Του Παναγιώτη Καπαρή
Δεν είναι τελικά όλα «άρπα κόλα» σε αυτό τον τόπο. Ο σκηνοθέτης Πασχάλης Παπαπέτρου και ο κινηματογραφιστής Νίκος Αβρααμίδης, μαζί με μια ομάδα άλλων εκλεκτών συνεργατών τους, επιμένουν εδώ και δεκαετίες, να παλεύουν για την ποιότητα στην έβδομη τέχνη και τον αληθινό πολιτισμό. Σταματούν τον χρόνο με την κινηματογραφική τους μαεστρία και καταγράφουν ψηφιακά την Κύπρο, που φεύγει και δεν ξαναγυρνά. Το έργο των δύο φίλων μπορεί να χαρακτηριστεί και ως συνέχεια, του έργου του αείμνηστου Θεόδουλου Καλλίνικου, ο οποίος διέσωσε με απίστευτο κόπο, τα κυπριακά λαϊκά τραγούδια και του αείμνηστου Αντρέα Χριστοφίδη, ο οποίος κατέγραψε και διέσωσε την κυπριακή ποίηση, των προηγούμενων αιώνων.
Οι δύο φίλοι, ακολουθώντας τον δύσκολο δρόμο, παλεύουν με χαρά, δημιουργούν ταινίες και ντοκιμαντέρ για την Κύπρο η οποία χάνεται, αλλά και για την Κύπρο, η οποία δίνει ελπίδα για το μέλλον. Το δίδυμο Πασχάλης και Νίκος, οι σπουδαίοι αυτοί δημιουργοί, ξεχωρίζουν, πρώτα και πάνω από όλα, για το ιδιαίτερο μεράκι τους. Ξεχωρίζουν για την επαγγελματική τους προσέγγιση στην καλή δημιουργία, γεγονός το οποίο επιβεβαιώνεται και από τα πολλά βραβεία τα οποία έλαβαν, στην Κύπρο και το εξωτερικό. Ξεχωρίζουν, γιατί επιμένουν να δημιουργούν ντοκιμαντέρ, τα οποία θα μείνουν ως σημεία αναφοράς για τις επόμενες γενιές. Και βεβαίως ξεχωρίζουν, γιατί παλεύουν, ρομαντικά ίσως, για την καλή δημιουργία και όχι για τις «αρπαχτές» και το εύκολο χρήμα. Τα καλά έργα στηρίζονται οικονομικά κατά 50% από το δημόσιο ταμείο και το Ραδιοφωνικό Ίδρυμα Κύπρου και κατά 50% από χορηγούς, οι οποίοι σίγουρα υιοθετούν το όραμα της διαφορετικής, της καλής δημιουργίας. Από εκεί και πέρα υπάρχουν οι ατέλειωτες ώρες δουλειάς και μεγάλες θυσίες στην προσωπική τους ζωή, οι οποίες σίγουρα δεν μπορούν να αποτιμηθούν.
Τελευταίο επίτευγμα, του Νίκου και του Πασχάλη, γιατί έτσι πρέπει να θεωρείται, το ντοκιμαντέρ: «Περί κυπριακού μαρμάρου». Αποτελεί το αποτέλεσμα, κόπου και μόχθου δύο χρόνων και καταγράφει οπτικοακουστικά μνήμες παλιών μαρμαράδων, μερικοί από τους οποίους ήδη έφυγαν από τη ζωή. Το ντοκιμαντέρ δεν περιορίστηκε στις μνήμες, αλλά επεκτάθηκε και σε καταγραφές θέσεων σπουδαίων επιστημόνων. Ανάμεσα τους, ο γεωλόγος Γιώργος Κωνσταντίνου και ο αρχαιολόγος Δημήτρης Μιχαηλίδης. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει ο τρόπος κατασκευής των μαρμάρων, ο οποίος σήμερα χάθηκε λόγω της χρήσης σύγχρονων μηχανών. Εντυπωσιακές ήταν και οι εικόνες από την πολυχρωμία των μαρμάρων, κυρίως από τον Πενταδάκτυλο, εικόνες οι οποίες ίσως για πρώτη φορά καταγράφηκαν από τον κινηματογραφικό φακό. Ο θεατής εκπλήσσεται κυριολεκτικά, από την ομορφιά, η οποία κρύβεται στις πέτρες και τα βουνά της Κύπρου.
Το έργο του σκηνοθέτη Πασχάλη Παπαπέτρου αποτελείται από δεκάδες ταινίες και εκατοντάδες τηλεοπτικά προγράμματα. Ωστόσο, αυτά τα οποία θα μείνουν στην ιστορία είναι σίγουρα τα 14 ντοκιμαντέρ –μαζί με το έτερο του καλλιτεχνικό ήμισυ τον Νίκο Αβρααμίδη– τα οποία καλύπτουν πολλές θεματικές ενότητες. Ντοκιμαντέρ, για την Κύπρο, για τη Σαλαμίνα, για το Τρόοδος, για τον Πενταδάκτυλο, για τα τείχη της Λευκωσίας, για τον Αμίαντο, για τον Ρώσο περιηγητή Βασίλειο Μπάρσκι, για τον Κώστα Αργυρού, για τον Τηλέμαχο Κάνθο, για το ψωμί, για το κρασί, για το λάδι, για τα λευκαρίτικα κεντήματα, για τους μαντιλάρηδες και πολλά άλλα θέματα. Κάθε ντοκιμαντέρ και μια μακρόχρονη κοπιώδης ξεχωριστή ιστορία, μια κατάθεση ψυχής και μια μοναδική δημιουργία.
Ο Πασχάλης Παπαπέτρου, μιλώντας στην «Κ» και πάντα στην πάλλουσα κυπριακή διάλεκτο, επιμένει ότι η τέχνη δεν είναι βάσανο και τονίζει ότι νιώθει καλά, για το τι πέτυχε μέχρι σήμερα, με τον καλό του φίλο, τον Νίκο. Μιλάει με ιδιαίτερη αγάπη για τη βοήθεια χωρικών, στο γύρισμα σκηνών στην κυπριακή ύπαιθρο και βεβαίως για την παραδοσιακή φιλοξενία, η οποία χάνεται και αυτή, στη δίνη της σύγχρονης βιοπάλης: «Καθίστε για μια ζιβάνα, παιδιά, για ένα γλυκό, για μια λεμονάδα, καθίστε να φάμε». Και αυτές οι εγκάρδιες προσκλήσεις αξίζουν σίγουρα πάρα πολλά. Ιδιαίτερη αναφορά κάνει και για το χαμόγελο χαράς, των ανθρώπων της υπαίθρου, όταν προβάλλονται τα ντοκιμαντέρ τα καλοκαίρια στις πλατείες των χωριών. Ίσως αυτά τα χαμόγελα ικανοποίησης, αποτελούν και την ακριβότερη πληρωμή των δημιουργών.
Ο πολιτισμός αποτελεί σκαλοπάτι για τον παράδεισο. Το καλλιτεχνικό έργο του Πασχάλη και του Νίκου θρέφει την ψυχή και αποτελεί άριστη ψυχαγωγία. Η χαρά στα πρόσωπα του Πασχάλη και του Νίκου, κάθε φορά που προβάλλεται ένα ντοκιμαντέρ και η ζεστή ανταπόκριση των θεατών, αποτελούν ίσως την καλύτερη επιβεβαίωση, ότι οι δύο σπουδαίοι καλλιτέχνες «ποιούν πολιτισμό».
