Της Μαρίνας Οικονομίδου
Οταν με την επιστροφή του στην Κύπρο ο Νίκος Χριστοδουλίδης καρατομούσε με συνοπτικές διαδικασίες την ηγεσία της Αστυνομίας και τον αναπληρωτή διευθυντή των κρατικών φυλακών, υπήρξαν αμέσως εκ των έσω αντιδράσεις. Οι δεσμοφύλακες της ΠΑΣΥΔΥ και της Ισότητας έκαναν διαμαρτυρία έξω από τις φυλακές, εκφράζοντας έτσι τη διαφωνία τους με την απομάκρυνση του επικεφαλής τους. Αδιαφορώντας προφανώς για το γεγονός ότι το εν λόγω συμβάν έπληττε τον επαγγελματισμό και την αξιοπιστία τους. Ενώ ο υπαρχηγός της Αστυνομίας, Δημήτρης Δημητρίου, γυρίζοντας τα ΜΜΕ, εξέφραζε τη λύπη του για την παύση του. Εξεπλάγην, όπως εξηγούσε, γιατί ο ίδιος βρισκόταν στο εξωτερικό, όταν έγιναν τα επεισόδια και κατ’ επέκταση δεν είχε, όπως άφηνε να εννοηθεί, ευθύνη για το αποτέλεσμα.
Μόνο που τα προβλήματα στην Αστυνομία δεν είχαν ξεκινήσει με την απόδραση του Θεοφάνους και ενόσω ο κ. Δημητρίου βρισκόταν σε υπηρεσιακό ταξίδι. Το φιάσκο της απόδρασης αποτέλεσε απλώς το τελικό ρήγμα σε ένα σύστημα που εδώ και καιρό είχε διαβρωθεί. Αυτού του συστήματος ηγείτο τόσο ο τέως υπαρχηγός όσο και ο παυθείς αρχηγός, αποτελώντας στην ουσία μέρος του προβλήματος.
Μία διαβρωμένη κατάσταση, όχι μόνο για τα όσα εκτυλίχθηκαν το τελευταίο διάστημα με τα επεισόδια στα γήπεδα, τα πογκρόμ σε Χλώρακα και Λεμεσό, τη δράση του οργανωμένου εγκλήματος και τις απόπειρες δολοφονίας μέρα μεσημέρι. Μία κατάσταση η οποία προφανώς δεν ήταν άσχετη με το γεγονός ότι για καιρό τώρα ο αρχηγός της Αστυνομίας βρισκόταν σε παρατεταμένη διαδικασία παύσης, ενισχύοντας την αίσθηση της διάλυσης στο Σώμα. Την αλλαγή στην ηγεσία της Αστυνομίας όφειλε να κάνει ο ίδιος ο Πρόεδρος, όταν ξεκίνησαν τα προβλήματα. Να προχωρήσει εγκαίρως σε τομές στο Σώμα αντί να παρακολουθεί ένα χρόνο μετά από τη Νέα Υόρκη τον διασυρμό του κράτους.
Όσο όμως κι αν ο Πρόεδρος έχει την πολιτική ευθύνη για όσα εκτυλίσσονται, τη δική της σημασία έχει η στάση που τήρησε όλο αυτό το διάστημα ο αρχηγός της Αστυνομίας. Ο Στέλιος Παπαθεοδώρου όλο το προηγούμενο διάστημα, παρακολουθούσε τον Πρόεδρο να κτυπά το χέρι του στο τραπέζι για όσα εκτυλίχθηκαν στη Χλώρακα και τη Λεμεσό και να τον αδειάζει σε δημόσια θέα. Γνώριζε καλά τις προθέσεις του Προέδρου να τον παύσει. Εντούτοις, γαντζώθηκε στην καρέκλα του, χάνοντας κάθε ψήγμα αξιοπρέπειας. Κάθε ψήγμα ευθιξίας που θα έπρεπε να κουβαλά μαζί με τη θέση ευθύνης που είχε.
Η περίπτωση Παπαθεοδώρου, Δημητρίου αλλά και των αστυνομικών που θέλησαν να υπεραμυνθούν της ανεπάρκειας των συναδέλφων τους, είναι μία μικρής κλίμακας ένδειξη της παθογένειας που επικρατεί στον τόπο. Η έλλειψη λογοδοσίας και η απουσία της όποιας πολιτικής ευθιξίας που θα έπρεπε να συνοδεύει θέσεις ευθύνης.
Είναι, ωστόσο, οι τελευταίοι στην πυραμίδα των ευθυνών. Γιατί, για να μπορεί να περάσει η κουλτούρα της ευθιξίας και της ανάληψης ευθυνών στη δημόσια υπηρεσία ή ακόμα και στην ηγεσία της Αστυνομίας θα έπρεπε να είχε καλλιεργηθεί πρώτα στο υφιστάμενο πολιτικό σύστημα. Για ποιο λόγο να νιώθει την ανάγκη παραίτησης για παράδειγμα ο Δημήτρης Δημητρίου, όταν βλέπει τον πολιτικό του προϊστάμενο Μάριο Χαρτσιώτη να κρύβεται εδώ και μία βδομάδα πίσω από ασυνάρτητες δηλώσεις για να αποφύγει την όποια ευθύνη; Και πώς μπορεί να εμπεδωθεί στο κάθε πρόσωπο με θέση ευθύνης, όταν ο ίδιος ο Πρόεδρος αποφεύγει να αναλάβει την ευθύνη για το χάος που επικράτησε.
Το να ξέρεις πότε πρέπει να φύγεις από μία θέση εξουσίας, χρειάζεται αναμφίβολα σθένος. Σθένος και πολιτικό ήθος. Αυτά τα δύο στοιχεία θα έπρεπε να καθοδηγούσαν κάθε πολιτικό πρόσωπο από τη στιγμή που αναλαμβάνει θέση ευθύνης. Θα ήμασταν ωστόσο άδικοι αν απαιτούσαμε από τη δημόσια υπηρεσία να διακατέχεται από ευθιξία, όταν αυτή εκλείπει από ολόκληρο το πολιτικό σύστημα οριζοντίως.
Γιατί αν κάτι επιβεβαιώθηκε στις τελευταίες εκλογές, αυτό είναι η απουσία της όποιας πολιτικής ευθιξίας μπροστά στις συνεχόμενες ήττες κομμάτων. Μία εκλογική αναμέτρηση που απέδειξε πως το υπάρχον πολιτικό σύστημα δεν μπορεί να συνεχίσει ως τέτοιο και άνοιξε διάπλατα την πόρτα του λαϊκισμού. Πολιτικοί αρχηγοί που είδαν τα ποσοστά τους να συρρικνώνονται επικίνδυνα, που αντιμετωπίζουν εκ των έσω αμφισβήτηση και που παρακολουθούν τη φωνή τους να αποδυναμώνεται, εξακολουθούν να αρνούνται και το αποτέλεσμα και την ευθύνη τους γι’ αυτό. Γαντζωμένοι λοιπόν στη θέση τους βλέπουν τα κόμματά τους να καταρρέουν μέχρι και την πολιτική αφυπηρέτησή τους. Επιβεβαιώνοντας έτσι και την πορεία που ακολουθεί το σύστημα, αλλά και τις προοπτικές του.
economidoum@kathimerini.com.cy
