύσταση ενός υπουργικού στο σενάριο της εκλογής του.

Στην Κύπρο η απουσία γνώσης της πλήρους εικόνας μιας κυβέρνησης, που είναι αναπόφευκτα το υπουργικό συμβούλιο, πριν από την εκλογή ενός υποψηφίου δεν είναι μόνο μια πρακτική που συνδέεται με την ωριμότητα του πολιτικού μας συστήματος, αλλά μια αντίληψη που υπάρχει βαθιά αναπτυγμένη στην κουλτούρα της έλλειψης διαφάνειας. Το παρακολουθούμε σε κάθε προεδρική εκλογική αναμέτρηση, αλλά και στον τρόπο με τον οποίο εκλέγεται ο εκάστοτε πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων. Είναι φαινόμενο που το βλέπουμε επίσης και στους ημικρατικούς οργανισμούς αλλά και σε πολλές άλλες εκφάνσεις, όπως π.χ. οι προαγωγές σε τομείς της δημόσιας υπηρεσίας ή η πλήρωση θέσεων στη Βουλή ή την Ευρωβουλή σε σχέση με το ποιος κερδίζει την έδρα. Η αδιαφάνεια όχι μόνο διατηρεί ένα σύστημα κακιστοκρατίας αλλά επιβεβαιώνει και έναν εκ των βασικών κανόνων της πολιτικής στην Κύπρο: Ότι η πλειοψηφία όσων ασχολούνται ενδιαφέρονται για τα οφίτσια παρά για την ειλικρινή και ανιδιοτελή προσφορά προς τον τόπο. Η ύπαρξη διαφάνειας εξάλλου σε αυτό το επίπεδο, να γνωρίζεις το υπουργικό έξι μήνες ή ακόμη και ένα χρόνο πριν, θα αποτελούσε κορυφαία πράξη εκσυγχρονισμού και ηγεσίας διά του παραδείγματος που όχι μόνο θα περιποιούσε τιμή προς τους υποψήφιους αλλά θα έδινε κι ένα παράδειγμα από τα πάνω προς τα κάτω ως προς τη διαφάνεια, με εφαρμογή σε όλους τους τομείς του δημόσιου βίου. Ψηφίζεις τον Χ υποψήφιο για Πρόεδρο; Παίρνεις για υγεία, άμυνα, εξωτερική πολιτική, εργασιακά και δικαιοσύνη, τους Ζ, Υ και Ω ως χαράκτες κι εφαρμοστές της πολιτικής, σε κρίσιμα πεδία, του εν λόγω υποψηφίου.

Και σε αυτές τις εκλογές οι υπουργοί που θα απαρτίσουν την επόμενη κυβέρνηση θυμίζουν εκείνο το παγωτό-κυπελάκι με το «δωράκι-έκπληξη» από τα ’90s. Μπορεί να σου τύχει το ωραίο μπρελόκ που θέλεις αλλά μπορεί να σου τύχει και εκείνη η… βλακεία. Μέχρι η συναλλαγή, ωστόσο, στη βάση του κομματικού συστήματος να εκλείψει, μην έχετε αμφιβολίες για το ποιος θα είναι ο επόμενος υπουργός –και για το πλέγμα των δυνατοτήτων του– πριν από την εκλογή. Εξάλλου, η απομάκρυνση από το ταμείο επιβαρύνει –σχεδόν πάντα– τους πελάτες.

Twitter: @JohnPikpas