Του Παναγιώτη Καπαρή
«Τις ευχές μου να έχετε και να φθάσετε στην ηλικία μου…» ήταν η ευχή λεβεντόγερου, πολυβασανισμένου ανθρώπου, ο οποίος σε λίγο αγγίζει τα 100 χρόνια ζωής. Καθισμένος στην αναπαυτική πολυθρόνα του, δίπλα από το παράθυρο, στο αρχοντικό του, το οποίο σίγουρα θα πρέπει σύντομα να κατεδαφιστεί, απολάμβανε τον χειμωνιάτικο ήλιο και κάπου κάπου απολάμβανε και λίγες γουλιές από την αγαπημένη του ζιβανία, τη δύναμή του, όπως έλεγε «πονηρά». Δίπλα του, ο έρωτας της ζωής του, η γυναικούλα του, λίγα χρόνια μικρότερή του και παραδίπλα η ξένη φροντίστρια, η νέα μας κόρη, όπως έλεγε χαμογελώντας. Το μυαλό του παππού και της γιαγιάς «ξυράφι» για τα παλιά, τα ωραία και τα δύσκολα, ενώ για τα σημερινά, τα πράγματα ήταν λίγο δυσάρεστα.
Τα νιάτα μιας άλλης εποχής, κάθε φορά που δέχονταν επισκέψεις από τα εγγονάκια τους, γίνονταν και αυτοί δύο φορές παιδιά. Το μυαλό έτρεχε στα παλιά και το χέρι στην τσέπη. «Φιλοσοφούσαν γαρ μετ’ ευτελείας και άνευ μαλακίας», αποκαλύπτοντας χωρίς δεύτερη σκέψη, τα ωραία και τα δύσκολα της ζωής. Όλα όμως, με την πείρα ενός αιώνα ζωής, μπροστά στα βλαστάρια των παιδιών, των παιδιών τους, μετατρέποντας ξαφνικά στιγμούλες αλλόκοτης χαράς, οι οποίες ξεπερνούσαν σε αξία τα πλούτη όλου του κόσμου. Τα σκαμμένα από τον χρόνο πρόσωπα και τα ροζιασμένα χέρια, ανέδυαν νοερά φως και λάμψη ευτυχίας. Επιστροφή στο μέλλον, όπως έλεγαν και οι αμερικανοθρεμμένοι, χωρίς έγνοια και χωρίς αγωνία για το αύριο.
Οι ευτράπελες ιστορίες, οι αφιλτράριστες πονηρές αποκαλύψεις, οι μικρότητες, οι ζήλιες, τα πάθη, οι πράξεις αυτοθυσίας, η προσφορά αγάπης και οι ατέλειωτες επαναλήψεις κατορθωμάτων, σκέπαζαν σίγουρα τους σωματικούς πόνους, την ψυχοπλακωτική ακινησία και το άγχος του θανάτου. Στο μεταίχμιο του ημερολογιακού χρόνου, την ώρα κατά την οποία ο άνθρωπος αφήνει για λίγο την τρέλα της καθημερινότητας, τον φόβο των ασθενειών, της φτώχειας και τις μικρότητες των ανθρώπων, η ψυχή ανάγεται, βλέπει τα πάντα από ψηλά και σιγοτραγουδά μαζί με τον Κώστα Χατζή: «Όταν κοιτάς από ψηλά, μοιάζει ο κόσμος ζωγραφιά, και συ τον πήρες σοβαρά… Κι ό,τι σε πλήγωσε ή σε θάμπωσε, από ψηλά αν το κοιτάξεις, θα σου φανεί τόσο ασήμαντο, που στη στιγμή θα το ξεχάσεις…»
Ο χρόνος μπορεί αντικειμενικά να μετριέται με τη διάρκεια, αλλά η αξία του προσδιορίζεται από την ποιότητα της στιγμής, από την ένταση της ευτυχίας και από το ύψος της αγάπης. Μοιραία στο προσκήνιο έρχονται οι στίχοι της «αιώνιας» Ευτυχίας Παπαγιαννοπούλου. «Δυο πόρτες έχει η ζωή, άνοιξα μια και μπήκα, σεργιάνισα ένα πρωινό, κι ώσπου να ‘ρθει το δειλινό από την άλλη βγήκα…».
Και πριν τρεις χιλιάδες χρόνια, ο σοφός Σολομών, στους περίφημους ψαλμούς του, έγραψε ότι η ζωή του ανθρώπου είναι 70 χρόνια. Με δυσκολίες φθάνει στα 80 χρόνια και από εκεί και πέρα η ζωή κυλά με κόπο και πόνο, αλήθειες επιβεβαιωμένες από όλους τους γιατρούς, όχι όμως από τους λογιστές των κοινωνικών ασφαλίσεων. Η Αγία Γαβριηλία, η αγία των Ινδιών, ξεπερνώντας το άγχος και την αγωνία του χώρου και του χρόνου, έλεγε: «Φεύγω από αυτόν τον κόσμο, όπως όταν περνά μια βάρκα που δεν αφήνει κανένα σημάδι πίσω της, πάνω στο νερό. Όμως δεν έχω τύψεις. Αυτό είναι! Απάθεια! Αν ήθελε ο Κύριος, μπορούσε να με κάνει άλλο πράγμα. Αλλά Εκείνος προπορεύεται κι εγώ τρέχω πίσω Του και κοιτάω τα Θαύματα που κάνει! Είμαι μόνο ένας θεατής». Βιωμένη εμπειρία ζωής, η οποία δεν είναι μοιρολατρία, αλλά τολμηρή κίνηση ελευθερίας. Η έξοδος από την ατέρμονη κυκλική φορά των ρεόντων, όπως θα έλεγαν και οι φιλοσοφούντες, γίνεται μόνο με τη βίωση της ανιδιοτελούς αγάπης, με το απλό άγγιγμα των ψυχών και των σωμάτων.
Ο καλός άνθρωπος, ωραίος τρελός του ελληνικού κινηματογράφου, ο σοφός Θανάσης Βέγγος, τα είπε όλα με μια παραγγελιά: «έπρεπε να γεράσω, αγόρι μου, για να μάθω τι είναι ευτυχία. Τελικά ευτυχία είναι ένα ζευγάρι χέρια, δύο χέρια… Αυτά που θα σε αγκαλιάσουν, θα σε κρατήσουν, θα σε κοιμήσουν, θα σε περιποιηθούν, θα σου μαγειρέψουν, θα σε χαϊδέψουν και στο τέλος θα σου κλείσουν τα μάτια. Τα πολλά χέρια απλά σε κατσιάζουν… Χάσιμο χρόνου. Θα το δεις κι εσύ όσο μεγαλώνεις…». Και ο μέγας Νίκος Καζαντζάκης είπε: «Μια αστραπή η ζωή μας… μα προλαβαίνουμε… έχεις τα πινέλα, έχεις τα χρώματα, ζωγράφισε τον παράδεισο και μπες μέσα…». Εδώ είναι ο παράδεισος και η κόλαση εδώ… και συνεχίζονται στην άλλη την αληθινή ζωή.
