Του Γιάννη Ιωάννου
Ας ευχηθούμε τα αυτονόητα για το 2024. Υγεία, συλλογικότητα, ανθρωπιά και -στην Κύπρο- για ακόμη μια χρονιά την απελευθέρωση και επανένωση της πατρίδας μας. Η ευχή αυτή -που επισήμανε και ο πρόεδρος της Δημοκρατίας Νίκος Χριστοδουλίδης στο εορταστικό του ευχετήριο μήνυμα για τα Χριστούγεννα- έχει ένα μοτίβο στην Κύπρο και φέτος σηματοδοτούνται 49 εορτασμοί Χριστουγέννων και Πρωτοχρονιάς που ναι μεν ευχόμαστε το ίδιο, αλλά που η ευχή δεν μετουσιώνεται σε πραγματικότητα.
Πενήντα χρόνια, μισός αιώνας δηλαδή, είναι ένα πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα. Ιστορικά, διπλωματικά και πολιτικά ένα τέτοιο διάστημα χρόνου μπορεί να συνοψιστεί με πολλαπλούς τρόπους δεδομένου ότι η Κυπριακή Δημοκρατία παρέλυσε ως το κράτος που ιδρύθηκε το 1963-1964, επιβίωσε και επιβιώνει ως de jure οντότητα και από τον Ιούλιο του 1974 παραμένει ένα διαιρεμένο, de facto, κράτος υπό τουρκική στρατιωτική κατοχή.
Η συμπλήρωση φέτος πενήντα χρόνων αυτής της δύσκολης κατάστασης στην οποία η Κύπρος εισήλθε αμέσως μετά την ανεξαρτησία της δεν αποτελεί μόνο μια τραγική επέτειο αλλά και την υπενθύμιση πως ο χρόνος όχι μόνο περνάει, αλλά αφήνει πίσω του και ένα πολύ συγκεκριμένο αποτύπωμα -ιδίως σε ζητήματα που με όρους διπλωματίας παραμένουν άλυτα. Αρκεί κανείς να αναλογιστεί πως η γενιά των ανθρώπων, σαν τους πατεράδες ή τους παππούδες μας που το 1974 βρίσκονταν στην πιο παραγωγική τους ηλιακή φάση -μεταξύ 30 και 50 ετών- σήμερα ή δεν ζουν ή βρίσκονται προς το τέλος της ζωής τους, με όρους βιολογικού ρολογιού.
Ο πρόεδρος της Δημοκρατίας εξέφρασε την ευχή «το 2024 να σηματοδοτήσει την αρχή του τέλους της κατοχής της πατρίδας μας». Είναι μια ευχή που όλοι θέλουμε. Κάθε Κύπρια και Κύπριος που αγαπάει τον τόπο του ανιδιοτελώς και επιθυμεί την ειρήνη, την ευημερία και την ασφάλεια. Όπως όμως κάθε ευχή, η εν λόγω ευχή θα μπορούσε -πιο κυνικά- να παραφραστεί και ως «το 2024 μπορεί να σηματοδοτήσει και την ολοκλήρωση της διχοτόμησης της πατρίδας μας». Εξάλλου όπως συνόψισε η δυτική σκέψη ανά τους αιώνες, συνήθως συμβαίνει ορισμένοι άνθρωποι να θέλουν κάτι να συμβεί, κάποιοι το εύχονται να συμβεί και κάποιοι άλλοι το κάνουν να συμβεί. Μετά από μισό αιώνα της απαράδεκτης αυτής και μη βιώσιμης κατάστασης που ζούμε με το Κυπριακό, το 2024 δεν σηματοδοτεί κανενός είδους ευχολόγια. Τουναντίον, συνοψίζει τις διαστάσεις μεταξύ επιθυμίας, ευχολογίων και σκληρής δουλειάς σε σχέση με όσα συμβαίνουν ενώπιον μας.
Πενήντα χρόνια μετά ως Ελληνοκύπριοι δεν ξέρουμε, ακριβώς, τι θέλουμε στο Κυπριακό και δεν το έχουμε ορίσει -ως κοινωνικό συμβόλαιο σε μια μίνιμουμ συναίνεση και στρατηγικά, προκειμένου να εργαστούμε σκληρά για αυτό. Ευχόμαστε να απαλλαγούμε από την κατοχή και όταν μπαίνουμε στη διαδικασία να κάνουμε τα πράγματα να συμβούν αποτυγχάνουμε -όπως εκ του αποτελέσματος αποτύχαμε το 2004 και το 2017 να επιλύσουμε το Κυπριακό.
Αναπόφευκτα το 2024 θα κληθούμε, όλοι, να δούμε ξανά την απόσταση μεταξύ επιθυμίας, ευχολογίων και doing. «Εύχομαι σύντομα να δούμε την Κύπρο μας επανενωμένη και να δώσουμε στις επόμενες γενιές τη δυνατότητα να ζήσουν και να ευημερήσουν σε συνθήκες ασφάλειας και ειρήνης, σε ένα κράτος σύγχρονο, με στέρεα οικονομικά θεμέλια και ανθρωποκεντρική προσέγγιση» συνέχισε, και έχει δίκιο, ο πρόεδρος της Δημοκρατίας στο χριστουγεννιάτικο μήνυμά του. Το 2024 θα κρίνει, επίσης, αν και ο ίδιος θα διανύσει την απόσταση μεταξύ επιθυμιών, ευχολογίων και αποτελεσματικότητας.
Πενήντα χρόνια μετά το 1974 το άλυτο Κυπριακό θα μας δοκιμάσει όλους.
Με ευχές για ένα ευτυχές νέο έτος.
Twitter: @JohnPikpas
