Της Μαρίνας Οικονομίδου
Όσα εκτυλίσσονται στην περιοχή της Μέσης Ανατολής προκάλεσαν αποτροπιασμό, ενίσχυσαν τον φόβο για το μέλλον και γέννησαν ερωτήματα. Ερωτήματα για το ποιος είναι ο θύτης, ποιο το θύμα και ποιοι οι υπαίτιοι της μεγάλης αυτής σύγκρουσης. Η διάχυτη βία, η παραπληροφόρηση που ενισχύεται και από τις δύο πλευρές επιβεβαίωσαν πως το Μεσανατολικό δεν προσφέρεται για κερκίδες. Θύτες και θύματα υπάρχουν και στις δύο πλευρές. Υπάρχουν όμως και υπαίτιοι που οδήγησαν σε αυτές τις κτηνωδίες.
Η Χαμάς, μία τρομοκρατική οργάνωση που είναι ταγμένη να καταστρέψει κάθε ευκαιρία για ειρήνη και εξομάλυνση. Μία οργάνωση που δεν γνωρίζει άλλο τρόπο να κινηθεί εκτός από την αποτρόπαια βία. Μία οργάνωση που δεν πρέπει να συγχέεται με τους Παλαιστίνιους και το αναφαίρετο δικαίωμά τους να έχουν το δικό τους κράτος. Υπαίτιοι όμως είναι και οι ακροδεξιοί Ισραηλινοί που ενισχύονταν τα τελευταία χρόνια.
Είναι μία σύγκρουση που απαιτεί ψυχραιμία και κριτική σκέψη, που μπορεί να βγάλει και πολλά συμπεράσματα σε όσους θέλουν να λάβουν μαθήματα από τη βίαιη σύγκρουση. Συμπεράσματα για το πώς τα άλυτα ζητήματα σε συνδυασμό με ανίκανες ηγεσίες, που στόχο δεν έχουν το εθνικό συμφέρον αλλά να πουλούν ανέξοδα συνθήματα για να παραμείνουν στην εξουσία, μπορεί να οδηγήσουν σε μία τόσο βίαιη σύγκρουση.
Ο λαϊκισμός, οι ακρότητες και η αλαζονεία έπληξαν ανεπανόρθωτα το Ισραήλ και αυτό θα πρέπει να αποτελέσει μάθημα για άλλες δημοκρατίες. Ο Χαράρι εκτιμά πως ο Νετανιάχου είχε βάλει κατ’ επανάληψη τα προσωπικά του συμφέροντα πάνω από τα εθνικά. Πως έκτισε την πολιτική του καριέρα διχάζοντας το έθνος και διορίζοντας σε κομβικές θέσεις ανθρώπους που είναι πιστοί στον ίδιο και όχι για τα πραγματικά τους προσόντα. Το βραχυκύκλωμα της ισραηλινής αμυντικής λειτουργίας μπορεί να προκάλεσε έκπληξη σε όσους σήμερα άρχισαν να παρακολουθούν το τι γίνεται στην περιοχή και όσους πίστευαν πως το Ισραήλ είναι ένα αήττητο κράτος. Έκπληξη όμως δεν θα έπρεπε να προκαλέσει στην κυβέρνηση Νετανιάχου. Δυνάμεις ασφαλείας έκρουαν τον κώδωνα του κινδύνου στον Ισραηλινό πρωθυπουργό για το ότι οι πολιτικές του και οι συμμαχίες του με ακραία στοιχεία έθεταν αφενός σε κίνδυνο το Ισραήλ και αποδυνάμωναν αφετέρου την όποια επάρκεια του κράτους να αποτρέψει απειλές.
Το ποια είναι η επόμενη μέρα της σύγκρουσης είναι δύσκολο να διαπιστωθεί. Ο φόβος είναι για την επικράτηση ενός φαύλου κύκλου βίας, καθώς ο εθνικισμός θα γεννά εθνικισμό. Όσοι ελπίζουν πως μετά από όλο αυτό θα υπάρξει παραμερισμός της Χαμάς και επικράτηση μετριοπαθών ηγετών της Παλαιστίνης για την εξεύρεση λύσης, δεν θα πρέπει να αγνοούν ότι η βία άνευ όρων, ιδιαίτερα σε μία περιοχή όπως τη Γάζα, σε μία περιοχή άθλιων συνθηκών, αποτελεί το εκκολαπτήριο της Χαμάς. Το παρελθόν, λέει όμως ο Χαράρι, δεν μπορεί να σωθεί και παρακινεί τους εμπλεκόμενους να επουλώσουν τα παλιά τραύματα αντί να χρησιμεύσουν ως αιτία για νέα τραύματα.
Το ερώτημα βεβαίως είναι τι γίνεται στις περιπτώσεις που οι πληγές δεν επουλώνονται αλλά κακοφορμίζουν. Η σύγκρουση των ημερών θα έπρεπε να αποτελέσει ένα μεγάλο μάθημα και για μας. Ο διχασμός σε μία χώρα, όσο ανίκητη κι αν παρουσιάζεται, πάντοτε οδηγεί σε ολέθριες καταστροφές. Και οι ηγέτες της που διακατέχονται από αλαζονεία για την υπεροχή τους, ενδεχομένως να βρεθούν προ εκπλήξεως. Το πιο τραγικό, ωστόσο, είναι πως η δική τους εγκληματική ανικανότητα, ιδιαίτερα όταν αυτή συνδέεται με την επικράτηση ακραίων φωνών, οδηγεί πολλές φορές τον λαό τους σε περιπέτειες. Είναι όμως και ένα μάθημα για όλους αυτούς που θεωρούν πως η καλύτερη λύση για τους ίδιους είναι πάντα η επόμενη. Αγνοώντας τα τετελεσμένα, τους κινδύνους και τη φθορά που φέρνει ο χρόνος.
Μια ματιά στους Παλαιστίνιους που δεν έχουν πλέον ηγεσία, οι οποίοι το 1948 αρνούνταν το κράτος που τους δόθηκε, θεωρούν κέρδος τη Συνθήκη του Όσλο το 1993, είναι αρκετή για όσους πρέπει να λάβουν τα μαθήματά τους. Δυστυχώς οι ανεπούλωτες πληγές είναι όπως τα άλυτα ζητήματα. Ενώ πολλοί θεωρούν ότι θα λυθούν ντε φάκτο, ότι θα ομαλοποιηθούν με τον καιρό, έρχεται η στιγμή που κακοφορμίζουν.
