Του Παναγιώτη Καπαρή
Στη Γερμανία, ένας από τους υποψηφίους για την Καγκελαρία λέει ότι η φορολογική δήλωση των πολιτών πρέπει να χωράει στο κουτί μιας μπίρας. Τόσο απλά και τόσο σοφά το έθεσε ο άνθρωπος, ο οποίος σίγουρα ξέρει τη φιλοσοφία των φορολογιών και όχι τα στατιστικά νούμερα, τα οποία δεν λένε πάντα την αλήθεια. Οι μεγάλες φορολογικές απάτες γίνονται από τους «μεγάλους» –εταιρίες– και σίγουρα όχι από τους μεροκαματιάρηδες και τους δημοσίους υπαλλήλους, οι οποίοι πληρώνουν πριν ακόμη λάβουν τον μισθό τους και πριν ακόμη αγοράσουν ψωμί και οποιοδήποτε άλλο αγαθό, μέσω του ΦΠΑ.
Στην Κύπρο πριν αρκετά χρόνια, η συμπλήρωση της φορολογικής δήλωσης απαιτούσε γνώσεις λογιστή ή ασφαλιστή, άρα οι μεροκαματιάρηδες πλήρωναν εμμέσως ψηλότερες φορολογίες, αφού κανένας δεν προσφέρει δωρεάν υπηρεσίες. Όταν έγινε η απλοποίηση του συστήματος, πολλοί ήταν αυτοί οι οποίοι υποστήριζαν ότι έπρεπε να καταργηθεί η υποχρέωση υποβολής φορολογικής δήλωσης, τουλάχιστον για τους δημοσίους υπαλλήλους, αφού τα έσοδά τους είναι δεδομένα και αν κάποιοι «έκλεβαν» τον φόρο, με δεύτερη δουλειά ή με ενοίκια, εύκολα μπορούσαν να εντοπιστούν, αφού όλοι ζηλεύουν και όλοι μιλούν λίγο παραπάνω. Το σημαντικότερο, όμως, είναι ότι οι εργαζόμενοι στον Φόρο Εισοδήματος θα είχαν τον χρόνο να ασχοληθούν με τα «μεγάλα ψάρια» και να αφήσουν τις «μαριδούλες», οι οποίες έτσι και αλλιώς, δεν έχουν «κρέας» για τα δημόσια ταμεία.
Κύπριος εκατομμυριούχος στις Ηνωμένες Πολιτείες, πολύ δυνατό μυαλό στον χώρο της τεχνολογίας, στη διάρκεια των διακοπών βρέθηκε στο νησί και έλεγε μεταξύ σοβαρού και αστείου, ότι «φακούν του παπά με τα πρόσφορα». Πριν μερικά χρόνια, συναντήθηκε με τον τότε Πρόεδρο της Δημοκρατίας στο Ντουμπάι και προσφέρθηκε να παραχωρήσει δωρεάν, στη μνήμη των γονιών του, εξοπλισμό και τεχνογνωσία, για να μειωθεί δραστικά η γραφειοκρατία. Ο τότε Πρόεδρος ενθουσιάστηκε και όταν επέστρεψε στο νησί, ανέθεσε το έργο σε τεχνοκράτες. Τότε ξεκίνησαν τα πολύ δύσκολα. «Κουβέντιαζα μαζί τους για δύο χρόνια, σπατάλησα ατέλειωτες εργατοώρες με κόστος ίσως και εκατομμύριων δολαρίων και δεν μπορέσαμε να βγάλουμε άκρη. Δικαιολογίες επί δικαιολογιών και αναβολές επί αναβολών». Ο λόγος προφανής. Ο Πρόεδρος ολοκλήρωσε τη θητεία του και φυσικά η προσφορά ματαιώθηκε. Ο εκατομμυριούχος μίλησε για την εμπειρία του στην Αμερική. Μόνο με την προσωρινή άδεια παραμονής, ίδρυσε εταιρεία σε τρεις μήνες και στον χρόνο άρχισε να βγάζει «τρελά λεφτά». Στην Αμερική υποβάλλεις την αίτηση και η ευθύνη είναι στις υπηρεσίες να ελέγξουν αν τηρούνται οι νόμοι και η ασφάλεια. Δεν χρειάζεται να εξασφαλίσεις ένα σωρό άδειες πριν να λειτουργήσει η επιχείρηση.
Πριν από αρκετές δεκαετίες, όταν ξεκινούσε το ψηφιακό ταξίδι στο Δημόσιο, η τότε βουλευτής Μαρία Κυριακού, με μακρά πείρα στο Δημόσιο, φώναζε από τα βουλευτικά έδρανα ότι ψηφιοποιείται η γραφειοκρατία, αντί να παταχθεί η γραφειοκρατία. Μερικές δεκαετίες μετά, το Δημόσιο κατάντησε «ανυπόφορο», οι πολίτες «βασανίζονται» μέχρι να συλλέξουν ένα σωρό χαρτιά για να εξασφαλίσουν μια άδεια. Η ιστορία με τις εγγραφές των παιδιών στα σχολεία, είναι το τελευταίο «δύσκολο» παράδειγμα. Χειρότερα είναι τα δεδομένα με τις άδειες οικοδομής, όπου το 48ωρο του υπουργού Εσωτερικών είναι μόνο θεωρητικό. Για να μπορέσει κάποιος να υποβάλει αίτηση, θα πρέπει προηγουμένως να τρέχουν αρχιτέκτονες και πολίτες για μήνες, ώστε να εξασφαλίσουν επιμέρους άδειες και μελέτες, πληρώνοντας ένα σωρό χρήματα. Τρελή είναι και η ιστορία με τους λιγότερο τυχερούς συνανθρώπους μας, οι οποίοι ζητούν Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα, αφού θα πρέπει μέσα στην αδυναμία τους, να τρέξουν να μαζέψουν ένα σωρό έντυπα. Το πιο τραγικό, είναι η ρύθμιση κληρονομικών καταστάσεων, σε περίπτωση κυρίως αιφνίδιου θανάτου. Οι κληρονόμοι για να μεταβιβάσουν ένα μικρό σπίτι και να λάβουν μικρές καταθέσεις σε τράπεζες, θα πρέπει να εξασφαλίσουν προηγουμένως ένα σωρό πιστοποιητικά από κοινοτάρχες, υπηρεσίες του Δημοσίου, ακόμη και από την Εκκλησία. Υπάρχουν και πιο δύσκολες υποθέσεις, όπου η ανάθεση των υποθέσεων σε δικηγόρους αφήνει, όχι σπάνια, τους κληρονόμους χωρίς κληρονομιά.
Ο υφυπουργός Ψηφιακής Πολιτικής κατέχει το πιο κρίσιμο χαρτοφυλάκιο, για τις σχέσεις των πολιτών με τη διοίκηση. Ο Νικόδημος Δαμιανού, αν θέλει να πετύχει και να μείνει στην ιστορία, θα πρέπει να αρχίσει να σκέφτεται για τις δυνατότητες των παππούδων του και να μετατρέψει τη δαιδαλώδη γραφειοκρατία σε φιλική επικοινωνία με τους πολίτες. Μερικά βήματα, όπως η ψηφιακή ταυτότητα, έγιναν ύστερα από χρόνια αναβολών και εμποδίων. Ωστόσο, θα πρέπει να δει και λίγο τους ψηφιακά αναλφάβητους, πολλοί από τους οποίους είναι και με πανεπιστημιακά διπλώματα. Η ζωή μπορεί να είναι «αστραπή», μα προλαβαίνουμε.
