Του Παναγιώτη Καπαρή
Ο λεβεντόγερος, ο Γιώργος Ζωγραφίδης, από το χωριό Ακρίτας του νομού Κιλκίς, έλαμπε από χαρά, κατά τους εορτασμούς για τον Γρηγόρη Αυξεντίου, τον δικό του άνθρωπο. Μιλούσε με ενθουσιασμό, για τον «γίγαντα» για τα εφηβικά του μάτια Γρηγόρη, ο οποίος υπηρέτησε ως έφεδρος ανθυπολοχαγός, από τον Μάρτιο του 1951, μέχρι τον Νοέμβριο του 1952 στο χωριό του, φυλάσσοντας τα σύνορα μεταξύ Ελλάδας και Βουλγαρίας. Ενενήντα και βάλε ετών, ο Γιώργος Ζωγραφίδης, γεννηθείς το 1935, μετά το πέρας της θείας λειτουργίας, στον περίβολο του ιερού ναού του Αγίου Γεωργίου, έλεγε: «τις Κυριακές, όλες οι οικογένειες του χωριού προσκαλούσαν τον Κύπριο αξιωματικό για φαγητό. Πολλοί ήταν πρόσφυγες, λόγω της μικρασιατικής καταστροφής, από τον Πόντο, τη Μικρά Ασία και άλλες χαμένες πατρίδες και τα φαγητά ήταν και ξεχωριστά και εξαιρετικά. Στο καφενείο του χωριού, ο Γρηγόρης έπαιζε τάβλι με τους χωριανούς. Έφηβος τότε, παρακολουθούσα το ζωηρό παιχνίδι. Ο Γρηγόρης με πείραζε συνεχώς και με ρωτούσε ποιος θα κερδίσει το παιχνίδι…». Οι ιστορίες πολλές, για την υπηρεσία του Γρηγόρη Αυξεντίου στο γραφικό χωριό, το οποίο βρίσκεται δίπλα από τη λίμνη της Δοϊράνης, η οποία σήμερα αποτελεί σύνορο ανάμεσα στην Ελλάδα και τη Βόρεια Μακεδονία.
Ο σταυραετός του Μαχαιρά ήταν ευπατρίδης, προερχόμενος από μια εύπορη, για την εποχή του, οικογένεια. Ήταν από τους λίγους, εκείνη την εποχή, ο οποίος αποφοίτησε από Γυμνάσιο και τόλμησε το αδιανόητο, να επιχειρήσει να σπουδάσει στη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων. Δεν τα κατάφερε, είτε γιατί δεν πέρασε τις εξετάσεις είτε γιατί ήταν ακόμη Βρετανός υπήκοος. Η επόμενη επιλογή ήταν η ένταξη στη Σχολή Εφέδρων Αξιωματικών Πεζικού, η οποία τον οδήγησε τελικά στην υπαρχηγία της ΕΟΚΑ και στο πάνθεο των αθανάτων. Ο Γρηγόρης είχε έρωτα με την Ελλάδα, ο οποίος αποτυπώνεται και στην ποιητική αλληλογραφία με τη μάνα του Αντωνού, το 1949. Έγραψε η μάνα: «Γιατί εμέν’ αρνήθηκες, για ν’ αγκαλιάσεις άλλην, σ’ αρέσαν από μακριά τα νόστιμα της κάλλη.» Για να απαντήσει ο Γρηγόρης: «Μη λυπάσαι μητέρα, που έφυγα από την αγκαλιά σου, γιατί βρίσκομαι τώρα στην αγκαλιά της Ελλάδας, της πιο στοργικής μάνας του κόσμου, που είναι υλικά φτωχή, αλλά ψυχικά είναι η πλουσιότερη μάνα όλων των αιώνων».
