Παραλληλισμοί

Σε πρόσφατη συνέντευξή του στο τηλεοπτικό δίκτυο France24, ο Πρόεδρος Αναστασιάδης συνέδεσε τον αναθεωρητισμό και την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία με τον αναθεωρητισμό της Τουρκίας και την κατάσταση στην Κύπρο. Η αναφορά Αναστασιάδη δεν ξεφεύγει από το γνωστό branding της θυματοποίησης και του παράπονου στην οποία βασίζουν τη ρητορική τους και η ε/κ και η τ/κ πλευρά. Ο Πρόεδρος δεν περιορίστηκε στην εύλογη ανησυχία των Ε/κ για την επιμονή της Τουρκίας να παραμείνει εγγυήτρια και της ομοσπονδιακής Κυπριακής Δημοκρατίας, αλλά επανέφερε ξανά το φόβητρο πως αποτελεσματική συμμετοχή των Τουρκοκυπρίων στη διακυβέρνηση θα σημάνει αυτόματα και έλεγχο της Τουρκίας στα εσωτερικά μας, λες και οι Τ/κ δεν είναι αυτόνομα όντα αλλά τηλεκατευθυνόμενα.

Το πρόβλημα δεν είναι μόνο ο διαμοιρασμός της εξουσίας και των ωφελημάτων της. Είναι η αδυναμία της ε/κ πολιτικής τάξης (και σημαντικού μέρους της τ/κ, που σήμερα βρίσκεται στην ηγεσία) να συνθέσουν τις ιστορικές πορείες και τις επιδιώξεις της κάθε κοινότητας και να χτίσουν τον χαρακτήρα μιας κυπριακής πολιτείας που δεν θα εξαρτάται από την εθνικότητα οποιουδήποτε. Οι χώρες της Βαλτικής για χρόνια συνεχώς επαναλάμβαναν προειδοποιήσεις για τη Ρωσία, λόγω των εμπειριών τους από τα χρόνια της Σοβιετικής Ένωσης. Εισακούστηκαν όμως όχι μόνο λόγω της εισβολής στην Ουκρανία, αλλά και γιατί για χρόνια πρόβαλλαν μια συγκεκριμένη, καθαρή, προοδευτική ταυτότητα που ηχούσε θετικά στα αφτιά των υπόλοιπων Ευρωπαίων και ερχόταν να ταιριάξει με τους στόχους και τα αφηγήματα Ε.Ε. και ΝΑΤΟ. Με άλλα λόγια, η τεχνολογικά πρωτοπόρα Εσθονία, για παράδειγμα, ή για να πάμε παρακάτω, η ουδέτερη από τον 19ο αιώνα Σουηδία ή η Φινλανδία που σταμάτησε τους Σοβιετικούς στον Χειμερινό Πόλεμο, έχουν ισχυρά αφηγήματα και συνεκτικές ταυτότητες να προβάλουν και να επανακαθορίσουν.

Και άλλες χώρες επιχειρούν να οικοδομήσουν εκ νέου ή να ενισχύσουν την εικόνα τους εν μέσω κρίσης: η Γερμανία προβάλλει τον εαυτό της ως την ήρεμη δύναμη που αναλαμβάνει τις ευθύνες της, η Ελλάδα προσπαθεί να αναδειχθεί στην σταθερή χώρα της νοτιοανατολικής Ευρώπης και η Τουρκία θέλει να αποτελέσει τον ουδέτερο διαμεσολαβητή.

Πού βρίσκεται λοιπόν η Κύπρος σε αυτό το νέο σκηνικό ανακατασκευής ταυτοτήτων; Θα μπορούσε να γίνει κάτι πέρα από την αιώνια παραπονεμένη χώρα, η οποία (σωστά ή λάθος, δεν έχει σημασία) θεωρείται από τους Ευρωπαίους πως δείλιασε να ενηλικιωθεί και να σπρώξει το Κυπριακό και την Τουρκία μέχρι τη λύση το 2017; Η συνέντευξη του Προέδρου Αναστασιάδη και ο πολιτικός διάλογος που διαμορφώνεται ενόψει των εκλογών δεν δείχνουν την όποια φαντασία και δημιουργική σκέψη. Μόνο επαναλήψεις της στήριξης στη ΔΔΟ γενικώς, τώρα που φτάσαμε στα πρόθυρα του ενταφιασμού της. Και, στην περίπτωση του ΠτΔ, την επανάληψη του μικροπρεπούς φόβου πως αποτελεσματική συμμετοχή των Τουρκοκυπρίων στη διακυβέρνηση θα σημάνει αυτόματα και έλεγχο της Τουρκίας στα εσωτερικά μας, λες και Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι είμαστε άβουλα όντα. Αν ο ΠτΔ και οι δελφίνοι του εννοούν τα περί σεβασμού της λύσης ομοσπονδίας, θα πρέπει να αντιλαμβάνονται και πως το κυπριακό κράτος δεν μπορεί στον 21ο αιώνα να παραμείνει ελληνοκυπριακό απόκομμα με διάτρητο Σύνταγμα και χωρίς μια ολική, κυπριακή ταυτότητα. Ποια μπορεί να είναι η Κυπριακή Δημοκρατία του μέλλοντος, ποια θα μπορούσε να είναι η εικόνα που θα προβάλλει αν λύσουμε το Κυπριακό όπως λέμε πως θέλουμε να το λύσουμε; Η γένεση του κράτους μας και η γένεση του ολικού κυπριακού χαρακτήρα στη σύγχρονη εποχή θα πρέπει να περνά μέσα τον αγώνα των Ελληνοκυπρίων για αυτοδιάθεση και αποαποικιοποίηση, από την αντίσταση των Τουρκοκυπρίων στην περιθωριοποίηση από εμάς αλλά και στην αφομοίωση από την Τουρκία, να αναγνωρίζει την ανοησία και των δύο πλευρών που απέτρεψε τη συνεργασία και να βλέπει μπροστά.

Θα μπορούσαμε να μιλάμε για μια χώρα που συνδυάζει Μέση Ανατολή και Ευρώπη, κοσμικότητα και διαφορετικές θρησκείες, προοδευτική διάθεση, πράσινη οικονομία, τεχνολογική καινοτομία και θετικές σχέσεις με όλους τους γείτονες. Όπως παραλληλίζουμε τη Ρωσία με την Τουρκία, μπορούμε να παραλληλίσουμε και τον κ. Αναστασιάδη με τον κ. Τατάρ. Γιατί τα παράπονα της ε/κ πολιτικής τάξης για την Τουρκία, και φυσικά τα παράπονα της τ/κ πολιτικής τάξης για τους Ε/κ, δεν εμπνέουν κανέναν και δεν οδηγούν πουθενά.