Ο μακαρίτης Αντρέας Χριστοφίδης, ποιητής, συγγραφέας, πρώην υπουργός και πρωτοπόρος στην προπαγάνδα στον χώρο του Ελληνισμού, έλεγε ότι ο Γρηγόρης Αυξεντίου έγινε παγκόσμιος ήρωας, από την αλαζονεία των αποικιοκρατών. Όταν κατάφεραν να εντοπίσουν το κρησφύγετο του ήρωα, ύστερα από πολλές προδοσίες, θέλησαν να προβάλουν στη Βρετανία το «γεγονός» της σύλληψης ενός «αρχιτρομοκράτη», για να δικαιολογήσουν και τις δικές τους ανθρωποθυσίες. Οι αποικιοκράτες θεωρούσαν, το 1957, ότι κατάφεραν να διαλύσουν τον αγώνα της ΕΟΚΑ και γι’ αυτό απελευθέρωσαν και τον εξόριστο στις Σεϋχέλλες Μακάριο. Τότε επιχείρησαν ένα φαντασμαγορικό φινάλε. Μετέφεραν κινηματογραφικό συνεργείο στα βουνά του Μαχαιρά και κατέγραψαν την πυρπόληση του Αυξεντίου μέσα στη σπηλιά του. Ωστόσο, όταν προβλήθηκε η ταινία στη Βρετανία, από το BBC, ξεσηκώθηκαν σφοδρές αντιδράσεις για τη βάρβαρη συμπεριφορά του στρατεύματος. Μάλιστα ένας σπουδαίος ποιητής, με μεγάλη λαϊκή απήχηση, έγραψε ποίημα εξυμνώντας τον ηρωισμό του Γρηγόρη Αυξεντίου. Έτσι ανατράπηκε το όλο εγχείρημα για τους «ήρωες» της αποικιοκρατίας. Στην Κύπρο η θυσία του Ζήδρου, αναπτέρωσε το ηθικό των Κυπρίων και έδωσε νέα ώθηση στον αγώνα, για Ένωση με την Ελλάδα.
Ο προσφυγικός Δήμος Λύσης εδώ και αρκετά χρόνια, είναι διδυμοποιημένος με τον προσφυγικό Δήμο του Κιλκίς στη Μακεδονία. Σημείο αναφοράς, το οποίο ενώνει τους δύο δήμους είναι φυσικά ο Γρηγόρης Αυξεντίου. Στις 6 και 7 Απριλίου πραγματοποιήθηκαν μεγάλες εκδηλώσεις στο Κιλκίς, για τον Σταυραετό του Μαχαιρά. Σάββατο βράδυ εκδήλωση στο Συνεδριακό Κέντρο της Πόλης, με κατάθεση μαρτυριών για τον ήρωα. Μίλησαν μεταξύ άλλων, ο δήμαρχος Λύσης Αντρέας Καουρής, ο δήμαρχος Κιλκίς Δημήτρης Κυριακίδης, εκ μέρους του Κέντρου Μελετών «Γρηγόρης Αυξεντίου» η Νίκη Τρύφωνος και η υποπρόξενος της Κύπρου στη Θεσσαλονίκη Γεωργία Παντελίδου. Ξεχωριστά και τα τραγούδια, σε μουσική Μίκη Θεοδωράκη, από τον Πολιτιστικό Μουσικό Σύλλογο Κιλκίς. Την Κυριακή οι εκδηλώσεις μεταφέρθηκαν στο χωριό Ακρίτας, με θεία λειτουργία και επιμνημόσυνη δέηση στο ηρώο του χωριού, με τον ανδριάντα του Γρηγόρη Αυξεντίου. Στεφάνι εκ μέρους του Προέδρου της Δημοκρατίας κατέθεσε ο πρόξενος της Κύπρου Κωνσταντίνος Πολυκάρπου. Ακολούθως ανάβαση στο φυλάκιο, το οποίο μετατράπηκε σε ένα σπουδαίο μουσείο, με πρωτεργάτη τον Καλλή Κοντοβούρκη. Ο Αυξεντίου αγωνιζόμενος υπέρ πίστεως και πατρίδος, έχοντας βιώματα αγιότητας από τη Λύση, υπερέβη πολλές μικρότητες και αστοχίες του αγώνα και τελικά αναδείχθηκε ως ο μέγιστος σύγχρονος ήρωας της Κύπρου, ακτινοβολώντας σε όλο τον Ελληνισμό.
